Cá bống bớp - thực phẩm bổ dưỡng của vùng đất Nghĩa Hưng

Với trên 20km bờ biển, huyện Nghĩa Hưng (tỉnh Nam Định) có vùng bãi chiều rộng lớn với nguồn phù sa vô tận của 2 cửa sông Ninh Cơ và sông Đáy. Nơi đây có nhiều lợi thế về nuôi trồng thủy, hải sản, đặc biệt là giống cá bống bớp.

Cá bống bớp được xem là đặc sản của địa phương bởi nó chỉ ăn cá tạp xay nhỏ, người dân không sử dụng cám công nghiệp nên thịt rất lành, chắc, thơm ngon. Từ người già, trẻ nhỏ, người gầy yếu suy nhược cơ thể... đều có thể dùng bống bớp như thực phẩm bổ dưỡng vì thịt cá thơm và béo, hàm lượng mỡ trong thịt cá gấp nhiều lần so với các loại thủy sản khác. Bống bớp có thể được dùng để chế biến nhiều món ăn khác nhau, đặc biệt là món súp có giá trị dinh dưỡng cao.

Nghề nuôi cá bống bớp có ở Nghĩa Hưng từ cách đây hơn 20 năm. Loài cá này vốn sống ở nước mặn, đánh bắt tự nhiên ở ngoài biển, sau đó người dân xóm Chùa, xã Nghĩa Thắng đem về thuần hóa thành loài nước lợ. Với đặc tính khỏe, dễ nuôi, được thị trường ưa chuộng, cá bống bớp nhanh chóng được người nuôi thủy sản vùng mặn lợ đưa vào nuôi đại trà ở một số xã như Nghĩa Thắng, Nghĩa Lợi, Nghĩa Hải, Nông trường Rạng Đông… 

Từ năm 2010, khi cá bống bớp được nhân tạo thành công với số lượng lớn, chủ động nguồn giống, cá bống bớp bắt đầu được nuôi đại trà ở Nghĩa Hưng, tạo tiền đề cho việc nuôi theo phương pháp thâm canh. Để chuẩn bị ao nuôi, sau khi phơi đáy ao, người nuôi sẽ bón phân và rắc cám gạo để tảo phát triển tốt trước khi thả cá. Về thức ăn, cá bống bớp phát triển nhờ tảo, động vật phù du, giun, giáp xác, ấu trùng, các loại tôm cua nhỏ, hoàn toàn không có cám công nghiệp.

Khả năng thích nghi với môi trường của cá bống bớp cao hơn nhiều so với các loài cá khác. Chúng không cần phải ướp đá, ướp lạnh mà vẫn có thể tươi sống trong quá trình vận chuyển nhờ da cá luôn được làm ướt. Do vậy, ở Nghĩa Hưng, mỗi ngày, hàng tấn cá thương phẩm được vận chuyển đi tiêu thụ ở nhiều nơi trong tỉnh cũng như các địa bàn lân cận Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Thanh Hóa… Khi vận chuyển tới nơi, cá vẫn sống khỏe, tỷ lệ hao hụt không đáng kể.

Hiện nay, toàn huyện Nghĩa Hưng có hơn 300 hộ nuôi cá bống bớp với diện tích vài trăm ha trở lên. Nhằm gia tăng giá trị cá bống bớp, các hộ nuôi cá này đã liên kết với nhau theo chuỗi khép kín. Theo đó, chuỗi này được sản xuất an toàn theo hướng VietGAP từ khâu sản xuất cung ứng giống đến khâu nuôi thương phẩm, thu mua, sơ chế và tiêu thụ.

Với chất lượng thịt thơm ngon, được đảm bảo, có thể vận chuyển tươi sống một cách dễ dàng, nhiều năm qua, cá bống bớp không những được ưa chuộng tại thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu sống sang như Trung Quốc, Hong Kong.

Từ đầu năm 2015, Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm thủy sản đã tiến hành khảo sát vùng nuôi cũng như các cơ sở kinh doanh để xây dựng chương trình kiểm soát chất lượng phù hợp với cá bống bớp; hướng dẫn các hộ ân tham gia chuỗi sản xuất, tiêu thụ cá bống bớp thực hiện theo đúng quy trình. Đồng thời, đơn vị phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nam Định xây dựng nhãn hiệu tập thể "Bống bớp Nghĩa Hưng" - một trong 69 chuỗi nông sản được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xác nhận đạt "Địa chỉ xanh, nông sản sạch". Bên cạnh đó hệ thống quản lý nhãn hiệu tập thể này, làm cơ sở cho việc tạo dựng thương hiệu, quản lý chất lượng chất lượng sản phầm và phát triển thị trường.