Lạ miệng với canh chua cá luối
Mùa mưa, vùng hạ lưu sông Thu Bồn nhiều tôm cá từ thượng nguồn đổ về. Chờ có thế, người dân quê rủ nhau đi cất rớ, thả lưới. Một lúc rảo thuyền đã bắt được đủ loại cá như cá ngạnh, mại, rô và cả cá luối còn nhảy tưng tưng.
Cá luối thân dẹp, cỡ bằng ngón tay, tựa cá lòng tong hay cá linh ở Nam bộ. Những ngày đầu mùa mưa, cá này xuất hiện nhiều trên các khúc sông miền Trung. Tuy ít thịt nhưng ăn rất béo và ngon, lại chế biến thành nhiều món khá hấp dẫn. Đặc biệt, thịt cá luối tính hàn, giúp bồi bổ cơ thể, chữa trị được nhiều bệnh.
Cá luối đầu mùa thường có nhiều cỡ. Chọn loại dày mình rồi dùng que tre xiên qua miệng, đốt rơm nướng đến khi chín vàng hai mặt, ăn rất đưa cơm. Hoặc cũng có thể lựa những con lớn khoảng hai ba đầu ngón tay, rán sơ qua rồi kho tương nhừ. Đặc biệt, nếu có những con cá tròn mẩy, căng ních trứng làm món canh chua cá luối thì không tuyệt gì bằng.
Để làm món này, thoạt tiên sẽ đổ cá vào rổ, làm sạch bằng cách lấy một ít lá sả, kèm thêm một ít muối sống và xoa nhẹ cho cá sạch vảy, hết nhớt. Công đoạn này phải làm đều tay, nhẹ nhàng, cá sạch nhưng tuyệt đối không mất buồng trứng vì đây là phần ngon và độc đáo nhất. Đợi cá ráo nước đem ướp khoảng 10 phút với nước mắm, đường, một ít nước màu, tiêu xay nhuyễn.
Sau đó, đun sôi nước rồi cho cá vào, nấu sôi khoảng 5 phút cho cá chín và tiết chất ngọt ra. Sau đó cho khế, cà xắt lát vào đợi canh sôi lại thì tắt bếp, nhanh tay thả vài lát gừng giúp nồi canh thơm nồng hơn. Món này dùng với cơm nóng.
Từ lâu, cá luối đã trở thành sản vật của quê hương tôi. Cứ vào mùa là người dân tấp nập mang giỏ tre đan đựng cá, cả hộp mồi treo lủng lẳng, hay những rổ cá từ mẻ lưới cất được...với nụ cười tươi rói của người dân mới thấy được dòng sông quê như bầu sữa mẹ nuôi lớn bao thế hệ lớn lên từ những con tôm, con cá.