Phát triển các sản phẩm thủy sản có giá trị gia tăng
Ngành thủy sản là một trong những trụ cột kinh tế quan trọng của Việt Nam, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu và giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động. Tuy nhiên, để nâng cao giá trị, tăng sức cạnh tranh và mở rộng thị trường, phát triển các sản phẩm thủy sản có giá trị gia tăng là hướng đi tất yếu và bền vững.
Sản phẩm giá trị gia tăng là gì trong thủy sản?
Giá trị gia tăng trong thủy sản không chỉ là chế biến đơn thuần mà còn bao gồm cải tiến sản phẩm nhằm nâng cao giá trị sử dụng, đáp ứng nhu cầu thị trường cao cấp và tạo sự khác biệt. Ví dụ, từ những nguyên liệu thủy sản thô như cá tra, tôm sú, hay mực, doanh nghiệp có thể sản xuất ra các sản phẩm như:
Sản phẩm chế biến sẵn: Tôm tẩm bột, cá phi lê đông lạnh, hải sản đóng hộp.
Sản phẩm đặc biệt: Snack từ da cá, collagen chiết xuất từ vảy cá, dầu cá omega-3.
Sản phẩm chức năng: Chế phẩm từ thủy sản phục vụ sức khỏe như viên nang bổ sung dinh dưỡng hoặc mỹ phẩm sinh học.
Sự cần thiết của phát triển các sản phẩm thủy sản có giá trị gia tăng
Phát triển các sản phẩm thủy sản có giá trị gia tăng không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu để ngành thủy sản Việt Nam duy trì sức cạnh tranh và phát triển bền vững.
Vấn đề lợi nhuận
Trong quá trình chế biến, phụ phẩm như đầu cá, da cá, hoặc nội tạng thường bị bỏ phí. Việc tận dụng những nguyên liệu này để sản xuất các sản phẩm như bột cá, dầu cá tinh luyện, hoặc gelatin không chỉ giúp tận thu thêm 25 – 30% nguyên liệu mà còn giảm chi phí nguyên liệu đầu vào.
Việc tái sử dụng phụ phẩm thủy sản giúp giảm thiểu lượng chất thải, hạn chế ô nhiễm môi trường từ các nhà máy chế biến. Đây là bước đi cần thiết để phát triển một ngành thủy sản bền vững và thân thiện với môi trường.
Ngoài ra, chế biến sâu không phụ thuộc vào kích cỡ và sự đồng đều của nguyên liệu, từ đó giải quyết được bài toán đầu ra cho các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Điều này hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm hiệu quả hơn và ổn định nguồn thu nhập.
Đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường hiện nay
Người tiêu dùng ngày càng yêu cầu cao hơn về sự tiện lợi, chất lượng và dinh dưỡng trong thực phẩm. Các sản phẩm chế biến sẵn như tôm tẩm bột, cá phi lê đông lạnh, hay hải sản đóng hộp được đóng gói đẹp mắt và dễ sử dụng đang trở thành xu hướng tiêu dùng phổ biến trên thế giới.
Thực phẩm giàu dinh dưỡng, an toàn và có lợi cho sức khỏe là mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng hiện đại, đặc biệt tại các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản. Các thị trường cao cấp thường ưu tiên nhập khẩu những sản phẩm đã qua chế biến công phu, bởi điều này vừa tiết kiệm thời gian, vừa đáp ứng khẩu vị đa dạng. Ví dụ, các sản phẩm như tôm tempura, surimi cá, hay snack da cá không chỉ có giá trị dinh dưỡng cao mà còn mang lại trải nghiệm ẩm thực đặc biệt.
Nâng cao giá trị xuất khẩu
Phát triển các sản phẩm giá trị gia tăng là cách hiệu quả nhất để gia tăng giá trị kinh tế từ cùng một nguồn nguyên liệu.
Cá tra: Giá trị xuất khẩu trung bình chỉ khoảng 1 USD/kg đối với nguyên liệu thô. Khi chế biến thành collagen hoặc snack từ da cá, giá trị này có thể tăng lên 5 – 7 USD/kg.
Phụ phẩm từ tôm, cá: Sau khi chế biến thành các sản phẩm như dầu cá, chà bông hoặc bánh phồng, giá trị có thể gấp 2 – 3 lần so với việc bán phụ phẩm thô.
Những con số này cho thấy chế biến sâu không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận mà còn nâng cao sức cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Phát triển các sản phẩm thủy sản có giá trị gia tăng không chỉ là xu hướng mà còn là chiến lược quan trọng để ngành thủy sản Việt Nam vươn ra thế giới. Với sự đầu tư hợp lý và định hướng đúng đắn, ngành thủy sản sẽ ngày càng khẳng định vị thế của mình, góp phần phát triển kinh tế đất nước và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên một cách bền vững.