Cảnh sát biển tăng cường chống khai thác thủy sản trái phép
Đã 5 năm kể từ khi Uỷ ban châu Âu (EC) cảnh báo “thẻ vàng” đối với thuỷ sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu sang EU, với lý do chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Lực lượng Cảnh sát biển ngoài tăng cường phối hợp với các lực lượng kiểm tra, xử lý vi phạm khai thác IUU còn đồng hành với ngư dân tuyên truyền Luật Cảnh sát biển Việt Nam, vận động ngư dân không đánh bắt trái phép, tuân thủ pháp luật khi khai thác thuỷ sản để sớm gỡ “thẻ vàng”.
Xử lý 29 vụ, 48 tàu, 326 ngư dân vi phạm IUU
Theo Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, dù được phổ biến, tuyên truyền các chính sách pháp luật liên quan đến hoạt động khai thác thủy, hải sản trên biển như: Luật Biển Việt Nam, Luật Cảnh sát biển Việt Nam... nhưng một số ngư dân, chủ tàu vẫn ra vùng biển nước ngoài để khai thác thuỷ sản. Trong đó, từ đầu năm đến tháng 6/2022, tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác IUU bị bắt giữ, xử lý có xu hướng tăng so với cùng kỳ năm 2021. Phần lớn các tàu này vi phạm sâu vào vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép; sử dụng nhiều thủ đoạn để né tránh các lực lượng tuần tra, kiểm soát trên biển.
Trước tình hình đó, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường triển khai các nhiệm vụ phòng chống khai thác IUU. Kết quả cho thấy, lực lượng Cảnh sát biển đã phát hiện, phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan chức năng và lực lượng bảo vệ biển các nước bắt giữ, xử lý 29 vụ, 48 tàu, 326 ngư dân vi phạm IUU; kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính 178 tàu, thu nộp ngân sách nhà nước trên 382 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu như: thuyền trưởng, máy trưởng không có văn bằng hoặc chứng chỉ theo quy định; không có giấy tờ tuỳ thân; tháo thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Đặc biệt, đã ngăn chặn kịp thời 4 vụ với 7 tàu cá ngư dân Việt Nam bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ ở khu vực biển giáp ranh.
Ngoài ra, theo thống kê của Ban Chỉ đạo IUU, trong 6 tháng đầu năm 2022, cả nước đã xảy ra 46 vụ với 68 tàu bị nước ngoài bắt giữ vì vi phạm vùng biển nước ngoài.
Theo đại diện Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, tàu cá vi phạm trên các vùng biển này chủ yếu là tàu cá ở các địa phương: Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Cà Mau và Kiên Giang và vùng biển vi phạm chủ yếu giáp ranh với Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Campuchia.
Đẩy mạnh tuyên truyền
Tại vùng biển Tây Nam, lực lượng Cảnh sát biển Vùng 4 luôn duy trì từ 7-8 tàu tuần tra, kiểm soát, thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU và tìm kiếm cứu nạn ở vùng biển giáp ranh với Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Campuchia. Về thủ đoạn vi phạm trong khai thác IUU càng ngày càng tinh vi, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, phát hiện. Để đưa tàu cá ra nước ngoài khai thác, các chủ tàu sử dụng các tàu hết hạn đăng kiểm, bị xoá đăng ký; lợi dụng thời tiết tắt thiết bị giám sát hành trình (VMS) để trốn lực lượng tuần tra, thậm chí còn tháo thiết bị VMS gửi tàu khác, gửi trong bờ để duy trì tín hiệu; hợp thức hoá thủ tục tàu Việt Nam thành tàu nước ngoài.
Theo đại diện Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, qua quá trình tuần tra đơn vị phát hiện một số tàu cá vượt vùng biển giáp để đánh bắt hải sản trái phép. Điển hình tại vùng biển giáp ranh giữa Việt Nam – Malaysia, phát hiện một tàu cá của tỉnh Cà Mau tự ý tháo VMS, sang vùng biển Malaysia cách đường phân định khoảng 3 hải lý đánh bắt hải sản trái quy định IUU. Tàu của Cảnh sát biển Vùng 4 đã tiếp cận tàu cá, tuyên truyền, vận động ngư dân trên tàu di chuyển về vùng biển Việt Nam để kiểm tra hành chính.
Phát biểu tại hội thảo "Giải pháp tăng cường thực thi chính sách pháp luật về quản lý môi trường nuôi, chế biến thuỷ sản và kiểm soát khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định” do Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức ngày 26/8 tại Đà Nẵng, Trung tá Thái Văn Hân, Phó Trưởng phòng Pháp luật, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 cho biết, thực tế trong quá trình tuần tra kiểm soát phát hiện ngư dân Việt Nam vi phạm trong khai thác thuỷ hải sản tương đối nhiều. Tuy nhiên hiện nay, lực lượng Cảnh sát biển cũng thực hiện công tác tuyên truyền là chủ yếu. Thực tế người dân vi phạm những hành vi cũng nhỏ nhưng mức xử phạt của chúng ta tương đối lớn, ảnh hưởng đến đời sống mưu sinh của ngư dân. Nên quan điểm lấy công tác đấu tranh phòng ngừa là chính.
Đại diện Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 cũng cảnh báo, nếu chúng ta không khẩn trương tiến hành các biện pháp ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng tàu cá vi phạm IUU để EC gỡ "thẻ vàng" thì nguy cơ ta bị rút “thẻ đỏ” về lĩnh vực thuỷ sản là rất lớn, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế của ngư dân, hình ảnh và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
Để nâng cao nhận thức của ngư dân trong quá trình đánh bắt, khai thác hải sản trên biển, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển cho biết, thời gian tới, lực lượng Cảnh sát biển phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương các tỉnh, thành ven biển và các cơ quan chức năng đẩy mạnh tuyên truyền Luật Cảnh sát biển Việt Nam; phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngư dân về việc thực thi chống khai thác IUU, về những điều không được làm để đảm bảo tuân thủ các quy định của IUU, để các ngư dân tự giác chấp hành pháp luật khi hoạt động trên biển.