Thực trạng chênh lệch giá thức ăn nuôi tôm
Hộ nuôi tôm nhỏ lẻ tiếp cận giá thức ăn tại đại lý cao gấp 2 đến 3 lần so với giá của nhà sản xuất, gây ra nhiều khó khăn cho bà con nông dân.
Người nuôi tiếp cận giá thông qua đại lý
Hiện nay, người nuôi tôm tiếp cận giá thức ăn thông qua đại lý. Nguyên nhân chính là do hộ nuôi nhỏ lẻ chiếm đa số, theo thống kê, hơn 90% người nuôi tôm ở Việt Nam là hộ gia đình nhỏ lẻ, với quy mô nuôi nhỏ, vốn ít, khó tiếp cận nguồn thức ăn trực tiếp từ nhà máy sản xuất. Mặc khác, đại lý có mạng lưới phân phối rộng khắp, có thể tiếp cận trực tiếp với người nuôi tôm, đồng thời có thể cung cấp dịch vụ hỗ trợ như tín dụng, tư vấn kỹ thuật, vận chuyển,... Ngoài ra, một số đại lý còn có thể lợi dụng tình trạng người nuôi tôm khó tiếp cận trực tiếp với nhà sản xuất để đẩy giá lên cao.
Việc người nuôi tôm tiếp cận giá thông qua đại lý có một số ưu điểm và nhược điểm như sau:
Ưu điểm:
- Đa dạng về chủng loại và giá cả: Đại lý thường cung cấp nhiều loại thức ăn tôm của nhiều nhà sản xuất khác nhau, với nhiều mức giá khác nhau, giúp người nuôi tôm có nhiều lựa chọn.
- Tiện lợi: Người nuôi tôm không cần phải trực tiếp đến nhà máy sản xuất để mua thức ăn, mà có thể mua ngay tại đại lý gần nhà.
- Có thể mua trả chậm: Nhiều đại lý cung cấp dịch vụ mua trả chậm cho người nuôi tôm, giúp họ giảm bớt áp lực về tài chính.
Nhược điểm:
- Giá thành cao hơn: Do phải chịu thêm chi phí vận chuyển, bảo quản,... nên giá thức ăn tôm tại đại lý thường cao hơn so với giá bán trực tiếp từ nhà máy.
- Chất lượng không đảm bảo: Một số đại lý có thể cung cấp thức ăn tôm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.
Giá thành đẩy lên cao khi qua nhiều khâu trung gian
Giá thức ăn nuôi tôm bị đẩy lên cao khi qua nhiều khâu trung gian là một thực tế đã được nhiều người nuôi tôm và các nhà sản xuất thức ăn tôm thừa nhận. Theo thống kê, giá thức ăn tôm tại đại lý thường cao hơn từ 20% đến 50% so với giá bán trực tiếp từ nhà máy sản xuất. Với mức chiết khấu rất cao làm đội giá cao thêm 50%, hoặc thậm chí có thuốc, có chế phẩm vi sinh đội giá lên gấp 2, gấp 3 lần. Chính vì vậy, lại một lần nữa giết chết dần các hộ nuôi tôm, các doanh nghiệp nuôi tôm nhỏ lẻ.
Nếu mua thức ăn tôm của đại lý theo hình thức trả tiền sau thì đến khi thu hoạch, mức giá dao động từ 38.000 - 44.000 đồng/kg. Trong khi những người có vốn, mua trực tiếp từ công ty, thì giá thức ăn nuôi tôm chỉ còn khoảng 29.000 đồng/kg.
Để có được mức giá như tại nơi sản xuất, hộ nuôi phải có bảo lãnh của ngân hàng, cam kết đủ khả năng trả được tiền cho doanh nghiệp. Từ thực tế cho thấy, nông dân nuôi tôm chịu rủi ro rất lớn, do đó thiếu đảm bảo sẽ trả được tiền. Vậy nên họ phải mua qua đại lý cấp 1, 2 và 3 khiến giá tăng cao.
Đồng thời, đại lý còn phải dự phòng cái khả năng có lấy được tiền bán hàng hay không. Nên giá mới bị đẩy lên 38.000 - 44.000 đồng/kg, cao hơn rất nhiều so với giá mà doanh nghiệp nuôi tôm lớn tiếp cận.
Siết chặt giá thức ăn tại các đại lý
Siết chặt giá thức ăn nuôi tôm tại các đại lý là một giải pháp quan trọng để giảm chi phí đầu vào cho người nuôi tôm, từ đó nâng cao lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.
Nếu chúng ta lơ là, không quản lý tốt giá thức ăn như hiện nay, gây ra một số ảnh hưởng: Tăng chi phí đầu vào cho người nuôi tôm, từ đó giảm lợi nhuận. Giảm khả năng cạnh tranh của người nuôi tôm với các đối thủ, đặc biệt là các đối thủ nước ngoài. Ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm tôm, do một số đại lý có thể cung cấp thức ăn tôm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.
Các cơ quan quản lý cần tăng cường công tác quản lý giá thức ăn tại các đại lý, thông qua việc kiểm tra, giám sát giá cả, chất lượng thức ăn,... Cần có các chính sách hỗ trợ người nuôi tôm tiếp cận trực tiếp với nhà máy sản xuất, như hỗ trợ vốn, đào tạo kỹ thuật,... Tăng cường kiểm tra chất lượng thức ăn tôm, để đảm bảo quyền lợi cho người nuôi tôm. Bản thân người nuôi tôm cần nâng cao ý thức tự bảo vệ quyền lợi của mình, bằng cách tìm hiểu kỹ thông tin về giá cả, chất lượng thức ăn tôm trước khi mua.
Việc siết chặt giá thức ăn nuôi tôm tại các đại lý cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả, với sự phối hợp của các cơ quan quản lý, người nuôi tôm và các nhà sản xuất thức ăn tôm.