El Niño - La Niña - ENSO: Đại dương đang biến động dữ dội!

Biến đổi khí hậu tác động lớn đến nghề thủy sản, bao gồm cả khai thác và nuôi trồng.

biến đổi khí hậu
Sự thay đổi bất thường của khí hậu đã tạo nên những tác động vô cùng nghiêm trọng cho đại dương.

Sự thay đổi bất thường của khí hậu đã tạo nên những tác động vô cùng nghiêm trọng cho đại dương. Các loài thủy sản tự nhiên phải gánh chịu hậu quả nặng từ môi trường sống tới khả năng kiếm sống và sinh tồn. Bên cạnh đó, một số đối tượng được nuôi trồng nhân tạo cũng đứng trước nguy cơ không thể thích nghi với sự khắc nghiệt của môi trường.

Trong một báo cáo mới nhất của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) khi hợp tác cùng Viện nghiên cứu Quốc gia Pháp về phát triển bền vững (IRD France) cho hay, El Niño và La Niña  đã gây nên tác động xấu cho cư dân trên khắp đại dương. Chúng khiến cho đại dương ấm dần lên khiến thủy sản phải di cư và làm giảm mạnh diện tích sinh sống khiến nhiều vùng biển mất dần dấu hiệu của sự sống.

Một số khái niệm
El Niño là từ được dùng để chỉ hiện tượng nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái Bình Dương, kéo dài 8 - 12 tháng, hoặc lâu hơn, thường xuất hiện 3 - 4 năm 1 lần, song cũng có khi dày hơn hoặc thưa hơn.
La Niña là hiện tượng lớp nước biển bề mặt ở khu vực nói trên lạnh đi dị thường, xảy ra với chu kỳ tương tự hoặc thưa hơn El Niño
ENSO là chữ viết tắt của các từ ghép El Niño Southern Oscillation (El Niño - Dao động Nam) để chỉ cả 2 hai hiện tượng El Niño và La Nina và có liên quan với dao động của khí áp giữa 2 bờ phía Đông Thái Bình Dương với phía Tây Thái Bình Dương - Đông Ấn Độ Dương (Được gọi là Dao động Nam) để phân biệt với dao động khí áp ở Bắc Đại Tây Dương).
Nguồn: www.vasi.gov.vn

Tác động của ENSO gây ra ảnh hưởng xấu đến môi trường sinh thái biển nhưng theo tài liệu thống kê, sản lượng đánh bắt cá chỉ giảm 1% mỗi năm do tác động của biến đổi khí hậu. Như vậy, mức độ nghiêm trọng của ENSO đã gây nên dao động lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản nhiều hơn.

Mức độ nghiêm trọng của những ảnh hưởng này đối với cá, thủy sản và nuôi trồng thủy sản phần lớn phụ thuộc vào loại ENSO. Dựa trên các báo cáo có thể chia các tác động thành 5 loại là:

  • El Niño cực đoan
  • El Niño Trung Đông Thái Bình Dương (EP)
  • El Niño Trung tâm Thái Bình Dương (CP)
  • Ven El Niño
  • La Niña mạnh.

Ví dụ, tác động tiêu cực mạnh nhất đối với El Niño cực đoan và đối với EP El Niño có thể là giảm tới 3,2 triệu tấn và 0,6 triệu tấn động vật biển, nhưng không có ảnh hưởng đáng kể nào trong CP El Niño. 

Theo thống kê của các chuyên gia cho biết, những tác động tiêu cực của El Niño cực đoan và EP El Niño đã làm thay đổi thành phần động vật phù du (do sự bất thường của hiện tượng nước trồi upwelling), hợp chất hữu cơ và các loài cá săn mồi ở bậc dinh dưỡng cao, từ đó khiến sản lượng khai thác bị thay đổi và biến động.

Tuy nhiên, trong khu vực Tây Ấn Độ Dương tác động của ENSO lên sản lượng đánh bắt thủy sản không lớn. Dù vậy, biến động khoảng 16.000 tấn trong thời gian El Niño. Ở vùng này, tác động tiêu cực của El Niño rõ ràng hơn trong thời kỳ El Niño cực đoan, mức giảm trung bình lên tới 53.000 tấn . Đối với CP El Niño mức độ suy giảm chỉ lên đến 21.000 tấn, đối với EP El Niño ở mức 25.000 tấn.

Điều đó chứng tỏ rằng trong khi tác động toàn cầu của các sự kiện ENSO có thể yếu, thì nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các khu vực cụ thể tùy thuộc vào loại El Niño.

Bên cạnh sự nóng lên của môi trường, các thiên tai như bão, lốc xoáy đã khiến cho lượng lớn thủy sản phải di cư đi nơi khác gây nên những ảnh hưởng tiêu cực cho ngư dân. Thêm vào đó, thiên tai còn gây ra thiệt hại trang thiết bị như tàu thuyền, vật dụng phục vụ cho đánh bắt bị phá hủy.


Đại dương bị tổn thương, nghĩa là loài người cũng thế. Vì vậy, đừng thờ ơ! (Ảnh: Yeji Yun)

Người dân trong khu vực Tây Ấn Độ Dương và các đảo nhỏ với nền kinh tế đang phát triển sử dụng 90% protein từ thủy sản do vậy những tác động tiêu cực của ENSO sẽ gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống lẫn nguồn dinh dưỡng hàng ngày của họ.

Hiện nay, các báo cáo vẫn chưa thống kê được con số cụ thể về tác động của ENSO đối với nghề đánh cá trong khu vực Đông Nam Đại Tây Dương. Mặc dù vậy, các quốc gia trong khu vực đã chủ động và linh hoạt trong công tác đối phó chủ yếu tập trung vào biến đổi khí hậu và các hiện tượng thiên tai khác. Một ví dụ điển hình ở Nam Phi, Namibia và Nam Phi đã thực hiện dự án FAO và môi trường toàn cầu giai đoạn 2015-2020 với mục tiêu tăng cường khả năng ứng phó và khắc phục sau biến đổi khí hậu để không làm ảnh hưởng lớn tới các chính sách và kế hoạch đã đề ra cho ngành thủy sản.

Các biện pháp được đề xuất, bao gồm cả những biện pháp đã được triển khai, bao gồm đa dạng hóa các chương trình bảo hiểm, gia cố bến cảng và sử dụng các thiết bị đánh cá thay thế để nhắm vào các loài thay thế khi lượng cá mòi thấp, nghề đánh bắt cá mòi có thể nhắm vào cá cơm nhiều hơn .Một số thiết bị sẽ được nghiên cứu để thay thế con người đánh bắt cá để cân đối khi sản lượng cá mòi và cá cơm bị biến động.

Về phía chính phủ, các biện pháp đối phó lại El Niño và thiên tai đã và đang được khuyến khích đẩy mạnh thực hiện. Bất kì khu vực nào trên đại dương chịu sự ảnh hưởng tiêu cực từ biến đổi khí hậu đều được chính phủ quan tâm và điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế xã hội ổn định cho từng vùng. 

Hiện nay, các báo cáo với mục đích kêu gọi sự can thiệp và đề ra biện pháp khắc phục biến đổi khí hậu ngày càng nhiều. Việc theo dõi tiến trình và ngăn cản kịp thời đúng lúc được đặt ra lúc này là một vấn đề có tầm cỡ quốc tế khi mà những ảnh hưởng tác động từ biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở ngành thủy sản. Tầm quan trọng của việc đánh giá môi trường khí hậu được đẩy lên cực điểm để đảm bảo cho sự phát bền vững trong công cuộc phát triển nuôi trồng phát triển thủy sản.

Đăng ngày 26/05/2020
Cindy
Môi trường

Cơ chế hoạt động của phương pháp xử lý nước thải bằng men vi sinh

Để cải thiện nguồn nước thải trong nuôi trồng thủy sản, ngày nay người nuôi sử dụng phổ biến các chế phẩm sinh học để phòng bệnh cho vật nuôi và cải thiện môi trường. Ngoài ra, phương pháp này còn góp phần đưa nghề nuôi thủy sản phát triển bền vững.

Ao nuôi
• 10:14 08/03/2024

Tác động tiêu cực từ việc đánh bắt cá bằng Xyanua

Đánh bắt cá bằng hóa chất, cụ thể ở đây là Xyanua là là phương pháp đánh bắt cá  thông qua việc rải các hóa chất xuống khu vực có cá và được cho là làm cá “hôn mê” để thuận tiện cho việc đánh bắt.  Đây là một việc rất nguy hiểm, vừa hủy hoại môi trường, vừa gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người sử dụng bởi Xyanua là chất cực độc, dễ dàng gây chết dù chỉ một lượng nhỏ.

Đánh bắt cá
• 11:18 06/03/2024

Thả con giống bồi hoàn đa dạng sinh học

Sáng ngày 6.3, Công ty CP cảng Quy Nhơn - chủ đầu tư dự án Đầu tư nâng cấp bến số 1- cảng Quy Nhơn đã thả 469.600 con giống thủy sản (cá chẽm, cua, tôm sú) để bồi hoàn đa dạng sinh học tại Ngã 3 sông Trường Úc (gần đập tràn Quy Nhơn 3, tổ 28, KV 4, phường Nhơn Bình, TP Quy Nhơn) và khu nước trước bến số 1 cảng Quy Nhơn với tổng kinh phí gần 74 triệu đồng.

Thả giống bồi hoàn sinh học
• 10:32 06/03/2024

Bình Định: Ban hành quy trình kiểm soát, quản lý rác thải nhựa đại dương tàu cá

Sở NN&PTNT Bình Định vừa có Quyết định số 89/QĐ-SNN về việc ban hành quy trình kiểm soát, quản lý rác thải nhựa đại dương của tàu cá trong chuyến biển trên địa bàn tỉnh Bình Định.

Khai thác thủy sản
• 10:39 05/03/2024

Mới có 17,4% cơ sở nuôi tôm được cấp mã số nhận diện

Cục Thủy sản cho biết, kết quả cấp Giấy xác nhận đăng ký nuôi (mã số nhận diện) đối với tôm nước lợ đến nay mới đạt 17,4%, dẫn đến khó khăn trong truy xuất nguồn gốc đáp ứng yêu cầu của thị trường, đặc biệt là thị trường Trung Quốc, Mỹ, EU.

Ao tôm
• 14:12 19/03/2024

Sử dụng mật rỉ đường trong nuôi tôm

Mật rỉ đường từ lâu đã được sử dụng trong thâm canh tôm bởi dễ tìm, giá thành rẻ,..mà còn có nhiều công dụng tốt cho ao nuôi như kiểm soát, cân bằng độ pH trong ao hay giúp nuôi cấy vi sinh, tạo màu nước…Tuy nhiên, bà con cần thấu hiểu về liều lượng, nồng độ sử dụng thích hợp cho ao, nâng cao tỷ lệ thành công của vụ nuôi.

Mật rỉ đường
• 14:12 19/03/2024

Rong đáy xuất hiện làm biến động ao nuôi

Rong đáy phát triển trong ao nuôi tôm là vấn đề phổ biến gây ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe tôm. Việc xử lý rong đáy cần được thực hiện cẩn trọng và đúng cách để đảm bảo an toàn cho tôm và hiệu quả cho ao nuôi.

Ao nuôi
• 14:12 19/03/2024

Nguyên nhân xuất hiện từng loại khí độc trong ao tôm

Trong ngành nuôi trồng tôm, việc quản lý chất lượng nước trong ao tôm là một yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe và phát triển của tôm. Một trong những vấn đề thường gặp và gây ra nhiều lo ngại cho người nuôi là sự xuất hiện của các loại khí độc trong ao tôm.

Tôm thẻ chân trắng
• 14:12 19/03/2024

Sóc Trăng nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh lớn nhất nước

Trên cả nước, tỉnh Sóc Trăng nuôi tôm về tổng diện tích chỉ đứng thứ 4 nhưng diện tích thâm canh và bán thâm canh lớn nhất nước nên có sản lượng đứng thứ ba.

Ao tôm
• 14:12 19/03/2024