Hình thành loài cá mới do cạnh tranh
Sự khác biệt kích thước cá và sự cạnh tranh không gian sống dẫn đến hình thành loài mới, theo một nghiên cứu mới vừa công bố bởi Đại học Bristol.
Theo công bố trên tạp chí Nature Communications được nghiên cứu bởi Tiến sĩ Martin Genner và các đồng nghiệp, trường Khoa học sinh học Bristol, bằng việc sử dụng di truyền học quần thể và thực nghiệm để chứng minh vai trò của cạnh tranh dẫn đến sự khác biệt về đa dạng loài mới trên cá cichlid cư trú hồ Tanganyika, Đông Phi.
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng cá cichlid (Telmatochromis temporalis) có 2 điểm khác nhau về di truyền học (loài bản địa có đặc điểm tương đồng với môi trường sống), kích thước cơ thể và môi trường mà chúng đang sống.
Tiến sĩ Genner cho biết: "Chúng tôi đã tìm thấy các cá thể có số lượng lớn sinh sống dọc theo bờ biển của hồ Tanganyika và một số vùng lân cận bờ biển, chúng có số lượng thấp, chỉ bằng ½ kích cỡ loài trưởng thành, sống ẩn náu và sinh sản trong vỏ ốc được tìm thấy ở trên bãi cát."
Theo nghiên cứu, những con cá lớn thường nỗ lực thoát khỏi môi trường sống ưa thích, tìm đến sống bên cạnh những bãi cát đá, ngược lại cá nhỏ tìm nơi trú ẩn trong những vỏ ốc rỗng.
"Trong thực tế, cá lớn và cá nhỏ ở hai môi trường sống khác nhau, và chính vì điều này, cá thường giao phối với cá thể có cùng kích cỡ. Cho đến nay, hầu như không có sự trao đổi về mặt di truyền giữa các cá thể khác nhau về cỡ", tiến sĩ Genner nhận xét.
Sự khác biệt về mặt tiến hóa giữa các cá thể cùng loài được tích lũy theo thời gian. Trong trường hợp cá Telmatochromis không có trở ngại về di chuyển và tương tác giữa các cá thể. Tuy nhiên, giao phối không ngẫu nhiên giữa cá lớn và cá nhỏ thường diễn ra ở giai đoạn tiền tiến hóa.
Tiến sĩ Genner cho biết: "Công việc của chúng tôi là cung cấp bằng chứng thực nghiệm về sự cạnh tranh không gian sống, khác biệt về giao phối ở cá Telmatochromis theo thời gian dẫn đến hình thành loài mới phù hợp với môi trường sống - từ sự khác biệt kích thước cơ thể đến hình thành loài mới. Và rõ ràng, kích thước không là vấn đề ảnh hưởng đến sự đa dạng ở cá Telmatochromis”.
Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà sinh vật học tiến hóa của Đại học Bristol, Bảo tàng lịch sử tự nhiên London, Đại học Kyoto và Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Bern.