Tiến sĩ kể chuyện bán tôm ở Nhật: Nỗi nhục tôm đông lạnh
“Khi phía Nhật đưa cho tôi bản X-quang chụp một khối tôm đông lạnh hiện lên hình những cây đinh trong mỗi con tôm, tôi nhục lắm”.
Ông Dũng kể năm 1971, ông được cử qua Nhật học ngành kinh tế. Năm 1981, ông trở về VN làm trợ lý giám đốc Công ty Ficonimex. Được ông Mai Chí Thọ, khi đó là chủ tịch UBND TP.HCM, khuyến khích, ông trở lại Nhật để làm nhiệm vụ “thấy gì xuất khẩu được thì xuất khẩu, trong nước cần mua gì thì mua về”.
Ngoài các sản phẩm mây tre đan, thủy hải sản thời đó là các sản phẩm xuất khẩu đáp ứng được tiêu chuẩn của Nhật. “Hơn 30 năm rồi, hiện nay tôm đông lạnh của VN đang giữ vị trí thứ ba, thứ tư tại thị trường Nhật” - ông Dũng thông tin. Từ chỗ không biết gì về tôm đông lạnh, nhờ việc xuất khẩu này, VN mua được trang thiết bị về thành lập các nhà máy đông lạnh và các DN tập đoàn thủy sản của Nhật sang VN tìm hiểu, mua hàng ngày càng nhiều.
Tuy vậy, không phải lúc nào việc xuất khẩu tôm đông lạnh cũng suôn sẻ. Có những thời điểm các lô hàng tôm đông lạnh của VN bị phía Nhật kiểm tra 100%. Ông Dũng kể một số DN xuất khẩu của VN gian lận nhét đinh vào tôm hoặc dư lượng thuốc trừ sâu trong tôm còn nhiều, khi phát hiện ra những gian lận này, phía Nhật hủy luôn cả lô hàng. Chi phí tiêu hủy thời đó tương đương khoảng 60.000 USD hiện nay. “Nhục lắm. Khi phía Nhật đưa cho tôi bản X-quang chụp một khối tôm đông lạnh hiện lên hình những cây đinh trong mỗi con tôm, tôi chỉ muốn độn thổ! Tôi không thể tưởng tượng được!” - ông Dũng thuật lại.
Cầm bản X-quang, ông tưởng như trời đất sụp đổ, danh dự và uy tín bị xúc phạm nặng nề. Ông không giải thích được gì vì theo ông có giải thích cũng chỉ là ngụy biện.
Khi xảy ra vụ việc này, ông Dũng là giám đốc Công ty Indochina tại Nhật. Đây là một công ty liên doanh giữa VN và Nhật, chịu trách nhiệm đưa các công ty Nhật qua VN để khảo sát thị trường. “Có thể lúc đó công ty của VN không tìm được đủ nguồn hàng để kịp xuất sang Nhật nên đã thu mua cả tôm trôi nổi trên thị trường mà không kiểm soát được” - ông Dũng lý giải.
Suốt một thời gian sau đó, các lô hàng tôm đông lạnh của VN xuất sang Nhật đều bị kiểm tra 100% và chi phí kiểm tra rất cao, phía VN phải chịu. Các công ty của VN sau đó dần dần khắc phục được các sai sót, phía Nhật cử người sang tận các công ty xuất khẩu thủy sản để trực tiếp giám sát.