TIN THỦY SẢN

Bột quả dứa đề kháng bệnh do Streptococcus trên cá rô phi

Bột quả dứa (thơm) có khả năng giúp cá rô phi tăng cường miễn dịch và đề kháng do Streptococcus agalactiae gây ra. Lệ Thủy

Nghiên cứu mới đây tại đại học Chiang Mai, ThaiLand cho thấy bột quả dứa (thơm) có khả năng tăng cường miễn dịch và đề kháng do Streptococcus agalactiae gây ra trên cá rô phi.

Cá rô phi là đối tượng cá nước ngọt nuôi phổ biến ở miền Nam Việt Nam, bao gồm khu vực Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Trên cá rô phi, bệnh lồi mắt, xuất huyết là một bệnh gây chết với tỷ lệ cao và thời gian chết nhanh ở tất cả các giai đoạn phát triển của cá (từ cá giống đến cá thịt), do đó gây thiệt hại kinh tế rất nghiêm trọng cho người nuôi.

Streptococcus agalactiae còn được gọi là liên cầu khuẩn nhóm B, là vi khuẩn gây nhiễm trùng huyết, viêm não, cổ chướng và nhất là mù mắt ở nhiều loài cá. 

Giải pháp đang phổ biến hiện nay để phòng trị bệnh trên cá rô phi là sử dụng kháng sinh hay hóa chất. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh, hóa chất vẫn còn nhiều bất cập, gây nên hiện tượng kháng kháng sinh ở các loài vi khuẩn gây bệnh trên động vật thủy sản, dẫn đến hiệu quả chữa trị không có hoặc rất thấp.

Sử dụng thảo dược trong phòng trị bệnh nhiễm khuẩn đang ngày càng trở nên phổ biến do những ưu điểm: dễ tìm kiếm, giá thành thấp, hoạt tính kháng khuẩn cao, có khả năng kích thích hệ miễn dịch tự nhiên của vật chủ, không gây nên hiện tượng đề kháng thuốc và đặc biệt đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nên được nhiều người dân ưa chuộng.

Do đó nghiên cứu này được tiến hành để đánh giá tác động của bột quả dứa lên miễn dịch của cá rô phi.

Dứa có chứa nhiều vitamin C giúp chống oxy hóa, tăng sức đề kháng. Bromelin của trái dứa có đặc tính kháng phù và kháng viêm, mau lành các vết thương. Ngoài ra, dứa còn chứa protid 0,68%, lipid 0,06%, glucid 18,4%, acid citric, acid malic, vitamin A, B, C giúp kích thích tăng trưởng và miễn dịch.

Một thử nghiệm tăng trưởng kéo dài 8 tuần đã được thực hiện để kiểm tra hiệu quả của bột vỏ dứa (PAPP) đối với tốc độ tăng trưởng và khả năng miễn dịch của cá rô phi O. niloticus. 

Ba trăm con cá rô phi (20,91 ± 0,11 g) được cho ăn năm khẩu phần có chứa các mức PAPP khác nhau lần lượt là 0, 10, 20, 30 và 40 g/kg PAPP. Sau bốn và tám tuần thử nghiệm cho ăn, tốc độ tăng trưởng và phản ứng miễn dịch đã được kiểm tra. Một thử nghiệm thách thức sử dụng Streptococcus agalactiae được thực hiện sau tám tuần cho ăn PAPP.

Kết quả cho thấy rằng chất nhầy da và lysozyme huyết thanh và men peroxidase huyết thanh, bổ thể, quá trình thực bào và các hoạt động hô hấp đã tăng lên đáng kể khi bổ sung PAPP. Khả năng miễn dịch ở nghiệm thức cho ăn 10 g/kg PAPP được cải thiện và tăng cao nhất so với các nghiệm thức còn lại. 
Tương tự, các  gen điều hòa miễn dịch Interleukin 1, Interleukin 8 tăng với giá trị tối đa được tìm thấy ở cá ăn PAPP 10 g/kg.
Tỷ lệ sống của cá rô phi Oreochromis niloticus sau thử nghiệm thử thách lần lượt là (56,00%, 72,00%, 60,00% và 44,00%) đối với các chế độ ăn PAPP 5, 10, 20 và 40 g/kg. Cá cho ăn chế độ ăn có bổ sung bột quả dứa 10 g/kg đạt tỷ lệ sống cao nhất ( P <0,05) sau khi thử thách với vi khuẩn S. agalactiae gây bệnh lồi mắt trên cá rô phi.
Ngoài ra, kiểm tra tốc độ tăng trưởng cho thấy cá được bổ sung bột quả dứa có tốc độ tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn vượt trội (P <0,05) hơn so với nhóm không bổ sung.
Kết quả từ nghiên cứu cho thấy bổ sung 10 g/kg bột quả dứa có khả năng kích thích miễn dịch và đề kháng lại bệnh do vi khuẩn Streptococcus agalactiae gây ra. Tỉ lệ sống được cải thiện đạt 72%, giải quyết phần nào khó khăn dịch bệnh gây ra trên cá. 
Nguồn: HienVan Doan và ctv (2021). Impacts of pineapple peel powder on growth performance, innate immunity, disease resistance, and relative immune gene expression of Nile tilapia, Oreochromis niloticus, ScienceDirect, Fish & Shellfish Immunology, 07/2021.

Lệ Thủy