Tảo khuê có tác dụng gì đối với ao tôm?
Tảo hay gọi chung là thủy sinh thực vật là một thành phần không thể thiếu trong nuôi tôm, tạo nên chuỗi mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn của tôm, ví dụ như tảo lục, tảo khuê.
Tảo khuê là loại mang nhiều lợi ích nhất, là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng cao cho tôm (nhất là giai đoạn ấu trùng).
Đôi nét về tảo khuê
Tảo khuê hay còn gọi là tảo cát, tảo silic, là một vi tảo quang hợp được tìm thấy trong hầu hết các điều kiện môi trường nước. Tế bào sắc tố chứa chlorophyll a, c, beta – carotene (fucoxanthin, diatoxanthin và diadinoxanthin) tào nên màu tế bào từ vàng tới nâu vàng.
Tảo có cấu tạo đơn bào, sống đơn độc hay thành tộc đoàn dạng quạt, sợi, chuỗi, zic – zắc, dạng dải hay dạng sao,…Có kích thước thay đổi từ vài mm – 1 mm. Thành tế bào tảo khuê gồm 2 mảnh vỏ như 2 cái nắp của một cái hộp nhỏ lắp khít vào nhau chứa tế bào chất bên trong.
Ngoài tự nhiên, tảo khuê đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình điều hòa sinh hóa đối với đại dương. Cũng giống như đa số các loại tảo khác, tảo khuê hấp thụ carbon dioxide (CO2) và ánh sáng mặt trời để tạo ra oxy, được ví như một nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học. Và tảo khuê cũng rất quan trọng đối với ngành nuôi trồng thủy sản và nhiều ngành liên quan khác.
Nước ao nuôi có màu vàng nâu hay vàng đục (màu nước trà) thì chính là sự nhận biết khi tảo khuê chiếm ưu thế trong ao. Nhóm tảo silic thường xuất hiện trong ao nuôi gồm có Navicula sp, Cheatoceros sp, Skeletonema sp, Nitzschia sp... Tảo khuê phát triển khi chỉ số dinh dưỡng trong ao nuôi thấp với tỷ lệ đạm/lần > 15/1 và thường xuất hiện vào giai đoạn đầu vụ nuôi.
Lợi ích
Tảo khuê rất có lợi cho tôm, cá nhờ vào thành phần sinh hóa của chúng. Tảo không chứa xenlulozơ nhưng giàu sterol, axit béo không bão hòa, canxi, sắt, các muối vô cơ và các vitamin có thể được động vật thủy sản hấp thu và tiêu hóa tốt. Bên cạnh đó, chúng còn có tác dụng đặc biệt trong việc lọc nước và cân bằng sinh thái của thủy vực nên được coi là một trong những môi trường thủy sinh tốt nhất trong NTTS.
Nhiều thử nhiệm chứng minh cho tôm, cá ăn thức ăn từ tảo sẽ giúp năng suất tăng cao hơn so với sử dụng thức ăn công nghiệp, tiết kiệm đến 15% sự phụ thuộc vào thức ăn công nghiệp, vì tôm thích tảo khuê sống hơn là thức ăn viên. Do tập hợp tảo khuê là một hỗn hợp chất dinh dưỡng mới lạ, giúp kích thích sự phát triển của thủy sản. Tập hợp này giúp tạo ra thức ăn tươi sống trong nước ao, giúp tăng trưởng bền vững, sạch bệnh, an toàn cho sự tồn tại của tôm cá để đạt được sản lượng tối đa.
Ngoài ra, nhóm tảo silic còn giúp ổn định hệ sinh thái và giảm sự dao động của các thông số chất lượng nước. Chúng có thể hạn chế các chất độc amoniac, kim loại nặng và ngăn ngừa sự phát triển của các loại tảo sợi không mong muốn trong thủy vực. Khi tảo khuê chiếm ưu thế trong ao sẽ tạo độ đục phù hợp, giảm hiện tượng ăn thịt đồng loại trong nuôi tôm. Các loại tảo này còn cạnh tranh chất dinh dưỡng và làm giảm quần thể vi khuẩn gây bệnh. Việc tận dụng hợp lý cộng đồng tảo khuê trong hệ sinh thái ao nuôi với các biện pháp quản lý thích hợp sẽ giúp gia tăng năng suất ao nuôi một cách đáng kể.
Cách gây màu nước tảo khuê
Giai đoạn thích hợp để gây màu nước tảo khuê là vào thời điểm chuẩn bị thả giống. Sau khi diệt khuẩn sát trùng nguồn nước, 3 - 5 ngày sau tiến hành cấy men vi sinh để tạo màu nước tảo khuê với liều lượng 500g cho 5.000 m3 nước. Sử dụng khoáng tạt 1kg cho 1.000 m3 để kích thích tảo khuê và tảo có lợi trong ao phát triển ổn định, tạo nguồn thức ăn tự nhiên cho vật nuôi. Sau 2 - 3 ngày khi nước ao nuôi có màu trà là có thể thả giống.
Trong giai đoạn nuôi từ tháng thứ 2 trở đi, ao nuôi sẽ có rất nhiều chất dinh dưỡng do lượng thức ăn và chất thải của tôm gây ra và tạo điều kiện cho tảo độc phát triển mạnh, chiếm ưu thế trong ao. Để màu nước là màu của tảo khuê đòi hỏi cần quản lý tốt lượng thức ăn và thường xuyên xử lý các chất hữu cơ tích tụ đáy ao. Nên sử dụng men vi sinh định kỳ 5 – 7 ngày/lần (liều lượng 500g/5.000 m3 nước) và cấy lúc 18h chiều để đạt hiệu quả tốt nhất.