Khánh Hòa: Thua lỗ vì nuôi tu hài

Thua lỗ liên tiếp

Đến những vùng nuôi trồng thủy sản trên vịnh Cam Ranh, chúng tôi bắt gặp không ít ánh mắt đượm buồn của người nuôi tu hài. Ông Nguyễn Xuân Quyền (phường Cam Nghĩa) chia sẻ: “Gia đình tôi là một trong những hộ nuôi tu hài đầu tiên tại Cam Nghĩa. Mấy vụ nuôi đầu, khi môi trường nước còn sạch, con giống đảm bảo, tỷ lệ tu hài sống rất cao. Việc đầu tư nuôi tu hài mang lại hiệu quả lớn, có khi 1 vốn lên đến 3 - 4 lời. Nhưng niềm vui kéo dài chẳng được bao lâu, trong 6 - 7 vụ nuôi gần đây, tu hài cứ chết dần, ban đầu tỷ lệ chết 40 - 50%, sau lên 60%; nặng nhất là vụ này, tỷ lệ chết lên đến 80%. Vụ nuôi này, gia đình tôi đầu tư 100 triệu đồng nuôi 1.600 rổ, nhưng khi thu hoạch chỉ được mấy chục ký, thua lỗ hơn 85 triệu đồng”.

Qua câu chuyện với ông Quyền, chúng tôi được biết, mô hình nuôi tu hài và hàu trên vịnh Cam Ranh được Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III triển khai trên khu vực đầm của phường Cam Nghĩa vào tháng 3-2012. Khi đó, tu hài được nuôi trong khay thả đáy, còn hàu được nuôi cột vào bè và treo giàn trên khung bè cắm cố định. Ngày ấy, 5 hộ dân của phường Cam Nghĩa và 2 hộ ở phường Cam Phúc Bắc đã được đầu tư 10,5 vạn con giống tu hài để thả nuôi trong 3.500 rổ. Sau 5 tháng thả nuôi, tu hài cho thu hoạch với tỷ lệ sống đạt 80%, kích cỡ tu hài đạt khoảng 20 con/kg. Với giá bán ở thời điểm đó (220.000 đồng/kg), sau khi trừ chi phí đầu tư (khoảng 70.000 đồng/kg), người nuôi thu lãi lên đến 150.000 đồng/kg. Vì lợi nhuận cao nên nhiều hộ nuôi trồng thủy sản ở Cam Nghĩa và Cam Phúc Bắc đã tập trung đầu tư nuôi tu hài. Hộ ít thì nuôi vài nghìn con giống, hộ nhiều lên đến vài chục vạn...

Người nuôi treo rổ

Chúng tôi được ông Nguyễn Văn Thắng - Chủ tịch Hội Nông dân phường Cam Nghĩa đưa đến bè nuôi tu hài của gia đình ông. Chỉ về phía những chiếc rổ đã được xếp gọn bên mép biển, ông Thắng cho hay: “Năm nay, gia đình tôi đầu tư 120 triệu đồng để thả nuôi 60.000 con tu hài thương phẩm trong 2.000 rổ. Tuy nhiên, tu hài cứ chết dần, chết mòn. Mỗi rổ, tôi thả nuôi 30 con, nhưng khi thu hoạch chỉ còn 3 - 4 con còn sống. Do tỷ lệ chết nhiều nên thu hoạch toàn bộ chỉ được 60kg. Tuy giá bán tu hài cao (hiện nay 350.000 đồng/kg) nhưng gia đình tôi cũng thua lỗ 100 triệu đồng. Bây giờ, nghĩ đến tu hài tôi lại thấy ngán ngẫm...”.

Chúng tôi tìm gặp ông Nguyễn Ngọc Vũ - một trong những hộ từng nuôi tu hài quy mô lớn nhất Cam Nghĩa. Ông Vũ kể: “Năm 2012, khi thấy mô hình nuôi tu hài mang lại hiệu quả kinh tế cao, tháng 4-2013, gia đình tôi đã đầu tư 1,2 tỷ đồng để ươm 5 triệu con tu hài giống và thả nuôi 25 vạn con tu hài thịt, thế nhưng bị thiệt hại 100%. Vụ kế tiếp, tôi quyết định tiếp tục nuôi tu hài để gỡ gạc vốn, nhưng rồi cũng thất bại. Từ đó, tôi quyết định treo rổ, không nuôi tu hài mà chuyển sang các đối tượng nuôi khác”. Ông Vũ chia sẻ, tuy tu hài là đối tượng nuôi siêu lợi nhuận nhưng lại khó nuôi, bởi đối tượng này rất nhạy cảm với môi trường.

Không riêng ngư dân phường Cam Nghĩa, nhiều ngư dân phường Cam Phúc Bắc cũng đã quyết định ngừng nuôi tu hài. Ông Trần Văn Dũng - Tổ trưởng tổ dân phố Hòa Do 5B cho hay: “Những năm 2012 - 2013, ở tổ dân phố chúng tôi có hơn 20 hộ nuôi tu hài, có hộ nuôi hàng chục nghìn rổ, diện tích nuôi hơn 5ha; thế nhưng, tu hài chết liên tiếp nhiều vụ khiến ngư dân thua lỗ nặng, nhiều hộ đứt vốn nên không thể tiếp tục đầu tư. Hiện nay, số hộ nuôi tu hài còn chưa đến 10 hộ, số lượng nuôi cũng rất ít, nhỏ lẻ, nuôi kèm với các đối tượng khác”.

Theo thống kê của Hội Nông dân phường Cam Nghĩa, vào lúc cao điểm, số hộ nuôi tu hài tại địa phương này lên đến 30 hộ, quy mô nuôi rất lớn, nhưng bây giờ chỉ còn 10 hộ nuôi, trong đó 5 hộ nuôi lớn với khoảng 2.000 rổ/hộ (30 con giống/rổ), những hộ còn lại chỉ nuôi vài trăm rổ. “Tuy hiện nay giá tu hài rất cao, loại 20 con/kg giá đến 350.000 đồng/kg, nhưng hầu hết người nuôi tu hài ở Cam Nghĩa quyết định treo rổ vì tỷ lệ tu hài chết quá nhiều. Sở dĩ người dân không dám nuôi tu hài là do nước trong vịnh Cam Ranh bị ô nhiễm”, ông Nguyễn Văn Thắng lý giải.

Qua trao đổi với người nuôi tu hài, chúng tôi được biết, đây là đối tượng nuôi có suất đầu tư thấp, nhàn công, giá bán thương phẩm rất cao. Tuy nhiên, để việc nuôi tu hài đạt hiệu quả không phải là điều dễ dàng. Những người nuôi có kinh nghiệm cũng đã từ bỏ con tu hài vì thua lỗ. Chính vì vậy, người dân cần hết sức thận trọng khi nghĩ tới chuyện đầu tư nuôi đối tượng này.

Ông Võ Văn Tuấn, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông - Khuyến lâm - Khuyến ngư TP. Cam Ranh: Tu hài chủ yếu được nuôi ở Cam Phúc Bắc và Cam Nghĩa. Người dân thả nuôi tu hài 2 vụ/năm nhưng đều thất bại; do đó, diện tích nuôi đối tượng này bị thu hẹp, từ hơn 10ha (trước đây) giảm xuống còn khoảng 2ha. Nguyên nhân tu hài chết chủ yếu do môi trường nước bị ô nhiễm, mật độ thả nuôi quá dày, trong khi con giống nuôi thương phẩm không đảm bảo chất lượng...