ĐBSCL: Không có tiền để chống sạt lở

Với mức độ diễn ra ngày càng nghiêm trọng, tình trạng sạt lở vùng ĐBSCL không chỉ ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân, làm mất đất đai, mà còn gây tiêu hao nguồn lực quốc gia trong việc khắc phục. Thực trạng trên đang đặt ra hàng loạt nguy cơ và đòi hỏi phải có những giải pháp cấp bách để phòng chống…

sạt lở
Hiện trường vụ sạt lở nghiêm trọng tại tuyến đường Võ Tánh (quận Cái Răng, TP.Cần Thơ) ngày 26.5. Ảnh: T.LƯU

Kỳ 1: Hiểm họa do chính con người gây ra

Trong khi con người đang ra sức chống chọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên, thì cũng… chính con người được xác định là nguyên nhân chủ yếu làm cho vấn nạn sạt lở diễn ra ngày càng khốc liệt…

Từ nỗi lo “hà bá”…

Theo Cục Phòng, chống thiên tai (Tổng cục Thủy lợi), cả nước hiện có 737 điểm sạt lở bờ sông, bờ biển với tổng chiều dài trên 1.257km, trong đó, ĐBSCL có 265 điểm sạt lở với chiều dài trên 450km.

Điển hình tại An Giang, toàn tỉnh hiện có 48 đoạn sông thuộc diện cảnh báo sạt lở, với tổng chiều dài đoạn bờ sông lên đến hơn 156km, trong đó có 10 đoạn được cảnh báo rất nguy hiểm, 31 đoạn ở mức độ nguy hiểm. Trung bình mỗi năm xảy ra 5-10 vụ sạt lở, làm mất từ 15-20ha đất, gây thiệt hại khoảng 10 tỉ đồng/năm. Cá biệt, trong năm 2012, tỉnh này đã xảy ra hơn 15 vụ sạt lở, buộc hơn 350 hộ dân phải di dời, làm mất 30ha đất, thiệt hại lên đến khoảng 18 tỉ đồng.

Còn tại TP.Cần Thơ, 5 năm gần đây, sạt lở đã lấy đi tính mạng của 4 người, làm 5 người bị thương, 37 căn nhà bị thiệt hại hoàn toàn với tổng thiệt hại trên 10 tỉ đồng. Mới đây, dù trong mùa khô, nhưng một vụ sạt lở nghiêm trọng đã “nuốt chửng” 100 mét đường bêtông (đường Võ Tánh, quận Cái Răng, TP.Cần Thơ), cắt đứt mạch giao thông, gây bàng hoàng cho hàng trăm hộ dân xung quanh.

Nghiêm trọng nhất là hiện nay, sạt lở không chỉ xảy ra vào mùa lũ, mà còn cả mùa khô, và nghịch lý này vẫn đang diễn ra rộng khắp, từ các sông chính cho đến các hệ thống kênh rạch với mức độ sạt lở ngày càng lớn và khốc liệt hơn. Hiện tại, những khu vực cảnh báo còn lại tuy chưa xảy ra sạt lở mới, nhưng nguy cơ tiếp diễn vẫn đang ở mức “báo động đỏ”, tiềm ẩn hàng loạt mối đe doạ trong thời gian tới…

Đến ẩn họa từ con người!

Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến sạt lở là do tác động của dòng chảy (đặc biệt là lũ và triều cường), cấu tạo địa chất bờ khá mềm yếu, khả năng chống xói lở kém - đây cũng là đặc thù chung về kết cấu địa chất tại hầu hết các tuyến sông, kênh rạch ĐBSCL. Song, điều lo ngại nhất chính là những hiểm họa từ chính con người gây ra. Cụ thể là tình trạng xây nhà lấn chiếm bờ sông, xây dựng đê bao chống lũ trong sản xuất nông nghiệp, các cơ sở hạ tầng sát mép bờ, chưa có hành lang an toàn, quy hoạch phát triển không bền vững hệ thống…

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Hoàng Văn Thắng cho biết: Có 3 nhóm nguyên nhân dẫn đến sạt lở. Thứ nhất là việc xây dựng các công trình thượng nguồn sông Mekong đã làm thay đổi dòng chảy, gây bồi lắng, làm giảm lượng phù sa của vùng hạ lưu. Thứ hai là tác động ngày càng nặng nề của biến đổi khí hậu. Sau cùng là các yếu tố trong phát triển KTXH như: Sử dụng đất đai ven biển, nuôi trồng thủy sản chưa hợp lý…; đặc biệt là nạn khai thác cát quá mức tại các tuyến sông.

Nhiều chuyên gia khác cho rằng: Những năm gần đây, nghề nuôi trồng thủy sản (đặc biệt là nuôi tôm sú, tôm càng xanh, cua biển,…) đã phát triển mạnh tại hầu hết các huyện ven biển ĐBSCL. Nhưng sự phát triển tự phát, tràn lan, thiếu quy hoạch đã tàn phá nhiều hecta rừng ngập mặn ven bờ biển, đã có dấu hiệu gây suy thoái môi trường, làm mất cân bằng sinh thái, tăng nguy cơ phá vỡ quá trình phát triển KTXH bền vững trong khu vực. Hậu quả trước mắt là làm mất cân bằng địa động lực vùng bờ, gây nên xói lở bờ nghiêm trọng…

Theo ông Đỗ Đức Trung - Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam: Rừng ngập mặn ĐBSCL chủ yếu tập trung tại các tỉnh: Cà Mau, Trà Vinh, Sóc Trăng… Theo yêu cầu tại Quyết định 667 của Thủ tướng, diện tích rừng ngập mặn trước đê biển là trên 24.000ha, nhưng hiện tại số rừng ngập mặn chỉ bằng một nửa so với yêu cầu.

PGS-TS Trịnh Văn Hạnh (Viện Sinh thái và Bảo vệ công trình - Viện Khoa học thủy lợi VN đưa ra: Ở nhiều đoạn đê biển, bờ biển ĐBSCL, rừng ngập mặn đã hoàn toàn biến mất hoặc chỉ còn chiều rộng vài chục mét. Đa số các đai rừng ngập mặn đều không đủ tiêu chuẩn bảo vệ bờ và đang bị xói mòn, gãy đổ và mất dần, rất nghiêm trọng. Trong hơn nửa thế kỷ qua, rừng ngập mặn ở nước ta đã bị suy giảm liên tục, chỉ còn khoảng 160.000ha. Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là do tác động của con người gây ra…

Báo Lao Động, 12/06/2015
Đăng ngày 13/06/2015
Trần Lưu
Môi trường

Tình hình xâm nhập mặn cấp thiết ở khu vực miền Tây

Tình hình xâm nhập mặn ở miền Tây đang trở thành một vấn đề cấp thiết, đặc biệt là trong ngành thủy sản. Đợt xâm nhập mặn kéo dài đã gây ra những tác động nghiêm trọng đến sản xuất nuôi trồng thủy sản, đe dọa không chỉ nguồn cung lương thực mà còn đe dọa đến sinh kế của hàng triệu người dân nơi đây.

Xâm nhập mặn
• 09:46 27/03/2024

Cơ chế hoạt động của phương pháp xử lý nước thải bằng men vi sinh

Để cải thiện nguồn nước thải trong nuôi trồng thủy sản, ngày nay người nuôi sử dụng phổ biến các chế phẩm sinh học để phòng bệnh cho vật nuôi và cải thiện môi trường. Ngoài ra, phương pháp này còn góp phần đưa nghề nuôi thủy sản phát triển bền vững.

Ao nuôi
• 10:14 08/03/2024

Tác động tiêu cực từ việc đánh bắt cá bằng Xyanua

Đánh bắt cá bằng hóa chất, cụ thể ở đây là Xyanua là là phương pháp đánh bắt cá  thông qua việc rải các hóa chất xuống khu vực có cá và được cho là làm cá “hôn mê” để thuận tiện cho việc đánh bắt.  Đây là một việc rất nguy hiểm, vừa hủy hoại môi trường, vừa gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng bởi Xyanua là chất cực độc, dễ dàng gây chết dù chỉ một lượng nhỏ.

Đánh bắt cá
• 11:18 06/03/2024

Thả con giống bồi hoàn đa dạng sinh học

Sáng ngày 6.3, Công ty CP cảng Quy Nhơn - chủ đầu tư dự án Đầu tư nâng cấp bến số 1- cảng Quy Nhơn đã thả 469.600 con giống thủy sản (cá chẽm, cua, tôm sú) để bồi hoàn đa dạng sinh học tại Ngã 3 sông Trường Úc (gần đập tràn Quy Nhơn 3, tổ 28, KV 4, phường Nhơn Bình, TP Quy Nhơn) và khu nước trước bến số 1 cảng Quy Nhơn với tổng kinh phí gần 74 triệu đồng.

Thả giống bồi hoàn sinh học
• 10:32 06/03/2024

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 14:26 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 14:26 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 14:26 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 14:26 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 14:26 29/03/2024