Cua mặt quỷ - cua lạ sặc sỡ: chớ dại mà ăn!

Cua mặt quỷ là một loài cua biển có tên khoa học Zosimus aeneus. Theo Viện hải dương học Nha Trang cua mặt quỷ có phần vỏ ngực rộng nhất khoảng gần 90 mm, dài khoảng 55 mm, có nhiều u lồi dẹt ở ngoài vỏ.

Độc tố trong cua chủ yếu trong cua mặt quỷ là saxitonin. Độc tố của cua mặt quỷ chủ yếu nằm trong thịt, trứng cua và nhiều nhất là trong thịt càng và chân cua.

Các khoa học gia đã phát hiện, trong một số loại cua biển, thường là loại cua lạ, màu sắc sặc sỡ, có thể chứa các độc tố chết người saxitonin và tetrodotoxin, độc tố thường ở trong thịt, trứng, nhiều nhất là thịt càng và chân cua. Đây là những độc tố thần kinh, tim mạch gây tử vong cao khi bị ngộ độc.

Saxitoxin được các tảo đỏ và vi khuẩn ký sinh trong đó tổng hợp ra. Khi những con sò, ốc, tôm ăn phải chúng sẽ nhiễm các chất độc saxitoxin này (saxitoxin, neosaxitoxin, gonyautoxin và carbamoyl saxitoxin). Đến lượt các con cua biển thường sống xa bờ ăn phải nó sẽ bị nhiễm độc saxitoxin.

Tetrodotoxin là độc tố phát hiện nhiều nhất ở cá nóc, nhưng cũng hiện diện ở một số loài thủy sinh khác như bạch tuộc xanh, sa giông da nhám, ốc mặt trăng… Một điều thú vị là các độc tố tetraodotoxin này do các vi khuẩn cộng sinh (symbiotic bacteria), chủ yếu là nhóm Pseudomonas và Vibrio tổng hợp ra. Và cua sẽ nhiễm chất độc khi ăn các món này.

Cua mặt quỷ là loại cua có độc phổ biến ở vùng biển nước ta, sinh sống ở vùng biển từ Đà Nẵng đến Vũng Tàu, thường gặp ở các rạn cạn, vùng triều thấp. Một người chỉ cần ăn khoảng 0,5g (1 thìa cà phê) thịt càng cua loại này là có thể bị ngộ độc thần kinh, dẫn đến tử vong. 

Hiện nay vẫn chưa có thuốc giải độc đặc hiệu cho độc tố Saxitonin trong cua mặt quỷ. Ngoài ra, trong cua mặt quỷ còn chứa một số chất độc thần kinh khác như neurotoxin, tetrodotoxin.

Biện pháp cấp cứu, điều trị hữu hiệu là làm cho bệnh nhân nôn sớm càng nhiều càng tốt, rửa dạ dày, uống than hoạt tính để thải loại bớt chất độc; hỗ trợ hô hấp, tuần hoàn (thở oxy, truyền dịch, trợ tim mạch…).