Tiền Giang: Tỷ phú cá tra giàu nhất xứ cù lao Tân Phong

Gian nan mà… không nản

Với nét mặt chất phác của người nông dân, ông Năm Đời vui vẻ kể lại câu chuyện cuộc đời của mình gắn với nghề nuôi cá tra thâm canh hơn chục năm nay với không ít cơ cực, niềm vui và may mắn đan xen nhau. Ông Năm Đời kể: Thấy được tiềm năng từ con cá tra, ngay từ năm 2003, ông đã quyết định đầu tư nuôi cá tra thâm canh bằng mô hình nuôi đăng quầng ven sông Tiền trên diện tích 5.000 m2. Do mới bước vào nghề nuôi cá tra nên ông không nắm được kỹ thuật nuôi, chưa có kinh nghiệm quản lý, thiếu vốn sản xuất, trong khi mô hình nuôi đăng quầng đòi hỏi cao về kỹ thuật quản lý chất lượng nước, kinh nghiệm phòng trị bệnh do bề mặt đăng quầng thông trực tiếp với sông Tiền. Chính vì những khó khăn như vậy, cộng với việc lựa chọn mô hình nuôi không phù hợp đã làm cho vụ cá tra đầu tiên của ông có giá thành rất cao nhưng giá cá thời điểm thu hoạch thấp nên vụ cá này bị thất bại nặng nề.

Dù “gian nan” ngay từ vụ đầu tiên nhưng không nản chí, ông đã khăn gối sang tận An Giang làm thuê cho các hộ nuôi cá ở địa phương này để học hỏi kinh nghiệm thực tế trong thời gian hơn 1 năm. Sau đó, ông trở lại quê hương đào 2 ao cá tra với diện tích mỗi ao khoảng 5.000m2 trên đất vườn cây ăn trái đang cho thu hoạch của gia đình để tiếp tục ước mơ làm giàu với con cá tra. Nhờ những kinh nghiệm học hỏi được trong quá trình làm thuê, cộng với việc chọn đúng mô hình nuôi đã giúp ông quản lý tốt ao nuôi cá tra, hạn chế dịch bệnh, cá hao hụt ít nên giá thành nuôi cá nằm ở mức hợp lý. Vấn đề còn lại là giá cả thị trường thời điểm thu hoạch cá sẽ quyết định hiệu quả sản xuất, và lần này may mắn đã mỉm cười với ông khi giá thành nuôi cá năm 2005 chỉ khoảng 7.000 đồng/kg nhưng giá cá thu hoạch lên tới 14.500 - 17.500 đồng/kg, lợi nhuận thu được hơn 2 tỷ đồng.

Từ thắng lợi lớn của vụ cá tra năm 2005 đã thôi thúc ông mạnh dạn chuyển hết 6 ha đất vườn cây cây trái sang ao nuôi cá, đồng thời mua thêm đất mở rộng diện tích nuôi đối tượng này, và ông lại tiếp tục thắng lợi với lợi nhuận mỗi năm hàng chục tỷ đồng trong những năm 2006 đến 2008. Trong năm 2014 - 2015, không ít nông dân nuôi cá tra đã bỏ ao chuyển sang nghề khác hay phải bán đất trả nợ thì ông lại mở rộng thêm 2 ao nuôi cá tra. Hiện nay, ông có tổng cộng 13 ao nuôi cá tra thâm canh với diện tích mỗi ao khoảng 5.000 m2 ở Cồn Phú Phong, huyện Cai Lậy (Tiền Giang) và Cồn Lác, huyện Chợ Lách (Bến Tre). Ngoài ra ông còn có 06 hecta đất trồng nhãn Idol tại cù lao Tân Phong và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Niềm tin tuyệt đối vào con cá tra

Dẫn chúng tôi tham quan hệ thống ao nuôi cá tra của mình, ông Năm Đời hào hứng chỉ từng công trình và giải thích: Mỗi ao có độ sâu từ 3-3,5m với hệ thống cấp thoát nước riêng biệt đảm bảo nguồn nước trong ao luôn lưu thông, nước sạch, cung cấp đầy đủ ôxy cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cá. Trước khi bắt đầu vụ nuôi, ông đều thuê nhân công vét đáy ao, diệt cá tạp, bón vôi xử lý mầm bệnh. Sau khi đã cải tạo ao xong thì tiến hành lấy nước vào ao để chuẩn bị cho vụ nuôi mới. Về vật tư đầu vào nuôi cá tra, ông trực tiếp đi chọn con giống tốt, mua thuốc, thức ăn trực tiếp từ công ty, chủ động được khâu kỹ thuật, sử dụng nhân công hợp lý nên giá thành nuôi cá tra hiện nay của ông chỉ 20.000-21.000 đồng/kg. Thời gian nuôi trung bình 9 - 10 tháng tùy theo tình hình thị trường thì xuất bán cho các doanh nghiệp chế biến cá tra xuất khẩu.

Theo ông Năm Đời, trong hoạt động nuôi cá tra thâm canh cần quản lý tốt môi trường ao nuôi để hạn chế độc tố, vi khuẩn gây hại cho cá, đồng thời phải theo dõi chặt chẽ tình hình sức khỏe của cá để có biện pháp phòng trị bệnh kịp thời do chỉ cần lơ là một tí là cá bị bệnh cả ao và hao hụt rất nhiều. Cũng chính vì hiểu rõ con cá tra như thế, cộng với việc nắm vững kỹ thuật nuôi cá từ việc mua con giống cho tới chọn mật độ thả nuôi, cách chăm sóc, cho ăn, phòng trị bệnh… qua các buổi tập huấn kỹ thuật của cán bộ nông nghiệp và tài liệu khoa học nên các ao nuôi cá tra của ông ít bị dịch bệnh, năng suất cá nuôi đạt hơn 300 tấn/ha. Ông Năm Đời cười nói: “Nuôi cá tra chỉ sợ cá rớt giá thôi chứ chuyện kỹ thuật nuôi thì tôi rành lắm”.

Bước qua thời kỳ hoàng kim, từ năm năm 2008, nghề nuôi cá tra có dấu hiệu “tuột dốc” với tình trạng giá cả và đầu ra bấp bênh, nhiều lúc giá cá tra thấp hơn giá thành sản xuất khiến nông dân nuôi cá lỗ nặng. Trong hoàn cảnh như vậy, không ít nông dân đã bỏ nghề, bán ao trả nợ hay chuyển sang nuôi đối tượng khác, nhưng ông Năm Đời chưa bao giờ có ý tưởng bỏ ao nuôi cá tra. Bởi ông tin tưởng vào tiềm năng của con cá tra: “Tôi luôn tin tưởng rằng nghề nuôi cá tra sẽ đi vào nề nếp, người nuôi cá tra rồi sẽ có lợi nhuận xứng đáng với công sức đầu tư bỏ ra. Tâm niệm của tôi là đã đào ao rồi thì phải cố gắng hết sức sao cho nghề nuôi cá tra đạt hiệu quả cao nhất”.

Chính nhờ niềm tin mãnh liệt vào con cá tra mà từ năm 2008 đến nay dù phần lớn thời gian giá cá tra nằm ở mức thấp, nông dân nuôi cá thua lỗ nhưng ông Năm Đời vẫn lãi đều. “Nhờ có nhiều ao cá nuôi rải vụ, cá thu hoạch nhiều thời điểm trong năm, ao này bù lỗ cho ao kia nên hơn 10 năm nuôi cá tra tôi chưa bao giờ lỗ. Điểm mốc đáng nhớ gần đây nhất là năm 2008, tôi có ao nuôi cá tra quá lứa hàng trăm tấn cá nhưng nhờ ngành Nông nghiệp tỉnh mời tham dự cuộc họp bàn cách giải quyết tình trạng cá tra quá lứa mà tôi ký được hợp đồng bán cá cho doanh nghiệp với giá 15.500 đồng/kg, trong khi giá thị trường chỉ 12.000 đồng/kg. Còn các ao nuôi cá tra khác cố gắng cầm cự đến cuối tháng 9 năm đó thì cá tra tăng vọt lên 25.000-26.000 đồng/kg và tôi thu hồi được vốn đã bỏ ra. Ngoài ra, những năm giá cá quá thấp cũng nhờ nuôi gia công cho doanh nghiệp nên tôi cũng thoát lỗ”, ông Năm Đời chia sẻ.

Tỷ phú với bí quyết làm giàu

Với kinh nghiệm nuôi cá tra hơn 10 năm của mình, ông Năm Đời đúc kết: Việc quản lý môi trường ao nuôi, quản lý chặt chẽ sức khỏe cá nuôi là vô cùng quan trọng, trong đó cần chú ý khâu chọn giống, mật độ thả không quá dày, không sử dụng hóa chất kháng sinh trong danh mục cấm sử dụng của Bộ Nông nghiệp và PTNT để tạo ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu; đặc biệt là cần áp dụng phương pháp cho cá ăn một ngày - nghỉ một ngày, hay cho cá ăn một ngày - nghỉ ba ngày nếu giá cá thấp phải nuôi cầm chừng chờ giá. Việc áp dụng phương pháp cho ăn gián đoạn không chỉ giúp cá sử dụng hiệu quả thức ăn, giảm hệ số thức ăn mà còn hạn chế chất thải từ nuôi cá, giúp bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, “bí quyết” vượt khó quan trọng nhất của ông Năm Đời trong thời điểm ngành cá tra “tuột dốc” là liên kết được với doanh nghiệp chế biến cá xuất khẩu để ổn định đầu ra cho sản phẩm và có lợi nhuận ổn định.

Được biết, trong năm 2014, ông Nguyễn Văn Đời thu hoạch 8 ao cá tra trong tổng số 11 ao cá tra nuôi thâm canh với tổng sản lượng hơn 5.000 tấn cá tra thương phẩm. Qua hạch toán sản xuất cho thấy, giá cá tra trong năm biến động từ 20.000-24.500 đồng/kg tùy thời điểm. Do đó, trong số các ao cá thu hoạch có ao lãi ít, ao lãi nhiều, có ao huề vốn bù trừ cho nhau nên tính chung cả năm ông Năm Đời lãi ròng từ mô hình nuôi cá tra thâm canh chỉ trên 1,4 tỉ đồng. Ngoài ra, với 6 ha đất trồng nhãn Ido, mỗi năm thu thêm lợi nhuận hơn 500 triệu đồng. Tính ra cả năm 2014, ông Năm Đời đã thu lãi ròng khoảng 2 tỷ đồng từ hệ thống ao nuôi cá tra và vườn nhãn đặc sản, nhờ vậy ông Năm Đời được xem là một trong những tỷ phú giàu nhất miệt cù lao Tân Phong.

Mặc dù tuổi đã hơn lục tuần nhưng ông Năm Đời vẫn còn nhiều hoài bão lớn lao với con cá tra chưa thực hiện được như: sản xuất cá giống, sản xuất thức ăn, nuôi cá và chế biến xuất khẩu. Tuy nhiên, thời điểm hiện tại ông Năm Đời tạm hài lòng với những thành quả đã đạt được qua hơn 10 năm nuôi cá tra, bởi như ông nói “nhìn lên thì thấy mình không bằng ai, còn nhìn xuống thì không ai bằng mình” và hi vọng tâm huyết của ông sẽ được thực hiện ở những thế hệ sau. Trong điều kiện hiện nay, để nghề nuôi cá tra phát triển bền vững, ông Năm Đời mong muốn giữa người nuôi cá tra và doanh nghiệp chế biến cá xuất khẩu liên kết chặt chẽ, chia sẽ lợi ích lẫn nhau.

Ông Nguyễn Văn Đời cho biết: Từ đầu năm 2015 đến nay, nhờ sự hỗ trợ của ngành Nông nghiệp tỉnh, tôi đang áp dụng quy phạm thực hành nuôi trồng thủy sản tốt (VietGAP) vào trong nuôi cá tra để từng bước nâng cao chất lượng cá tra nguyên liệu chế biến xuất khẩu và tiến tới chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP trong thời gian tới để đáp ứng yêu cầu tiêu dùng của thị trường thế giới trong bối cảnh đổi mới và hội nhập hiện nay. Dù còn rất nhiều khó khăn nhưng tôi sẽ cố gắng hết mình đáp ứng 104 tiêu chí để đạt chứng nhận VietGAP nhằm góp phần khẳng định chất lượng, xây dựng thương hiệu và nâng cao giá trị cá tra Việt Nam, từ đó đem lại lợi ích chung cho toàn ngành cá tra, giúp nghề nuôi cá tra phát triển ổn định và bền vững.