Kỹ thuật cho ốc bươu sinh sản và ươm ốc giống
Đỗ Văn Hải
Sau đây là một số kinh nghiệm trong quá trình thuần dưỡng và cho ốc đẻ.
Thứ nhất: Chuẩn bị ốc bố mẹ
Ốc bố mẹ được bắt ngoài tự nhiên, chọn ốc khỏe mạnh, kích cỡ trung bình 25-30 con/kg, ốc có màu đặc trưng của ốc bươu đen và được đưa về thuần dưỡng trong điều kiện nuôi vèo.
Tỷ lệ thả đực cái 1:1 (chọn ốc cái to hơn ốc đực cùng độ tuổi, mài hơi lõm vào trong, miệng loe hơn ốc đực, vòng xoắn và đít màu vàng nghệ.Tuyến trứng nằm cạnh tuyến abumin có màu vàng của lòng đỏ trứng. Ống trứng cũng màu vàng đi xuyên qua tuyến abumin). Mật độ nuôi thuần dưỡng có thể từ 26-30 con/m2 hoặc có thể nhiều hơn. Độ sâu mực nước nuôi từ 0,5 đến 0,8m.
Thuần dưỡng ốc khoảng 1 tháng. Hàng ngày cho ốc ăn cám mịn, dây cứt họa, lá khoai mì, thời gian cho ăn là lúc chiều mát, lượng thức ăn bằng 3% trọng lượng ốc.
Thứ hai: chuẩn bị bể cho ốc sinh sản:
Chuẩn bị bể bạt, kích thước 3mx3mx1m, giữa bể bố trí gò đất có kích thước 1,5m x 0,7m x 0,6m; xung quanh đáy gò đất tấn gạch nhằm hạn chế đất sạt lỡ, đồng thời trên gò đất đậy lớp cỏ mỏng tạo điều kiện giống môi trường tự nhiên. Trên bể làm máy che bớt ánh nắng để hạn chế tăng nhiệt độ nước trong các bể. Cấp nước vào bể với độ sâu 0,3 m, trong bể thả lụt bình với diện tích 2/3 bể.
Thứ ba: Kích thích cho ốc sinh sản
Thu số ốc đã được nuôi thuần dưỡng dưới vèo, lựa chọn những ốc cái to, ốc được trải ra đất để trong mát khoảng 30 phút, sau đó đưa ốc vào bể đẻ. Tiến hành theo dõi ốc đẻ và theo dõi môi trường nước. Những ngày ốc đẻ vẫn cho ăn như nuôi dưỡng.
Thứ tư: chuẩn bị bể ấp
Chuẩn bị bể bạt diện tích mỗi bể là 2m2, trên bể làm mái che không cho mưa tạt và hạn chế ánh sáng chiếu vào. Cấp nước vào khoảng 20 cm, để lắng trong và thả ít bèo tai tượng chuẩn bị cho việc ấp trứng.
Thứ năm: thu và ấp trứng
Quan sát hoạt động sinh sản của ốc trong điều kiện sinh sản nhân tạo, thu các chùm trứng ốc đã sinh sản, rửa sạch, rồi cho vào bể ấp.
Dùng thân chuối chẻ đôi dài khoảng 50 cm đặt vào bể ấp. Thu các chùm trứng ốc xếp lên các thân cây chuối và dùng lá chuối che lại.
Sau 11 ngày ấp, trứng chuyển sang màu xám tro, sau 14 ngày ấp trứng bắt đầu nở. Khi sắp nở, trứng ốc có hiện tượng trương ra, vỏ ngoài vở ra, chỉ còn thấy lớp màng trong suốt nhìn thấy được ốc con bên trong. Khi trứng nở hoàn toàn ốc con sẽ tự động bò xuống nước và bắt đầu kiếm ăn.
Thứ sáư: Chuẩn bị mương và vèo ương:
Mương được dọn sạch cỏ, tát cạn, bắt hết cá dữ và bón vôi bột 10kg/ 100 m2, 5 ngày sau cấp nước vào độ sâu khoảng 1m, bón 20 kg phân trâu khô, sau đó bố trí vèo ương ốc con.
Vèo được làm bằng lưới cước, mắt lưới có kích thướt cỡ nhỏ để ốc con không chui ra được, kích thước vèo: 2,5m x 4m x 1,2 m. Vèo được bố trí đáy sát mặt đáy mương, phần mặt vèo cách mực nước khoảng 20 cm, trong vèo thả lụt bình, bèo tai tượng khoảng ½ diện tích mặt vèo, phía bên ngoài vèo thả lụt bình hạn chế nắng nóng.
Thứ bảy: ương ốc giống
- Thả ốc con
Ốc con đựng trong thau nhựa, đem thau ốc đặt dưới vèo, đồng thời nghiên thau từ từ cho nước vào đợi khoảng 3-4 phút tiến hành cho ốc ra vèo từ từ nhằm hạn chế ốc bị sốc môi trường.
- Chăm sóc ốc con
Hàng ngày cho ốc con ăn thức ăn là cám gạo, khối lượng cho ăn bằng 10% khối lượng ốc thả, ngoài ra còn cho ốc ăn thêm lá khoai mì, dây cứt họa ngày 1 lần vào buổi chiều. Hàng ngày quan sát hoạt động của ốc đến khi đạt được kích thước như mong muốn thì tiến hành thả nuôi.
Tài liệu tham khảo
Đỗ Văn Hải - Trạm Khuyến nông-H. Châu Thành A