Xuất khẩu giảm: Doanh nghiệp thuỷ sản đang vướng gì?

Xuất ngoại thì lo kiểm dịch, biến động tỷ giá, còn tiêu thụ nội địa thì siêu thị đòi chiết khấu cao là tình cảnh chung của các doanh nghiệp thuỷ sản. Đó là chưa kể còn muôn vàn khó khăn khác như vùng nguyên liệu giảm sút, ngân hàng né tránh cho vay, rào cản thuế, phí...…

xuất khẩu thủy sản

Trong 7 tháng qua, một số thị trường xuất khẩu thuỷ sản chính giảm mạnh là vấn đề đáng lo ngại, như kim ngạch xuất sang Mỹ chỉ đạt 579 triệu USD (giảm 27,7% so với năm ngoái; xuất sang EU đạt 547 triệu USD (giảm 14%); xuất sang Nhật Bản đạt 457 triệu USD (giảm 10,4%).

Trong bối cảnh xuất khẩu sụt giảm mạnh, giá trị xuất khẩu thủy sản 7 tháng đầu năm nay chỉ đạt 3,53 tỷ USD, giảm 17% so với cùng kỳ năm 2014, Hội chợ Quốc tế Thủy sản Việt Nam 2015 (VIETFISH 2015) diễn ra tại Tp.HCM từ 24 đến 26/8 đã thu hút sự quan tâm của đông đảo doanh nghiệp thuỷ sản vốn đang loay hoay muốn tìm đầu ra.

Khó khăn chồng chất

Dự cảm được điều này, nên lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản (VASEP) đã tổ chức đến 11 cuộc hội thảo để bàn giải pháp cho ngành thủy sản phát triển thị trường trong nước và mở rộng xuất khẩu. Sẽ thật đáng tiếc nếu các doanh nghiệp thuỷ sản không nói ra hết những vướng mắc, khó khăn trong lúc này dù dư luận từng phản ánh rất nhiều.

Chỉ riêng buổi hội thảo đầu tiên với chủ đề "kênh bán lẻ nội địa và nhu cầu hàng thuỷ sản chất lượng cao" đã cho thấy các doanh nghiệp thuỷ sản gặp bất lợi từ ngay thị trường nội địa khi thị phần còn chiếm tỷ trọng quá nhỏ.

Nguyên nhân chính, theo phản ánh của bà Lê Thị Thanh Lâm, Tổng giám đốc Công ty TNHH TM Sài Gòn Food, mức chiết khấu mà các hệ thống siêu thị đòi hỏi rất cao, từ 10% cho đến 20% doanh thu. Để đạt điều kiện này, các doanh nghiệp nhỏ muốn có lãi phải giảm chất lượng, tăng tỷ lệ mạ băng, ngâm tăng trọng…

Trên thực tế, chiết khấu cao chỉ là một khía cạnh nhỏ trong nhiều rào cản mà gần 600 cơ sở chế biến thủy sản quy mô lớn và trên 7.000 cơ sở chế biến nhỏ lẻ đang phải đối mặt. Có thể liệt kê như: vấn đề kiểm dịch, vùng nguyên liệu sụt giảm, biến động tỷ giá, ngân hàng thờ ơ, giá vật tư đầu vào…

Nói đến vấn đề kiểm dịch, theo nhận định, dù có lợi thế khi Hiệp định tự do thương mại Việt Nam-Liên minh Kinh tế Á- Âu (FTA EAEU) có hiệu lực, các doanh nghiệp thủy sản sẽ đối mặt khó khăn khi chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật và kiểm dịch. Và thị trường lớn như Mỹ cũng đòi hỏi gắt gao như vậy.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký VASEP, nhận xét: "Doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa hiểu và chưa áp dụng được nội dung của Hiệp định về việc áp dụng các Biện pháp kiểm dịch động thực vật (SPS) và Hiệp định về các Rào cản kỹ thuật đối với Thương mại (TBT) đối với thị trường này. Vì vậy, số doanh nghiệp thuỷ sản được phép xuất khẩu sang EAEU là rất ít".

Liên quan đến biến động tỷ giá, có đến hơn 90% doanh nghiệp thủy sản chọn USD là đồng tiền thanh toán thương mại quốc tế cho các đơn hàng, nhưng khi Trung Quốc phá giá Nhân dân tệ đã ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của DN Việt Nam trên thị trường Mỹ, buộc các doanh nghiệp phải giảm giá bán để giữ chân khách hàng.

Theo VASEP, một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu tôm của Việt Nam bị giảm trong năm nay là do một thời gian dài, đồng tiền Việt Nam bị neo với USD, trong khi đó, các đồng tiền khác giảm giá, khiến giá tôm Việt Nam không cạnh tranh được với các nước. Sự tăng giá đột biến của đồng USD so với nhiều đồng tiền khác tại các thị trường nhập khẩu thuỷ sản của Việt Nam như châu Âu, Nhật Bản, Nam Mỹ, đã ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp thủy sản. Xuất khẩu sụt giảm nghiêm trọng, lợi nhuận giảm khiến nhiều doanh nghiệp đang phải chịu lỗ.

Không thể "tự bơi"

Bên cạnh vấn đề tỷ giá, doanh nghiệp thủy sản vẫn đang khát vốn, nhất là tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), lại chịu cảnh thờ ơ từ các ngân hàng. Do đặc thù cho vay thủy sản luôn có giá trị tài sản bảo đảm thấp, trong khi giao dịch của doanh nghiệp với đối tác lại chủ yếu bằng tiền mặt nên ngân hàng rất khó quản lý dòng tiền. Trong khi đó, số doanh nghiệp thủy sản ở ĐBSCL phát sinh nợ xấu tăng quá nhanh khiến các ngân hàng không còn mặn mà cho doanh nghiệp vay vốn như trước kia.

Vùng nguyên liệu thuỷ sản sụt giảm cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Giá nguyên liệu tôm và cá tra xuống thấp cùng với dịch bệnh trên tôm hoành hành từ đầu năm tới nay khiến cho nông dân cắt giảm diện tích nuôi trồng thuỷ hải sản. Do vậy, nhiều doanh nghiệp lo lắng về khả năng thiếu nguồn nguyên liệu thủy sản xuất khẩu vào những tháng sắp tới.

Ngoài ra, các doanh nghiệp (DN) thủy sản đang rơi vào thế khó với chính các vấn đề kỹ thuật trong Thông tư 38/2015/TT-BTC (TT38) của Bộ Tài chính. Theo phản ánh của VASEP, do mặt hàng hàng thủy sản nhập khẩu phải kiểm dịch, vệ sinh an toàn thực phẩm nên thuộc diện kiểm tra trước, hoàn thuế sau gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Để nâng cao giá trị xuất khẩu, các doanh nghiệp thủy sản đang cố gắng nâng cao lượng hàng giá trị gia tăng. Tuy nhiên, theo yêu cầu của khách hàng, nhiều nguyên liệu để sản xuất hàng giá trị gia tăng phải nhập khẩu từ nước ngoài như các loại phụ gia thực phẩm, vitamin, bột nước xốt để phối trộn, tẩm hàng. Mỗi lô hàng nguyên phụ liệu thủy sản nhập khẩu lại thuộc thẩm quyền của ba Bộ (Bộ Nông nghiệp – Phát triển nông thôn, bộ Công Thương, Bộ Y tế), với ba cách kiểm tra chuyên ngành khác nhau nên doanh nghiệp càng gặp khó.


Doanh nghiệp thủy sản vẫn đang khát vốn, nhất là tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Đó là chưa kể những khoản tiền "bôi trơn" khi xuất khẩu. Đơn cử như sang thị trường Nga, theo phản ánh của một số doanh nghiệp, tình trạng phải mất chi phí "bôi trơn" để vào Nga đã gây ra những thiệt hại lớn. Ngoài ra, doanh nghiệp thuỷ sản còn phải gánh chịu về việc tăng cước phí vận tải biển, các loại phụ phí vô lý của các hãng tàu nước ngoài…

Điều đáng nói, trong khi còn nhiều điểm vướng chưa khơi thông, thì số doanh nghiệp thuỷ sản co cụm hoạt động, lâm cảnh nợ nần, tuyên bố phá sản vẫn còn khá lớn, nhất là tại ĐBSCL. Như tại An Giang, từ đầu năm đến nay, có đến 21 nhà máy chế biến cá tra, thuộc loại lớn đã giảm công suất thê thảm và sa thải công nhân hàng loạt, thậm chí ngưng hoạt động do làm ăn không hiệu quả. Còn tại Đồng Tháp, tính đến nay đã có tới 160 doanh nghiệp thuỷ sản tạm ngưng hoạt động, chính thức giải thể. Nhiều DN dù vẫn duy trì hoạt động, nhưng công suất chỉ còn 30%, thậm chí còn 10%. Tình trạng tương tự cũng diễn ra ở Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau…

Nhìn chung, với những khó khăn vướng mắc như đã nêu, rõ ràng nếu muốn trụ vững thì các doanh nghiệp thuỷ sản không thể "tự bơi" mà cần sự sớm vào cuộc tháo gỡ của các cơ quan quản lý nhà nước để các doanh nghiệp có đủ "sức đề kháng" khi các hiệp định thương mại tự do có hiệu lực.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải
-------------------------------
Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục phối hợp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các đơn vị liên quan triển khai có hiệu quả các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng và các chương trình tín dụng hỗ trợ sản xuất, xuất khẩu thủy sản theo quy định hiện hành, kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện.

Thời báo Kinh Doanh, 26/08/2015
Đăng ngày 01/09/2015
Thế Vinh
Doanh nghiệp

Loài tôm nào là nguồn xuất khẩu chủ lực ở nước ta?

Hiện nay, với sản lượng lên đến 27.504 tấn (tháng 5/2023), tôm thẻ chân trắng được xem là đối tượng xuất khẩu chính ở nước ta. Dự đoán trong tương lai, loài tôm này sẽ có sản lượng xuất khẩu vượt bậc.

Tôm thẻ
• 12:02 17/09/2023

Xuất khẩu thủy sản 2023 đạt 9 tỷ USD nếu đi đúng theo kịch bản

Nền kinh tế thế giới đang dần đi vào giai đoạn phục hồi, lạm phát đã giảm, nhu cầu tiêu dùng gia tăng trở lại. Với tình hình này, xuất khẩu thủy sản sẽ phát triển theo hướng đúng với kịch bản mà chúng ta đã đề ra, đạt 9 tỷ USD năm 2023.

Chế biến cá
• 11:12 07/09/2023

Ngành tôm phải giữ được thế mạnh chế biến

Ngành tôm Việt Nam có một thế mạnh lớn là trình độ chế biến ở vào đẳng cấp cao nhất của thế giới. Vì vậy, ngành tôm phải giữ vững được lợi thế này.

Tôm chế biến
• 11:00 20/07/2023

“Bắt bệnh” sức cạnh tranh yếu trong xuất khẩu con tôm Việt Nam

Giá thành cao từ 30 - 100% khiến con tôm Việt Nam ngày càng mất sức cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.

Tôm thẻ
• 12:02 26/06/2023

Gian hàng Tép Bạc truyền tải thông điệp hay nhất VietShrimp 2024

Vừa qua, hội chợ Triển lãm Quốc tế Công nghệ ngành tôm Việt Nam lần thứ 5 năm 2024 (VietShrimp 2024) tại Cà Mau đã thành công ngoài mong đợi. Trước khi bế mạc, chiều 21/3, Ban Tổ chức đã trao giải cho 7 gian hàng ấn tượng nhất ở 7 hạng mục.

Tép Bạc được trao giải
• 11:37 27/03/2024

GROBEST Việt Nam ghi dấu tại VietShrimp 2024 với mô hình nuôi tôm công nghệ cao và giải pháp dinh dưỡng toàn diện

Tham dự VietShrimp 2024, Grobest Việt Nam mang đến loạt giải pháp đột phá như mô hình nuôi tôm công nghệ cao và các sản phẩm dinh dưỡng toàn diện nhằm giúp các hộ nuôi giảm chi phí sản xuất trên 1 kg tôm, hướng đến những mùa vụ ““Năng suất cao – Chi phí thấp””.

Grobest
• 10:00 25/03/2024

ASC cấp chứng nhận Tiêu chuẩn Thức ăn chăn nuôi đầu tiên ở Châu Á

Chứng nhận Tiêu chuẩn Thức ăn chăn nuôi ASC uy tín đã được cấp lần đầu tiên ở Châu Á, trong đó Thai Union nhận được chứng nhận duy nhất cho nhà máy thức ăn chăn nuôi Mahachai của họ.

Tôm thẻ
• 10:30 24/03/2024

Khám phá điều thú vị cùng Tép tại Vietshrimp 2024

Vietshrimp 2024, triển lãm quốc tế chuyên ngành tôm lớn nhất Việt Nam, hứa hẹn mang đến nhiều trải nghiệm thú vị cho quý khách hàng. Hãy cùng nhà Tép khám phá những điểm nổi bật của sự kiện này:

Vietshrimp 2024
• 12:34 21/03/2024

Các loài cá lóc nuôi cảnh thú vị cho người chơi cá cảnh

Trong những năm gần đây, việc nuôi cá lóc cảnh tại Việt Nam đã trở nên phổ biến hơn. Đây là loại cá săn mồi có nhiều màu sắc đẹp, mà trước đây chỉ được một số ít người chơi quan tâm.

Cá lóc cảnh
• 16:14 29/03/2024

Những điều cần biết về bệnh đốm trắng và biện pháp phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đốm trắng trên tôm do virus gây ra là một trong những bệnh vô cùng nguy hiểm, tỷ lệ chết của tôm lên tới 90 – 100% chỉ sau từ 3 – 10 ngày nhiễm bệnh, xuất hiện chủ yếu khi nhiệt độ xuống thấp dưới 320C.

Bệnh đốm trắng trên tôm
• 16:14 29/03/2024

Công tác chuẩn bị để khởi đầu vụ nuôi mới thành công

Khi bắt đầu nuôi tôm hoặc sau mỗi kỳ thu hoạch, mọi người thường quan tâm đến việc chuẩn bị những gì để khởi đầu vụ nuôi mới thành công hơn và đạt được thuận lợi. Để bảo đảm rằng quá trình chuẩn bị ao nuôi tôm mới ít gặp rủi ro, tôm phát triển đều, cũng như để làm cho các vụ nuôi sau này trở nên dễ dàng hơn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày những điểm cần lưu ý khi tiến hành chuẩn bị khởi đầu vụ nuôi mới cho bà con.

Tôm thẻ chân trắng
• 16:14 29/03/2024

Chuyển dịch xanh: Yêu cầu và cơ hội tăng cao với thủy sản

Ngày 28/3/2024, VCCI Cần Thơ tổ chức hội thảo “Chuyển dịch xanh: Thách thức, cơ hội cho doanh nghiệp ĐBSCL và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp” trao đổi về những yêu cầu và cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu trong bối cảnh giảm phát thải khí nhà kính.

Thủy sản
• 16:14 29/03/2024

Chất kích thích hệ miễn dịch ở tôm

Nhắc đến tôm, có lẽ bạn chưa biết chúng là một loài động vật không có cơ quan miễn dịch. Vì vậy, việc sử dụng chất kích thích miễn dịch là biện pháp hiệu quả giúp tăng cường đề kháng cho tôm, công cụ quan trọng trong quá trình kiểm soát bệnh tôm nuôi.

Tôm thẻ chân trắng
• 16:14 29/03/2024