Hiện tượng tẩy trắng san hô: Hệ quả của biến đổi khí hậu
Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), năm 2024 được dự đoán là thời điểm mà chúng ta sẽ phải đối mặt với hiện tượng tẩy trắng san hô trên toàn cầu lần thứ tư sau ba đợt tẩy trắng trước đó lần lượt vào năm 1998, 2010 và 2014 - 2017.
Hiện tượng tẩy trắng san hô là gì?
Trong năm qua, hiện tượng tẩy trắng san hô hàng loạt đã được xác nhận ở nhiều khu vực như: Florida, vùng Caribe, Mexico, Brazil, Úc, Nam Thái Bình Dương, Biển Đỏ, Vịnh Ba Tư, Indonesia và Ấn Độ Dương bao gồm bờ biển phía đông Châu Phi và Seychelles.
Hiện tượng tẩy trắng san hô là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà nhân loại trong thế kỷ này đang phải đối mặt. Tình trạng này thường gắn liền với hiện tượng khí hậu El Nino xảy ra khiến cho nhiệt độ nước biển tăng lên.
Trong một khoảng thời gian dài, nhiệt độ tăng 1,5 độ C được cho là mốc bùng phát gây ra tình trạng san hô chết hàng loạt. Nghiêm trọng hơn, các nhà khoa học ước tính rằng có thể sẽ có đến 90% san hô trên thế giới không còn tồn tại trong thời gian sắp tới.
Cụ thể, khi san hô bị kích thích bởi áp lực nhiệt từ các đợt nắng nóng ở đại dương, cơ chế đào thải những loại tảo đầy màu sắc sống trong mô của chúng sẽ diễn ra. Lưu ý rằng, sở dĩ san hô có được sắc màu là nhờ vào phần lớn năng lượng từ nhóm tảo này.
Khi tảo không còn trú ngụ ở mô của san hô, san hô sẽ trở nên nhợt nhạt, thiếu sức sống và thậm chí là sẽ dẫn đến cái chết của hàng loạt san hô trong trường hợp nhiệt độ đại dương không bình ổn trở lại.
Trong quá khứ, hiện tượng này chỉ xảy ra khoảng một thập niên một lần, nhưng hiện tại thì điều này gần như xảy ra hằng năm.
Một thảm hoạ môi trường
Như chúng ta đã biết, san hô là một trong những hệ sinh thái đa dạng và quan trọng nhất trên hành tinh. Do đó, nếu tình trạng tẩy trắng san hô cứ liên tiếp diễn ra trên phạm vi rộng lớn như hiện nay thì đây rất có thể sẽ trở thành một thảm họa môi trường.
Trong đó, hệ thống rạn san hô Great Barrier ở Úc - nơi được mệnh danh là cấu trúc sống lớn nhất thế giới trải dài 2300km sẽ là khu vực chịu tác động mạnh nhất.
Khảo sát của Cơ quan quản lý công viên hải dương rạn san hô Great Barrier ở Úc đã đưa ra một kết quả đáng kinh ngạc là đã có khoảng 730 trong số hơn 1000 rạn san hô trải dài trên hệ thống rạn san hô Great Barrier đã bị tẩy trắng.
Theo chia sẻ của tiến sĩ Selina Ward, nhà sinh vật học biển và cựu Giám đốc của Trạm nghiên cứu đảo Heron thuộc Đại học Queensland (Úc), đây là đợt tẩy trắng tồi tệ nhất mà bà từng chứng kiến trong 30 năm làm việc. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có hàng nghìn sinh vật có đời sống phụ thuộc vào san hô mất đi nơi trú ngụ cũng như nguồn thức ăn.
Vấn đề được quan tâm nhiều nhất hiện nay là hiện tượng tẩy trắng san hô đã diễn ra với tần suất thường xuyên hơn và do đó, khả năng phục hồi của chúng cũng khó khăn hơn.
Như vậy, những giải pháp để cải tạo và gia tăng chức năng hồi phục và phát triển san hô đang được mở rộng nghiên cứu mà trong đó có thể nhắc đến như nghiên cứu về sự phát triển của san hô mềm, ứng dụng công nghệ cao để thúc đẩy quá trình phục hồi của san hô,... Bởi nếu tình trạng san hô mất sắc tố càng lan rộng thì càng gây ra nhiều tác động tiêu cực đến đa dạng sinh học, ngành du lịch cũng như kinh tế.
Tuy nhiên, giải pháp mang tính bền vững chính là cải thiện tình trạng nóng lên toàn cầu và nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng về ý nghĩa quan trọng của việc bảo tồn hệ sinh thái san hô thông qua các hoạt động truyền thông, khám phá và du lịch biển.