Tảo độc ảnh hưởng như thế nào tới sức khỏe tôm nuôi?
Tảo độc là một trong những mối lo ngại lớn đối với các ao nuôi tôm. Khi môi trường ao nuôi không được kiểm soát đúng cách, tảo độc có thể phát triển mạnh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của tôm và gây thiệt hại kinh tế lớn cho người nuôi. Vì vậy, vào lúc thời tiết mưa như hiện nay, hãy cùng Tép Bạc tìm hiểu về chúng nhé.
Tảo độc là gì?
Tảo độc là những loại tảo sản sinh ra chất độc hoặc có khả năng gây hại trực tiếp cho các sinh vật sống trong ao nuôi, bao gồm tôm. Các loài tảo độc thường thấy trong môi trường ao nuôi tôm bao gồm Cyanobacteria (hay còn gọi là vi khuẩn lam), Dinoflagellates, và một số loài Diatoms.
Tảo độc thường phát triển mạnh mẽ khi điều kiện môi trường thuận lợi, như nhiệt độ cao, hàm lượng dinh dưỡng cao trong nước, và ánh sáng mặt trời đủ mạnh.
Những chất độc mà tảo độc sản sinh ra có thể tan trong nước hoặc tập trung trong cơ thể tôm qua quá trình tiêu hóa. Khi tôm tiếp xúc với những chất này, chúng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và thậm chí tử vong nếu mức độ độc quá cao.
Ảnh hưởng của tảo độc tới sức khỏe tôm nuôi
Gây ức chế hô hấp và giảm khả năng sống sót
Một trong những tác động chính của tảo độc là làm giảm nồng độ oxy hòa tan trong nước, dẫn đến việc tôm gặp khó khăn trong việc hô hấp. Tảo phát triển dày đặc trên mặt nước vào ban ngày sẽ tăng cường quá trình quang hợp, nhưng vào ban đêm, chúng lại hấp thụ nhiều oxy, khiến nước ao bị thiếu hụt oxy trầm trọng.
Ngoài ra, một số loài tảo độc sản sinh ra chất độc làm tổn thương hệ thống hô hấp của tôm, khiến tôm không thể hấp thụ đủ oxy qua mang. Khi mang tôm bị tổn thương, quá trình hô hấp của chúng sẽ bị suy giảm đáng kể, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống sót và phát triển của tôm.
Gây rối loạn tiêu hóa
Một số loài tảo độc có thể giải phóng chất độc trực tiếp vào môi trường nước hoặc tích tụ trong thức ăn của tôm. Khi tôm tiêu thụ tảo hoặc ăn phải các sinh vật chứa tảo độc, hệ tiêu hóa của chúng sẽ bị ảnh hưởng.
Chất độc có thể gây tổn thương ruột và dạ dày của tôm, làm giảm khả năng tiêu hóa thức ăn và hấp thu dưỡng chất. Điều này dẫn đến việc tôm chậm lớn, giảm trọng lượng và tăng tỷ lệ chết do suy dinh dưỡng.
Gây nhiễm độc thần kinh
Một số loài tảo độc, như Dinoflagellates, có khả năng sản sinh ra những hợp chất gây nhiễm độc thần kinh, chẳng hạn như saxitoxin và brevetoxin. Khi tôm tiếp xúc với các chất độc này, chúng sẽ có biểu hiện bất thường về hành vi, như bơi lội chậm chạp, mất phương hướng, và co giật.
Ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
Tảo độc không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan quan trọng của tôm mà còn làm suy giảm hệ miễn dịch của chúng. Khi hệ miễn dịch của tôm bị suy yếu, chúng dễ bị nhiễm các bệnh khác như bệnh do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng.
Tôm nuôi trong môi trường chứa tảo độc sẽ có khả năng chống chịu bệnh tật kém hơn, dễ dẫn đến bùng phát các đợt bệnh nguy hiểm, gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Cách phòng ngừa tảo độc trong ao nuôi tôm
Kiểm soát lượng dinh dưỡng trong ao
Dinh dưỡng dư thừa, đặc biệt là nitrat và photphat, là nguyên nhân chính thúc đẩy sự phát triển của tảo độc. Người nuôi cần quản lý chặt chẽ lượng thức ăn cho tôm và tránh để thức ăn dư thừa tích tụ trong ao.
Đồng thời, kiểm tra và điều chỉnh hệ thống lọc nước, đảm bảo không có quá nhiều chất dinh dưỡng trong ao, giúp kiểm soát mức độ phát triển của tảo.
Duy trì nồng độ oxy hòa tan ổn định
Sử dụng hệ thống sục khí hoặc quạt nước trong ao sẽ giúp duy trì mức oxy hòa tan trong nước, hạn chế tác động tiêu cực của tảo độc vào ban đêm. Bên cạnh đó, tăng cường oxy trong nước còn giúp tôm khỏe mạnh hơn và cải thiện khả năng chống chịu với môi trường.
Theo dõi và kiểm tra chất lượng nước thường xuyên
Kiểm tra chất lượng nước định kỳ, bao gồm nồng độ dinh dưỡng, pH, và hàm lượng oxy hòa tan, là yếu tố quan trọng để phòng ngừa sự bùng phát của tảo độc. Nếu phát hiện sự tăng đột biến của tảo trong ao, người nuôi cần có biện pháp xử lý kịp thời, chẳng hạn như thay nước, sử dụng các sản phẩm vi sinh hoặc hóa chất kiểm soát tảo, nhưng luôn đảm bảo không gây hại cho tôm.
Sử dụng vi sinh và chế phẩm sinh học
Vi sinh và các chế phẩm sinh học có khả năng giúp cân bằng hệ sinh thái trong ao, ức chế sự phát triển của tảo độc. Những vi sinh có lợi này sẽ tiêu thụ bớt các chất dinh dưỡng dư thừa, từ đó hạn chế sự phát triển của tảo độc. Vi sinh còn giúp cải thiện chất lượng nước, giữ cho môi trường ao nuôi luôn trong lành và an toàn cho tôm.
Tảo độc là một mối nguy hiểm lớn đối với sức khỏe tôm nuôi, gây ra nhiều vấn đề như ngạt thở, rối loạn tiêu hóa, nhiễm độc thần kinh, và suy giảm hệ miễn dịch. Vì vây, để bảo vệ tôm và đảm bảo năng suất ao nuôi, người nuôi cần thực hiện các biện pháp kiểm soát tảo chặt chẽ, duy trì chất lượng nước tốt, và sử dụng các chế phẩm sinh học hợp lý. Qua đó, không chỉ giảm thiểu thiệt hại do tảo độc mà còn giúp tôm phát triển khỏe mạnh và tối ưu hóa hiệu quả kinh tế.