Nuôi tôm công nghiệp cần có hướng đi mới
Diện tích nuôi tôm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Cà Mau từ đầu năm đến nay đã tăng lên hơn 9.876 ha, tăng gần 240 ha so với thời điểm cuối năm 2015. Song, giá tôm luôn ở mức thấp, tình hình dịch bệnh vẫn xảy ra, diện tích thả nuôi chỉ đạt 35%. Ðây là con số thả nuôi thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.
Tôm công nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản lượng tôm của tỉnh. Tuy nhiên, phấn đấu mãi đến nay, diện tích nuôi tôm công nghiệp (NTCN) trên địa bàn vẫn không thể đạt ngưỡng 10.000 ha theo kế hoạch đề ra. Trong 9.876 ha ao, đầm nuôi tôm công nghiệp, hiện có 3.188,72 ha đang cải tạo, chuẩn bị thả giống; 627,53 ha chuyển sang nuôi các đối tượng khác; 2.389,19 ha đang tạm ngừng nuôi, nguyên nhân do thiếu vốn, dịch bệnh, chờ giá, nuôi xoay vòng, chờ mùa vụ... Trong đó nguyên nhân thiếu vốn là chủ yếu, chiếm 81%.
Hiện tại, diện tích NTCN đang thả nuôi 3.364, chiếm 35% trên tổng diện tích ao đã có, con số thấp nhất trong những năm qua. Theo nhiều người nuôi tôm, dù tình hình dịch bệnh trên tôm nuôi đã giảm, song người nuôi vẫn còn khá e dè; hơn nữa, thiệt hại vụ nuôi vừa qua khá lớn, người dân vẫn chưa có nguồn vốn để tái đầu tư. Cũng vì những lý do này mà ở các vùng nuôi tôm công nghiệp trong tỉnh, tình trạng đầm tôm công nghiệp bị bỏ hoang rất nhiều. Những hộ có điều kiện thì tiếp tục nuôi cầm cự hoặc chuyển sang sản xuất theo các mô hình khác.
Qua kết quả rà soát mới nhất của Sở NN&PTNT, diện tích NTCN bị chết do dịch bệnh từ đầu năm đến nay là 1.036,85 ha (cao gấp đôi so với báo cáo của Chi cục Chăn nuôi - Thú y); trong đó, có 350,24 ha thu hoạch huề vốn, số còn lại người nuôi bị lỗ vốn nặng.
Từ những con số thực tế này cho thấy, nghề NTCN trên địa bàn tỉnh hiện đang thụt lùi bởi có nhiều yếu tố tác động bất lợi, nhất là hạ tầng phục vụ không đảm bảo, trong khi môi trường nước đang ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng, con giống và vật tư đầu vào khó kiểm soát, giá tôm nguyên liệu không ổn định… Thêm vào đó là tình hình dịch bệnh khiến diện tích NTCN bị thiệt hại tăng cao. Người nuôi tôm không còn kỳ vọng vào nghề NTCN như trước đây.
Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Châu Công Bằng thừa nhận, mặc dù công tác quản lý chất lượng con giống, thức ăn, hoá chất, chế phẩm sinh học đã được tăng cường nhưng chưa thể kiểm soát triệt để. Một số sản phẩm không nằm trong danh mục, cũng như sản phẩm chất lượng kém, vẫn còn lưu thông trên thị trường. Hầu hết bà con nông dân đang gặp khó khăn về vốn đầu tư do bị thiệt hại nhiều vụ nuôi liên tiếp. Chính sách hỗ trợ tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn chưa hiệu quả, ngân hàng chưa thật sự mạnh dạn cho nông dân vay vốn để sản xuất.
Nhớ lại thời hoàng kim cách đây mới 3 hơn năm, diện tích 3 ao nuôi với hơn 0,8 ha của gia đình lúc nào cũng rộn ràng, mỗi năm thu nhập hàng trăm triệu đồng, giờ đây đang bỏ không, anh Nguyễn Văn Nghiệp, ấp Trần Ðộ, xã Phú Hưng, huyện Cái Nước, thở dài: "Tôi nuôi tôm công nghiệp được gần 6 năm rồi, nhưng chưa năm nào tình hình lại khó như năm nay. Dịch bệnh thì phức tạp, chi phí tăng cao, mà đặc biệt “bệnh" giá thấp xảy ra thường xuyên, nông dân tránh sao được cảnh thua lỗ".
Tại hội nghị trực tuyến với các huyện và thành phố về chuyên đề nuôi thuỷ sản của tỉnh ngày 28/10 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử chỉ đạo, các địa phương khẩn trương rà soát quy hoạch để xem xét điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với điều kiện tự nhiên và tình hình thực tế. Quy hoạch NTCN phải dựa trên các yếu tố điều kiện tự nhiên, tránh tình trạng chạy theo tự phát. Hướng dẫn người dân thực hiện tốt các quy định trong NTCN, nhất là bảo vệ môi trường, phòng, chống dịch bệnh; chọn lựa con giống, vật tư có chất lượng tốt, tuân thủ quy trình kỹ thuật để nâng cao hiệu quả. Ðặc biệt, khuyến khích các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh, dịch vụ cung ứng thức ăn, hoá chất, vật tư nuôi thuỷ sản… đảm bảo đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng phục vụ cho người nuôi. Xây dựng mối liên kết thông qua việc đầu tư trước sản phẩm, sau khi thu hoạch người nuôi sẽ thanh toán lại. Ðây là biện pháp tháo gỡ khó khăn về vốn, giúp người nuôi chủ động hơn trong sản xuất.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh, tỉnh sẽ có nhiều chính sách ưu tiên phát triển NTCN tập trung với quy mô lớn áp dụng công nghệ cao để thu hút doanh nghiệp đầu tư hợp tác với người dân. Ðồng thời, khuyến cáo nhiều hộ nuôi quy mô nhỏ liên kết lại để trở thành vùng nuôi lớn. Ðặc biệt, đối với những hộ mới phát sinh nuôi phải đảm bảo đủ điều kiện nước vào và xử lý nước thải mới cho nuôi, nếu chưa đảm bảo, chuyển sang nuôi đối tượng khác.
Khoảng thời gian còn lại của năm 2016 không nhiều, rất cấp bách để kéo tăng trưởng ngành tôm ở địa phương, giờ chỉ còn trông chờ vào việc tăng diện tích tôm nuôi theo công nghệ cao trên ao nhỏ. Tuy nhiên, nghề nuôi này cũng chỉ mới hình thành, nhiều người chưa tiếp cận về công nghệ cũng như đáp ứng về khả năng tài chính./.
Ông Ngô Thanh Lĩnh, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến xuất khẩu thuỷ sản Cà Mau (Casep), cho biết, do nhu cầu tôm nguyên liệu cuối năm tăng mạnh, khách hàng chào giá đã tốt hơn, dự báo thời gian tới nguồn hàng xuất đi sẽ tăng, kéo theo giá tôm sẽ tăng lên. Ðây là thời điểm thích hợp để người nuôi tôm thả con giống, tăng diện tích, cũng như sản lượng, để bù lại những thiệt hại đã qua.