Bệnh DIV1 trên tôm và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh
Bệnh DIV1 trên tôm do Decapod Iridescent Virus 1 (DIV1) gây ra, được phát hiện lần đầu tiên trên mẫu tôm càng đỏ (Cherax quadricarinatus) vào năm 2014 tại tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc sau đó vi rút tiếp tục gây bệnh cho các trang trại nuôi tôm thẻ chân trắng và tôm càng xanh tại một số tỉnh của Trung Quốc.
Tôm bị bệnh lờ đờ, mất khả năng bơi, ở giai đoạn cuối thường chìm xuống đáy và chết, tôm chết hàng ngày, tỷ lệ chết lũy kế trong ao có thể lên tới 80%. Trên tôm thẻ chân trắng, dấu hiệu lâm sàng của tôm bị nhiễm DIV1 không điển hình, bao gồm các dấu hiệu: cơ thể có màu hơi đỏ, gan tụy teo và nhạt màu, dạ dày và ruột rỗng. Vì vậy dễ nhầm lẫn với các bệnh khác nên việc chẩn đoán lâm sàng chỉ có tính hỗ trợ định hướng trong quá trình chẩn đoán, xét nghiệm bệnh.
Bệnh do DIV1 đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như vắc xin để phòng bệnh. Để phòng, chống dịch bệnh trên tôm nuôi thương phẩm, cần thực hiện các biện pháp tổng hợp theo quy định tại Thông tư 04/2016/TT-BNNPTNT ngày 10/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và PTNT và một số nội dung chính sau đây:
- Không khuyến cáo nuôi ghép các loài giáp xác khác vì sẽ làm tăng nguy cơ lây truyền DIV1. Có thể nuôi tôm với một số lượng nhỏ cá để loại bỏ những tôm bị bệnh.
- Xử lý ao sau mỗi vụ nuôi: Toàn bộ bùn đáy ao, chất thải trong quá trình nuôi phải được thu gom, đưa ra ngoài khu vực nuôi để phơi khô. Đối với ao phủ bạt, rửa sạch bằng nước ngọt, phơi khô và khử trùng bằng nước, vôi, hóa chất;
- Xử lý nước ao nuôi: Khử trùng bằng Chlorine nồng độ từ 15-30 ppm hoặc bằng các hóa chất khác tương đương;
- Con giống: Chọn con giống đảm bảo đã được kiểm dịch;
- Nguồn nước nuôi phải được khử trùng; bờ ao phải được quây lưới chắn giáp xác; có biện pháp xua đuổi chim cò tự nhiên; khử trùng dụng cụ ngay sau khi sử dụng;
- Tuyệt đối không san thưa tôm từ ao bệnh sang ao khác, tránh làm lây nhiễm bệnh từ ao này sang ao khác.
- Xây dựng và triển khai giám sát lưu hành bệnh tại cơ sở theo hướng dẫn tại Công văn số 431/TY-TS ngày 18/3/2019 của Cục Thú y.
- Khi phát hiện tôm nuôi có dấu hiệu của bệnh do DIV1 hoặc tôm chết bất thường, chủ cơ sở khai báo với cơ quan thú y địa phương tiến hành thu mẫu tôm và gửi tới phòng xét nghiệm của Chi cục CNTY; đồng thời để được hướng dẫn thực hiện các biện pháp phòng chống dịch.
- Trường hợp dương tính với vi rút DIV1 phải thực hiện xử lý ổ dịch theo quy định. Xử lý ổ dịch phải đảm bảo: Toàn bộ dụng cụ, phương tiện chứa đựng, vận chuyển, bể nuôi,.. phải được khử trùng bằng chất sát trùng và phương pháp phù hợp; nước trong ao bệnh phải được xử lý bằng Chlorine nồng độ 30 ppm; Ngâm trong 5 ngày trước khi xả ra ngoài môi trường; các chất cặn bã, bùn đáy ao,.. trong quá trình nuôi phải được thu gom và xử lý tại khu vực riêng.