Cá tra lại gặp khó ở EU?

Chưa ảnh hưởng nhiều

Theo VASEP, kể từ đầu tháng 2, một số chuỗi siêu thị ở các nước Ý, Bỉ, Tây Ban Nha và Pháp, đã ngưng bán cá tra.
Các chuỗi siêu thị này đều thuộc hệ thống bán lẻ của Tập đoàn Carefour, một trong những nhà bán lẻ hàng đầu ở EU.Nguyên nhân ngưng bán cá tra mà Carrefour đưa ra là đang tồn tại những nghi ngờ về các tiêu chuẩn môi trường của các trang trại nuôi cá tra.

Việc ngưng bán cá tra trong hệ thống của Carrefour có ảnh hưởng gì tới XK cá tra sang EU?Đang có những luồng thông tin trái chiều quanh sự kiện này. Một số DN cá tra cho hay đã có dấu hiệu giảm sút về XK cá tra sang EU. Nhưng ngược lại, một số DN khác lại khẳng định khách hàng của họ vẫn mua cá tra một cách bình thường.

Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, hiện Hiệp hội vẫn đang tìm hiểu, đáng giá về mức độ phản ứng của thị trường EU đối với cá tra sau sự việc Carrefour ngưng bán sản phẩm này, cũng như nguyên nhân thực sự đằng sau quyết định đó.
Carrefour là nhà bán lẻ hàng đầu ở EU nên quyết định của họ ít nhiều cũng sẽ có tác động tới thị trường. Tuy nhiên, Carrefour lại không phải là hệ thống lớn về tiêu thụ cá tra ở EU, nên việc họ ngưng bán cá tra chưa ảnh hưởng nhiều tới XK cá tra Việt Nam.

Mặt khác, sản lượng cá tra ở ĐBSCL hiện đang thiếu hụt so với nhu cầu chế biến, XK của các DN. Do đó, việc một hệ thống phân phối lớn ở EU ngưng bán cá tra chưa mấy tác động tới ngành hàng cá tra Việt Nam.

Về việc thiếu hụt cá tra nguyên liệu, trước đây, các DN vẫn chưa rõ là thiếu cục bộ (mang tính thời điểm) hay là thiếu hụt thực sự? Một số DN cho rằng thiếu hụt cá tra có nguyên nhân không nhỏ từ việc Trung Quốc tăng mạnh NK loại cá này để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong Tết Nguyên Đán.

Do đó, sau Tết, khi Trung Quốc giảm mua, giá cá tra ở ĐBSCL lại giảm. Thế nhưng trên thực tế từ sau Tết đến nay, giá cá tra nguyên liệu vẫn tăng. Điều đó chứng tỏ cá tra đang thiếu hụt thực sự. 

 Nhiều tổ chức, cá nhân bảo vệ cá tra

Trước quyết định của Carrefour, Hội đồng Quản lý Nuôi trồng thủy sản (ASC) đã lên tiếng bênh vực cá tra. 

Cụ thể, trong một thông cáo báo chí phát hành hồi đầu tháng 2, ASC khẳng định khi nuôi cá tra theo tiêu chuẩn ASC, người mua và người tiêu dùng có thể tin tưởng về loại cá này.

Bởi trang trại cá tra được chứng nhận tiêu chuẩn ASC chỉ có thể được đặt tại các khu vực đã được phê duyệt cho nuôi trồng thủy sản, và được yêu cầu đo đều đặn các thông số nước khác nhau bao gồm nitơ, phốt pho, nồng độ oxy, để đảm bảo các thông số này vẫn nằm trong giới hạn thiết lập cho điều kiện phát triển tối ưu.

Các trình tự nghiêm ngặt cũng phải được thực hiện kèm theo đó để đảm bảo rằng nước thải không gây ô nhiễm hệ sinh thái. Các trang trại cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu để giảm thiểu dịch bệnh, không sử dụng thuốc kháng sinh (trừ khi thật sự cần thiết và chỉ có thể sử dụng thuốc kháng sinh dưới sự giám sát của bác sĩ thú y).

Cũng theo ASC, cá tra có thể được nuôi một cách hiệu quả mà không cần sử dụng nhiều đất, hạn chế sử dụng thức ăn, được sản xuất theo cách thân thiện môi trường và cộng đồng. Do đó, sản phẩm này có thể cạnh tranh trên thị trường cá thịt trắng. Trên cơ sở đó, ASC lấy làm tiếc khi một vài nhà bán lẻ EU đã quyết định ngừng bán cá tra.

Liên minh Nuôi trồng thủy sản toàn cầu (GAA) cũng đã lên tiếng khẳng định cá tra Việt Nam được nuôi một cách có trách nhiệm và tuân thủ các tiêu chuẩn ATTP khắt khe. GAA cho biết các nhà sản xuất cá tra được chứng nhận BAP phải trải qua các cuộc kiểm tra ATTP và xem xét mức độ liên quan tới môi trường nghiêm ngặt. Vì thế, những nhà sản xuất cá tra luôn chú trọng đến việc tuân thủ các yêu cầu này. Hiện nay, nghề nuôi cá tra ở Đông Nam Á không có khả năng tạo ra những tác động tiêu cực đối với môi trường.

Một số nhà khoa học ở châu Âu cũng đã lên tiếng bảo vệ cá tra. GS Simon Bush, nhà nghiên cứu về chính sách môi trường tại Đại học Wageningen (Hà Lan), cho rằng nói nuôi cá tra gây ảnh hưởng tới môi trường là một phát ngôn thiếu khoa học. Ông Emeritus Patrick Sorgeloos (Đại học Ghent, Bỉ), tiết lộ, nghiên cứu của các nhà khoa học Hà Lan đã chỉ ra tác động của ngành cá tra tới môi trường sống Mekong là không đáng kể.

Vì vậy, nhiều nhà khoa học, nhà NK ở châu Âu đã nghi ngờ rằng cá tra lại đang trở thành nạn nhân của một chiến dịch bôi nhọ tại nhiều nước EU, do người ta lo ngại sự thâm nhập ngày càng nhiều cùa cá tra vào các hệ thống phân phối, bán lẻ sẽ khiến cho sức tiêu thụ của nhiều loại cá được khai thác ở EU bị giảm đi.