Xuất khẩu thủy sản Việt Nam tăng trưởng: Dấu hiệu tích cực cho thị trường khôi phục

Mục tiêu tham vọng của ngành thủy sản Việt Nam

Theo VASEP, từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2024, giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 6.3 tỷ USD (5.8 tỷ euro), tăng gần 9% so với cùng kỳ năm trước. Tính đến tháng 9, con số này đã tăng lên 7.2 tỷ USD (6.6 tỷ euro), với mức tăng trưởng 8.5% so với năm 2023. Riêng trong tháng 9, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 866 triệu USD (792 triệu euro), tăng so với mức 811 triệu USD (741 triệu euro) vào tháng 9 năm trước.

Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng cho ngành thủy sản trong năm 2024, với kỳ vọng đạt tổng kim ngạch xuất khẩu 9.5 tỷ USD (8.7 tỷ euro). Trong đó, tôm – mặt hàng chủ lực của ngành thủy sản – dự kiến đạt 4 tỷ USD (3.7 tỷ euro), cá tra đạt 1.9 tỷ USD (1.7 tỷ euro) và các sản phẩm thủy sản khác đóng góp 3.6 tỷ USD (3.3 tỷ euro).

Đến cuối tháng 9, Việt Nam đang trên đà đạt được các mục tiêu này. Kim ngạch xuất khẩu tôm đã đạt 2.8 tỷ USD (2.6 tỷ euro), tăng 10.5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, tôm chế biến tăng 10% và tôm đông lạnh tăng 4.5%. Những con số này phản ánh sự phát triển của ngành chế biến và đóng gói, khi các sản phẩm chế biến cao cấp ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn trong tổng kim ngạch xuất khẩu, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các thị trường quốc tế.

Sự tăng trưởng của các sản phẩm thủy sản chủ lực

Ngoài tôm, cá tra – một trong những sản phẩm quan trọng của ngành thủy sản Việt Nam – cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Tính đến tháng 9 năm 2024, cá tra đã mang về 1.5 tỷ USD (1.4 tỷ euro), tăng 8% so với cùng kỳ năm 2023. Đặc biệt, xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ cá tra đã tăng tới 42%, cho thấy chiến lược nâng cao giá trị sản phẩm đang đem lại hiệu quả rõ rệt.

Xuất khẩu cá ngừ, dù gặp khó khăn do thiếu nguồn cung nguyên liệu từ tháng 8, vẫn đạt 715 triệu USD (654 triệu euro), tăng 16% so với năm trước. Điều này minh chứng cho sự kiên cường của ngành thủy sản Việt Nam trong việc đối phó với những thách thức toàn cầu, như sự khan hiếm nguyên liệu và cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nước xuất khẩu khác.

Đáng chú ý, xuất khẩu cua của Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ, đạt mức tăng 66% trong năm 2024 nhờ nhu cầu tăng từ thị trường Trung Quốc. Đây là dấu hiệu tích cực, mở ra tiềm năng phát triển cho các sản phẩm thủy sản khác ngoài những sản phẩm chủ lực như tôm, cá tra và cá ngừ.

Thách thức và cơ hội từ thương mại quốc tế

Giai đoạn suy giảm từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2024 đã khiến ngành thủy sản Việt Nam đối mặt với nhiều khó khăn. Nhu cầu tiêu thụ toàn cầu giảm sút, cùng với sự cạnh tranh khốc liệt từ các quốc gia xuất khẩu khác như Ấn Độ, Indonesia và Ecuador, đã ảnh hưởng lớn đến doanh thu. Tuy nhiên, nhờ vào các chính sách hỗ trợ của Chính phủ và sự linh hoạt trong điều chỉnh chiến lược kinh doanh, ngành thủy sản đã dần khôi phục và tăng trưởng trở lại.

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), có hiệu lực từ tháng 1 năm 2019, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại giữa Việt Nam và các thị trường lớn tại châu Mỹ. Các quốc gia như Canada, Mexico, Chile và Peru đã nổi lên như những đối tác thương mại chiến lược, mở ra cơ hội tăng trưởng mới cho các sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Đặc biệt, vào tháng 9 năm 2024, Việt Nam nhận được một phán quyết có lợi từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ, trong đó xác định các nhà xuất khẩu cá tra của Việt Nam không vi phạm luật bán phá giá khi xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Mỹ. Quyết định này giúp củng cố thêm vị thế của cá tra Việt Nam tại thị trường Hoa Kỳ – một trong những thị trường lớn nhất của Việt Nam – và mở ra cơ hội tăng trưởng mới cho ngành thủy sản trong tương lai.

Tương lai ngành thủy sản Việt Nam

Sự phục hồi ấn tượng của ngành thủy sản trong năm 2024 là minh chứng cho nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp và Chính phủ trong việc thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng này, ngành thủy sản Việt Nam cần tiếp tục cải thiện công nghệ chế biến, tăng cường quản lý nguồn nguyên liệu và đối phó linh hoạt với biến đổi khí hậu.

Thị trường thủy sản toàn cầu đang ngày càng cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi Việt Nam phải phát triển các chiến lược mới nhằm gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường xuất khẩu. Sự gia tăng về nhu cầu thực phẩm sạch và bền vững cũng đòi hỏi ngành thủy sản phải áp dụng các phương pháp nuôi trồng và chế biến thân thiện với môi trường, đảm bảo phát triển bền vững trong dài hạn.

Với những cơ hội mới từ các hiệp định thương mại tự do và sự phục hồi của thị trường quốc tế, ngành thủy sản Việt Nam hoàn toàn có thể kỳ vọng đạt được những thành tựu lớn hơn trong tương lai gần. Tuy nhiên, để đạt được điều này, sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ từ chính phủ, nỗ lực đổi mới của các doanh nghiệp và chiến lược phát triển bền vững sẽ là chìa khóa quan trọng.