Cá tầm nhập lậu vẫn “vô tư” vào Việt Nam
Tình trạng cá tầm nhập lậu giá rẻ từ Trung Quốc (TQ) tràn vào nước ta ngày càng nhiều, đẩy ngành nuôi cá tầm Việt Nam (VN) đứng trước nguy cơ “chết yểu”. Song đến nay các cơ quan quản lý, lực lượng chức năng vẫn chưa có biện pháp hữu hiệu nào để quản lý việc nhập lậu này.
Nhập lậu 4.000 - 5.000 tấn/năm
Hiện nay, cá tầm TQ giá rẻ đang được nhập lậu vào nước ta qua biên giới phía Bắc dưới nhiều hình thức, sau đó được vận chuyển bằng nhiều con đường khác nhau để tuồn vào tiêu thị tại các thị trường trong nước, điển hình là vận chuyển bằng đường hàng không từ Nội Bài vào TP. HCM cả chục tấn mỗi ngày, với giá chỉ bằng 1/3 cá nội khiến hàng chục doanh nghiệp, người nuôi cá tầm trong nước “chưa kịp lớn” đã phải đối diện với tình trạng “sống dở chết dở”.
Ông Trần Văn Hào, Chủ tịch Hiệp hội Phát triển cá nước lạnh VN cho biết, trung bình mỗi ngày có khoảng 2 - 3 tấn cá tầm không rõ nguồn gốc nhập lậu vào TP. HCM qua sân bay Tân Sơn Nhất và được bán ra thị trường với giá rất thấp, chỉ khoảng 120.000 - 130.000 đồng/kg. Và như thế, hàng năm, lượng cá tầm nhập lậu tuồn vào nước ta khoảng 600 - 700 tấn.
Tuy nhiên, ông Lê Anh Đức, Tổng giám đốc Tập đoàn Cá tầm VN lại khẳng định: “Con số này hoàn toàn chưa đúng với thực tế. Hàng năm, lượng cá tầm nhập lậu vào nước ta phải cao gấp 8 lần, lên đến 4.000 - 5.000 tấn, trong đó thị trường phía Nam tiêu thụ khoảng 60 - 70%”.
Đổ thêm dầu vào lửa
Tuy đã có nhiều văn bản báo cáo tình trạng lên Bộ NN&PTNT nhưng Bộ cùng các cơ quan chức năng khác lại đang “án binh bất động”. Đã vậy còn để xảy ra sai sót trong việc chỉ đạo, càng khiến doanh nghiệp và người nuôi cá tầm bức xúc.
Tại buổi gặp gỡ báo chí sáng 7/7/2013 tại Hà Nội, ông Trần Yên, Giám đốc Công ty CP Nuôi trồng Thủy sản Tây Bắc (Lai Châu) bức xúc kể: “Đầu tháng 5/2013, Công ty CP Thủy điện Chu Va (Lai Châu) mở một cơ sở nuôi cá hồi, cá tầm rồi nhập lậu giống cá tầm từ TQ về nuôi, thậm chí còn đưa cả người TQ sang trực tiếp nuôi theo cách của họ. Biết được sự việc, tôi đã báo cho chính quyền địa phương, Sở NN&PTNT tỉnh Lai Châu rồi báo lên cả Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám. Tổng cục Thủy sản đã cử đoàn thanh tra lên kiểm tra, nhưng từ đó đến nay mọi việc vẫn giậm chân tại chỗ. Thấy vậy, ngày 29/5, tôi viết thư gửi Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát. Ngày 11/6, tôi nhận được một phiếu chuyển đơn của Tổng cục Thủy sản. Ký phiếu chuyển đơn là ông Vũ Tuấn Cường, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra, thừa lệnh Tổng cục trưởng”.
Nội dung nguyên văn như sau: “Ngày 10/6/2013, Tổng cục Thủy sản nhận được thư gửi Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát của ông Trần Yên, người nuôi cá hồi và trồng rừng ở Lai Châu trên đèo Hoàng Liên Sơn. Căn cứ Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011 và Điều 20 Luật Tố cáo năm 2011, Tổng cục Thủy sản chuyển thư này đến Giám đốc Sở NN&PTNT Long An để chỉ đạo làm rõ, giải quyết theo thẩm quyền và thông báo kết quả về Tổng cục Thủy sản”.
“Tôi không hiểu tại sao sự việc xảy ra ở Lai Châu mà lại yêu cầu giám đốc Sở Long An xử lý”, ông Yên ngậm ngùi.
Kiên quyết chống hàng lậu
Ông Lê Anh Đức cho rằng: “Việc ngăn cá tầm nhập lậu không khó song cái khó nằm ở sự hợp tác, đồng thuận của cơ quan chức năng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến mặt hàng này”.
“Với đặc thù loài cá nước lạnh phải vận chuyển qua đường hàng không mà ở Việt Nam thì chỉ có duy nhất Vietnam Airlines được cấp phép vận chuyển hàng tươi sống thì lực lượng chức năng, cơ quan thú y chỉ cần kiểm tra giấy tờ nguồn gốc xuất xứ là biết rõ”, ông Đức nhấn mạnh.
Nhiều ý kiến khác cho rằng, nên thả lỏng cho cá tầm TQ giá rẻ vào VN để tăng yếu tố cạnh tranh, giúp người tiêu dùng VN có nhiều lựa chọn hơn.
Tuy nhiên theo ông Đức: “Chúng tôi hoan nghênh việc cạnh tranh lành mạnh khi sản phẩm nhập khẩu tuân theo luật định, ghi rõ nguồn gốc xuất xứ khi đưa ra thị trường. Người tiêu dùng là người cuối cùng quyết định mua sản phẩm nào. Tuy nhiên, ở đây chúng tôi phản đối cá tầm nhập lậu từ TQ vì không qua bất kỳ một quy trình kiểm dịch, thuế quan nào. Sau khi nhập khẩu vào VN, các sản phẩm này lại đội lốt thương hiệu cá tầm VN. Điều này gây nhầm lẫn nghiêm trọng cho người tiêu dùng”.
Đồng quan điểm với ông Đức, ông Nguyễn Trọng Cử, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Đầu tư Việt Đức khẳng định: “Hàng dù tốt nhưng nhập lậu thì vẫn là nhập lậu, do đó, ở đây chúng ta chống lại việc nhập lậu. Nếu chấp nhận cho hàng lậu tồn tại thì ngành cá tầm VN chắc chắn sẽ chết yểu bởi không thể cạnh tranh về giá. Còn nếu như hàng được nhập khẩu vào bằng con đường chính thống, chịu các loại thuế, thủ tục thì chúng tôi tự tin có thể cạnh tranh được”.