Thị trường cá rô phi biến động, tác động gì đến cá tra Việt Nam
Cá rô phi và cá tra là hai loài cá thịt trắng phổ biến trên thế giới nhờ giá thành hợp lý, thịt thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, hiện nay, thị trường cá rô phi đang trải qua nhiều biến động về nguồn cung, sức tiêu thụ và giá cả, đặc biệt tại thị trường lớn như Hoa Kỳ.
Trong bối cảnh này, thị trường cá tra của Việt Nam cũng đang đứng trước những cơ hội và thách thức mới.
Tổng quan về thị trường cá rô phi
Cá rô phi là một trong những loại cá phổ biến và có sản lượng lớn nhất trong ngành thủy sản thế giới, chủ yếu xuất khẩu từ các nước như Trung Quốc, Ai Cập, Indonesia, và Philippines. Cá rô phi thường được ưa chuộng ở các thị trường châu Mỹ và châu Âu vì giá thành hợp lý và hàm lượng dinh dưỡng cao.
Thị trường cá rô phi toàn cầu
Trung Quốc là nước sản xuất và xuất khẩu cá rô phi lớn nhất thế giới, trong khi Hoa Kỳ là nước tiêu thụ hàng đầu. Ngoài Trung Quốc, các quốc gia như Indonesia, Việt Nam, Ecuador và Honduras cũng tham gia cung cấp cá rô phi ra thị trường quốc tế. Tuy nhiên, những năm gần đây, sản lượng cá rô phi của Trung Quốc đang suy giảm do nhiều yếu tố, như:
- Chi phí thức ăn và vận hành trang trại nuôi trồng tại Trung Quốc tăng khiến người nuôi gặp nhiều khó khăn.
- Siêu bão YAGI vào tháng 9/2024 đã gây thiệt hại lớn cho các vùng nuôi trồng trọng điểm ở Hải Nam và Quảng Đông, làm gián đoạn sản xuất và ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.
- Nguồn cung cá rô phi giảm khiến Hoa Kỳ phải nhập khẩu từ nhiều quốc gia khác với giá cao hơn, đặc biệt là từ Brazil và Colombia.
Kết quả là lượng nhập khẩu cá rô phi của Mỹ giảm mạnh từ Trung Quốc, tạo ra cơ hội cho các nhà cung cấp cá thịt trắng khác, trong đó có Việt Nam.
Thị trường cá rô phi tại Hoa Kỳ
Nhu cầu tiêu thụ cá rô phi tại Mỹ đã giảm sút do nguồn cung giảm và giá thành tăng cao. Tính đến tháng 5/2024, lượng nhập khẩu cá rô phi của Hoa Kỳ đã đạt mức thấp nhất kể từ khi đại dịch bùng phát, với khối lượng nhập khẩu phi lê cá rô phi tươi và đông lạnh giảm lần lượt 16% và 19% so với cùng kỳ năm trước.
Đặc biệt, Mỹ giảm nhập khẩu cá rô phi từ Trung Quốc nhưng do nguồn cung eo hẹp, giá nhập khẩu tăng mạnh khiến Mỹ phải tìm kiếm nguồn cung thay thế. Colombia và Brazil đang tăng cường cung cấp cá rô phi cho Hoa Kỳ để lấp đầy khoảng trống mà Trung Quốc để lại. Riêng Brazil đã xuất khẩu gần 1.600 tấn cá rô phi sang Hoa Kỳ vào tháng 9/2024, tăng 60,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Việc Mỹ giảm nhập khẩu cá rô phi từ Trung Quốc và các nước Mỹ Latin chuyển sang tăng cung cấp cá rô phi cho thị trường này có thể ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng nói chung, trong đó có cá tra Việt Nam.
Tác động thị trường cá rô phi đến cá tra Việt Nam
Sự sụt giảm nguồn cung cá rô phi tại thị trường Mỹ đã tạo điều kiện cho các nhà xuất khẩu cá tra Việt Nam mở rộng thị phần. Trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng vẫn cao, cá tra có thể là lựa chọn thay thế lý tưởng nhờ giá thành cạnh tranh và chất lượng ổn định. Theo số liệu từ Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), từ tháng 2 đến tháng 8/2024, phi lê cá tra đông lạnh đã vượt qua cá rô phi, trở thành sản phẩm cá thịt trắng được tiêu thụ nhiều nhất tại Mỹ.
Cơ hội mở rộng thị trường của cá tra Việt Nam cũng đi kèm với những thách thức cạnh tranh, đặc biệt là từ Brazil. Brazil không chỉ tăng cường xuất khẩu cá rô phi sang Mỹ mà còn có nhiều thuận lợi về vận chuyển, giảm chi phí nhờ khoảng cách địa lý gần gũi. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao năng lực cạnh tranh cả về giá và chất lượng sản phẩm.
Sự biến động của thị trường cá rô phi không chỉ là thách thức mà còn mang đến cơ hội cho ngành cá tra Việt Nam. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược phát triển hợp lý, ngành cá tra có thể tận dụng tình hình hiện tại để gia tăng giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường và khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Trong bối cảnh ngành thủy sản toàn cầu ngày càng cạnh tranh, việc cải thiện chất lượng, nâng cao tiêu chuẩn sản xuất và ứng dụng công nghệ sẽ giúp cá tra Việt Nam phát triển bền vững và trở thành lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng quốc tế.