Cá tra, cá basa khác nhau thế nào mà giá cả chênh lệch?
Cá tra và cá basa từ lâu đã trở thành hai cái tên quen thuộc trong danh sách cá nước ngọt nổi tiếng của Đồng bằng sông Cửu Long. Tuy cùng thuộc họ cá da trơn, nhưng giá cả giữa hai loại này lại có sự chênh lệch đáng kể. Điều này không chỉ khiến người tiêu dùng tò mò mà còn đặt ra câu hỏi lớn về sự khác biệt giữa chúng.
Phân biệt cá tra và cá basa – Những đặc điểm quan trọng
Trong họ cá tra, hai loại thường bị nhầm lẫn nhiều nhất chính là cá tra và cá basa, vì thoạt nhìn chúng khá giống nhau. Chị em đi chợ đôi khi cũng “đau đầu” không biết chọn loại nào, mua nhầm thì tiếc cả công nấu nướng.
Hình dáng tổng thể
Trước tiên, hãy nhìn vào hình dáng tổng thể của hai loại cá. Cá basa có phần thân ngắn, hơi dẹp ở hai bên, bụng to phình ra, lưng màu xanh nâu nhạt, còn mặt bụng trắng sáng. Đặc điểm này dễ nhận ra khi quan sát kỹ, nhất là phần bụng tròn trịa của nó.
Ngược lại, cá tra lại có thân dài hơn, bụng nhỏ gọn, sống lưng ánh bạc nổi bật, lưng màu xanh đậm. Chỉ cần để ý sự khác biệt về độ dài thân và kích thước bụng là có thể phân biệt ngay.
Màu sắc
Màu sắc cũng là dấu hiệu dễ nhận biết.Cá tra có lưng xanh đậm, thân ánh bạc, bụng nhỏ và thon, tạo nên vẻ ngoài bắt mắt.
Trong khi đó, cá basa sở hữu lưng xanh nâu nhạt, bụng tròn và trắng, trông nhẹ nhàng hơn. Sự khác biệt về màu sắc này giúp bà con dễ dàng nhận diện khi đứng trước quầy cá ở chợ.
Đầu cá
Cá basa có đầu ngắn, dẹp theo chiều đứng, phần lỗ hõm giữa xương sọ cạn và hẹp nhưng kéo dài. Miệng của nó hơi lệch so với mắt, răng hàm trên rộng nên khi khép miệng vẫn nhìn thấy rõ.
Ngược lại, cá tra có đầu to, gồ ghề, bè ra hai bên và dẹp theo chiều ngang. Lỗ hõm giữa xương sọ sâu, rộng nhưng ngắn hơn, miệng khép kín không lộ răng.
Râu cá
Cả hai loại đều có hai đôi râu đặc trưng của họ cá da trơn, nhưng chiều dài râu lại khác nhau. Cá basa có râu hàm trên dài bằng nửa chiều dài đầu, còn râu hàm dưới chỉ bằng 1/3 đầu.
Trong khi đó, cá tra sở hữu đôi râu dài hơn, kéo từ mắt đến tận mang, cả râu hàm trên và hàm dưới đều có độ dài bằng nhau. Nhìn vào đặc điểm râu này, bà con sẽ dễ dàng phân biệt được hai loại cá.
Kết cấu thịt
Quan trọng nhất khi chọn cá là kết cấu thịt, vì đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến món ăn. Cá tra có thớ thịt to, màu hồng đỏ, phần mỡ không trắng mà thường ngả vàng, đặc biệt ở cá tra nuôi hầm, mùi tanh khá rõ. Nếu không xử lý kỹ trong chế biến, mùi tanh này có thể làm giảm hương vị món ăn.
Ngược lại, cá basa có thớ thịt nhỏ đều, màu trắng pha hồng nhạt, mỡ trắng đục, ít tanh và mang vị ngọt thanh. Khi xẻ bụng cá basa, bạn sẽ thấy hai múi mỡ lớn, trắng đục, giống hình dáng múi bưởi – một đặc trưng mà cá tra không có.
Hương vị
Về hương vị, cá tra có mùi tanh rõ hơn, ít béo, phù hợp với các món chiên hoặc lẩu đơn giản. Trong khi đó, cá basa mang vị béo ngậy, thơm ngon, rất hợp để nấu canh chua hay kho tộ. Chất béo tự nhiên trong thịt basa giúp món ăn thêm đậm đà, được nhiều người đánh giá cao hơn so với cá tra.
Vì sao giá cá tra và cá basa chênh lệch?
Giá cá tra và cá basa trên thị trường hiện nay
Hiện tại, giá cá tra nguyên liệu dao động khoảng 25.000-35.000 đồng/kg, còn cá basa thì cao hơn, từ 40.000-50.000 đồng/kg. Tính ra, cá basa đắt hơn cá tra khoảng 10.000-15.000 đồng/kg. Số liệu này được ghi nhận từ các chợ lớn ở miền Tây và cả báo cáo thủy sản gần đây, như giá cá tra tại An Giang ngày 13/12/2024 chỉ khoảng 27.000-30.000 đồng/kg. Rõ ràng, cá basa luôn giữ vị trí “đắt đỏ” hơn hẳn.
Nguyên nhân chênh lệch giá
Trước tiên, nói về chất lượng thịt, đây là lý do lớn nhất khiến giá cá basa cao hơn. Cá basa có hàm lượng mỡ cao, thịt mềm, thơm ngon, được ưa chuộng trong các món ăn cao cấp như kho tộ, canh chua. Ngược lại, cá tra ít béo hơn, thịt hơi khô, thường dùng làm cá phi lê đông lạnh xuất khẩu hoặc chế biến công nghiệp. Với bà con người Việt, nhất là miền Tây, cá basa luôn là lựa chọn ưu tiên cho bữa cơm ngon, nên giá cao cũng không có gì lạ.
Tiếp theo là thời gian nuôi. Cá basa thường được nuôi ở thượng nguồn sông Tiền, sông Hậu, nơi nước sạch, nhưng phải mất đến 6 tháng mới thu hoạch được. Trong khi đó, cá tra nuôi ở hạ nguồn, chỉ cần 4 tháng là đã lớn, nhờ khả năng sinh trưởng nhanh. Thời gian nuôi lâu hơn đồng nghĩa với công sức bỏ ra nhiều hơn, khiến giá cá basa bị đội lên.
Cuối cùng, chi phí nuôi trồng cũng đóng vai trò quan trọng. Cá basa yêu cầu nước sạch, thức ăn tự nhiên nhiều hơn, dẫn đến chi phí chăm sóc lớn. Trong khi đó, cá tra dễ nuôi, ăn tạp, thậm chí sống tốt trong ao hầm nhờ cơ quan hô hấp phụ, giúp giảm đáng kể chi phí sản xuất. Sự khác biệt này giải thích tại sao cá tra luôn giữ giá thấp, còn cá basa ở mức cao hơn trên thị trường.