Tôm chết, người nuôi như ngồi trên lửa
Những ngày qua, người nuôi tôm hùm ở TX Sông Cầu như ngồi trên đống lửa khi tôm hùm nuôi chết, do nguồn nước diễn biến bất thường. Hiện tại, dù nguồn nước ở vịnh Xuân Đài đang có chiều hướng tốt trở lại, nhưng không vì thế mà người nuôi chủ quan trong kiểm tra, giám sát tôm nuôi.
Nước đổi màu, hàm lượng khí độc cao
Theo kết quả quan trắc môi trường của Trung tâm Quan trắc môi trường và bệnh thủy sản Miền Trung, Trung tâm Giống và kỹ thuật thủy sản Phú Yên, tại các vùng mặt nước vịnh Xuân Đài thuộc xã Xuân Phương và phường Xuân Yên những ngày qua có hiện tượng nước chuyển sang đỏ bất thường, hàm lượng khí độc (H2S, NH3) rất cao, lượng ô xy hòa tan trong nước rất thấp (2,1mg/l), mật độ vi khuẩn Vibrio cao (từ 1,1x10m3-2,5x10m3 cfu/ml).
Nguyên nhân ban đầu gây ra hiện tượng này là do thời tiết nắng nóng, xen kẽ những cơn mưa giông gây biến động đột ngột đến các yếu tố môi trường như nhiệt độ nước, lượng khí độc tăng cao, ô nhiễm dinh dưỡng... Hiện tượng nước bị đỏ đã ảnh hưởng đến sức khỏe thủy sản nuôi, nhất là tôm hùm.
Người dân xã Xuân Phương phản ánh, nước ở vịnh Xuân Đài thuộc khu vực xã đang có chiều hướng xấu. Ngày 3/4, tôm hùm giống của 6-7 hộ trong xã tiếp tục chết, còn tôm hùm thịt chuẩn bị xuất bán của mỗi hộ chết từ 50-60 con/ngày. Theo chính quyền địa phương, những lồng bè có tôm hùm chết ở xã Xuân Phương nằm ngoài vùng quy hoạch. Dù chính quyền địa phương đã yêu cầu di dời lồng bè ra khỏi khu vực này, nhưng người dân vẫn không thực hiện.
Ông Trần Văn Thành ở thôn Phú Mỹ, xã Xuân Phương, TX Sông Cầu cho biết: Cách đây hơn 3 tháng, tôi nuôi ủ 400 con tôm hùm giống. Mấy ngày trước, khi ra thăm lồng, tôi thấy nước có màu hơi đỏ nhưng quan sát thì tôm vẫn ăn bình thường. Thế nhưng đến sáng hôm sau thì tôm chết, nổi lên mặt nước hơn phân nửa. Kéo lồng lên kiểm tra thì có 230 con tôm đã chết, thiệt hại gần 65 triệu đồng.
Gần đó, ông Nguyễn Văn Mười ở thôn Trung Trinh cũng thiệt hại nặng. Ông Mười cho biết: Vài ngày gần đây, trong số 460 con tôm hùm thả nuôi đã có 400 con bị chết, thiệt hại trên 110 triệu đồng. Năm nay, vì muốn tôm không bị ảnh hưởng do nắng nóng nên gia đình tôi nuôi ủ sớm hơn. Vậy mà nắng nóng những ngày qua làm cho nguồn nước bị thiếu ô xy, dẫn đến tôm chết.
Năm ngoái, người dân trong xã cũng gặp phải trường hợp tương tự, nhưng số lượng tôm chết không nhiều, còn năm nay thì coi như thất thu. Còn bà Nguyễn Thị Bé ở xã Xuân Phương phân trần: Tôm hùm mới nuôi ủ, chưa kịp sang lồng lớn đã chết hết. Nếu tôm sống bình thường thì tính từ thời điểm thả nuôi đến nay, tôm sẽ có giá 400.000-500.000 đồng/con. Đầu mùa, phần lớn các gia đình trong xã đều vay mượn vốn để thả nuôi, giờ tôm chết thì thua lỗ lớn. Gia đình nào có vốn có thể “gầy” lứa tôm khác, còn ai ít vốn thì chưa dám tính đến việc tái đầu tư.
Ngoài Xuân Phương - xã bị thiệt hại nhiều nhất trong đợt này, các xã, phường khác trong khu vực vịnh Xuân Đài cũng chịu ảnh hưởng. Ông Nguyễn Văn Tâm ở thôn Hòa Hiệp, xã Xuân Thịnh, cho biết: Tình hình nước bị đỏ khiến chúng tôi không khỏi lo lắng, vì 4-5 ngày gần đây mỗi ngày có 2-3 con tôm/lồng chết. Tuy số lượng tôm chết không nhiều so với các hộ nuôi ở xã Xuân Phương nhưng chúng tôi rất lo lắng.
Ông Lê Hữu Nam, Phó Chủ tịch UBND phường Xuân Yên cho biết: Khi phát hiện nước trên khu vực lồng nuôi có màu sắc lạ, phường phối hợp với ngành Thú y, Phòng Kinh tế thị xã và các cơ quan chuyên môn đi khảo sát thực tế, kiểm tra, đánh giá nguồn nước. Khi có nhận định ban đầu, địa phương thông tin đến các hộ nuôi về diễn biến môi trường, dự báo tình hình để mọi người theo dõi, có biện pháp xử lý nên số tôm hùm của các hộ nuôi ở Xuân Yên hao hụt không đáng kể.
Không nên chủ quan
Ông Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết: Trước thời điểm tôm hùm nuôi ở vịnh Xuân Đài chết, Sở NN-PTNT và Trung tâm Quan trắc môi trường và bệnh thủy sản Miền Trung đã cảnh báo đến chính quyền địa phương về diễn biến xấu của nguồn nước. Tuy nhiên, tôm hùm nuôi của các hộ dân bị ảnh hưởng trong những ngày qua có thể do sự chủ quan của người dân, vì một số người tuy đã được cảnh báo nhưng vẫn không chịu kéo lồng lên. Mặt khác, khu vực nuôi của các hộ bị ảnh hưởng không nằm trong quy hoạch và chuẩn bị di dời, đã cấm biển báo.
“Trong những tháng tiếp theo, thời tiết nắng nóng còn biễn biến phức tạp, Sở NN-PTNT đã chỉ đạo các bộ phận liên quan phối hợp với địa phương hướng dẫn người dân biện pháp phòng tránh thiệt hại, di dời lồng ra khỏi khu vực nuôi không đảm bảo. Ngày 9/4 tới, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh tổ chức tuyên truyền Luật Thủy sản, hướng dẫn kỹ năng xử lý tình hình dịch bệnh. Khuyến cáo người nuôi giảm số lượng lồng, thả nuôi đúng lịch thời vụ, ganh lồng lên cao để tôm không bị thiếu ô xy, giảm lượng thức ăn trong ngày… Ngoài ra, sở đã yêu cầu tăng cường tần suất quan trắc môi trường để cảnh báo kịp thời cho người dân”, ông Tùng thông tin.
Theo thống kê của Phòng Kinh tế TX Sông Cầu, hiện địa phương có trên 2.320 hộ nuôi tôm hùm, với gần 66.800 lồng nuôi. Hiện tượng nước chuyển sang màu đỏ trong những ngày qua, Xuân Phương là xã bị ảnh hưởng nhiều nhất. Đến cuối tháng 3, đã có 2.160 con tôm hùm kích cỡ từ 0,4-0,6kg và 10.800 con tôm giống của 27 hộ dân bị chết. Tại một số xã, phường lân cận thì tôm chết ít hơn.