Liệu người mua có thể ra yêu cầu cho người nuôi để tôm đạt các tiêu chí thị trường
Việc đáp ứng các tiêu chí thị trường ngày càng trở nên quan trọng đối với người nuôi. Người mua, bao gồm các nhà bán lẻ, nhà chế biến và thậm chí cả người tiêu dùng cuối cùng, ngày càng đòi hỏi cao hơn về chất lượng an toàn thực phẩm và tính bền vững trong sản xuất. Nhưng liệu người mua có quyền và khả năng đặt ra những yêu cầu cụ thể cho người nuôi tôm để tôm đạt các tiêu chí thị trường hay không?
Quyền lực thị trường của người mua
Người mua, đặc biệt là những doanh nghiệp lớn hoặc đơn vị xuất nhà máy xuất khẩu ra thị trường quốc tế, tại đây họ có quyền lực lớn trong việc định hình các tiêu chuẩn mà người nuôi tôm phải tuân theo. Những yêu cầu này có thể bao gồm việc sử dụng thức ăn đạt chuẩn, quản lý nước một cách bền vững, và giảm thiểu sử dụng kháng sinh. Thông qua các hợp đồng mua bán và các chương trình chứng nhận, người mua có thể thiết lập các tiêu chuẩn và yêu cầu người nuôi phải tuân thủ nếu muốn bán sản phẩm của mình.
Ví dụ, nhiều nhà bán lẻ tại châu Âu và Bắc Mỹ hiện nay yêu cầu tôm phải được chứng nhận bởi các tổ chức như ASC (Aquaculture Stewardship Council) hoặc GlobalGAP, những tổ chức này đặt ra các tiêu chuẩn cao về môi trường, phúc lợi động vật, và an toàn thực phẩm. Nếu người nuôi không đáp ứng được các tiêu chuẩn này, sản phẩm của họ có thể không được chấp nhận trên các thị trường quan trọng này.
Mặt khác, nếu đáp ứng đủ các tiêu chuẩn đặt ra, giá mà họ thu mua vào sẽ cao hơn giá bình thường. Điều này góp phần nâng cao giá trị sản xuất, giá thành sản phẩm cho người nuôi rất nhiều.
Lợi ích và thách thức đối với người nuôi
Việc nuôi tuân theo các yêu cầu góp phần mở ra cơ hội tiếp cận với những thị trường cao cấp, nơi mà giá bán sản phẩm có thể cao hơn.
Việc áp dụng các thực hành nuôi trồng bền vững không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn cải thiện chất lượng tôm, từ đó tăng cường niềm tin của người tiêu dùng.
Tuy nhiên, việc đáp ứng các yêu cầu này cũng đặt ra nhiều thách thức. Các tiêu chuẩn cao thường đòi hỏi sự đầu tư lớn về công nghệ và quản lý, điều này có thể khó khăn đối với những người nuôi tôm quy mô nhỏ hoặc có nguồn lực hạn chế. Ngoài ra, chi phí để đạt được và duy trì các chứng nhận cũng có thể là một gánh nặng tài chính đáng kể.
Dưới đây là một số tiêu chí của tôm trên thị trường hiện nay:
- Tôm phải có kích thước và trọng lượng nhất quán, đảm bảo rằng các lô hàng có sự đồng đều về mặt thương mại.
- Tôm phải có màu sắc tự nhiên, vỏ cứng, không bị đốm đen, và có hình thức nguyên vẹn, không bị tổn thương.
- Tôm phải được bảo quản đúng cách, giữ được độ tươi sống hoặc đông lạnh theo tiêu chuẩn quốc tế.
- Tôm không được chứa các chất kháng sinh hoặc hóa chất bị cấm theo quy định của các thị trường nhập khẩu như EU, Mỹ, và Nhật Bản.
- Tôm phải được kiểm tra và không được vượt quá ngưỡng quy định về các loại vi sinh vật có hại, kim loại nặng, và các chất tồn dư khác.
- Tôm phải được nuôi trong môi trường an toàn, không ô nhiễm, và tuân thủ các quy trình quản lý chặt chẽ.
- Các chứng nhận như ASC (Aquaculture Stewardship Council) hoặc GlobalGAP là cần thiết để tôm được công nhận là sản phẩm bền vững. Các chứng nhận này đảm bảo rằng tôm được nuôi trong điều kiện thân thiện với môi trường và đáp ứng các yêu cầu về phúc lợi động vật.
- Tôm phải được nuôi trong môi trường nước sạch, với thức ăn được quản lý chặt chẽ để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và đảm bảo tính bền vững của chuỗi cung ứng.
- Các quy trình nuôi phải giảm thiểu việc sử dụng tài nguyên và phát thải, đặc biệt là khí nhà kính và ô nhiễm nguồn nước.
- Sản phẩm tôm phải có hệ thống truy xuất nguồn gốc từ giai đoạn nuôi đến khi đưa ra thị trường, đảm bảo minh bạch và đáp ứng yêu cầu của người tiêu dùng về sự an toàn và nguồn gốc sản phẩm.
- Các tiêu chuẩn về điều kiện làm việc cho công nhân trong các trại nuôi và nhà máy chế biến tôm phải được tuân thủ, bao gồm trả lương công bằng, đảm bảo an toàn lao động, và không sử dụng lao động trẻ em hoặc cưỡng bức.
Đàm phán và sự hợp tác giữa người mua và người nuôi
Trong một số trường hợp, người nuôi tôm có thể đàm phán với người mua để đạt được các thỏa thuận hợp lý hơn. Ví dụ, người mua có thể hỗ trợ kỹ thuật hoặc tài chính để giúp người nuôi đạt được các tiêu chuẩn cần thiết. Đây là một hình thức hợp tác nơi mà cả hai bên đều được hưởng lợi từ việc đảm bảo chất lượng và bền vững của sản phẩm.
Một xu hướng mới trong ngành là mô hình hợp tác chuỗi cung ứng, nơi mà người nuôi, nhà chế biến, và nhà bán lẻ cùng nhau làm việc để cải thiện toàn bộ quá trình sản xuất và phân phối. Mô hình này không chỉ giúp đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn tăng cường tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc, yếu tố ngày càng quan trọng đối với người tiêu dùng.
Người mua hoàn toàn có thể đặt ra các yêu cầu đối với người nuôi tôm để đảm bảo sản phẩm đáp ứng được các tiêu chí thị trường. Tuy nhiên, việc thực hiện các yêu cầu này cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan, đồng thời đòi hỏi người nuôi phải có sự chuẩn bị và đầu tư hợp lý. Cuối cùng, mục tiêu là tạo ra một chuỗi cung ứng bền vững, nơi mà chất lượng, an toàn thực phẩm, và tính bền vững được đặt lên hàng đầu, mang lại lợi ích lâu dài cho cả người nuôi và người tiêu dùng.