Giám sát tàu cá bằng công nghệ vệ tinh

 Từ ngày 1/7/2019, các tàu cá có chiều dài từ 24 m trở lên khi lắp đặt thiết bị hành trình MOVIMAR (là hệ thống quan sát tàu cá, vùng đánh bắt và nguồn lợi thủy sản bằng công nghệ vệ tinh), nếu các chủ tàu, thuyền trưởng không bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ khi đi khai thác hải sản trên các vùng biển, các ngành chức năng sẽ tiến hành xử phạt theo quy định. Đây là một trong những nỗ lực để nhanh chóng gỡ “thẻ vàng” của EC.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Quảng Trị Nguyễn Hoài Nam cho biết, thời gian qua tình hình quản lí hoạt động tàu cá ngày càng hiệu quả, an ninh ngư trường vùng biển được giữ vững. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm về khai thác thủy sản vẫn còn xảy ra, nhất là khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (chủ yếu là tàu giã cào đôi ngoài tỉnh lén lút khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển ven bờ). Một số ngư dân vẫn sử dụng xung điện, chất nổ để khai thác thủy sản; chưa ghi nhật kí khai thác thủy sản đầy đủ, chưa đánh dấu tàu cá… đã làm ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản và nguy cơ gây mất an toàn, an ninh, trật tự trong khai thác thủy sản trên biển. Đặc biệt, vẫn còn tình trạng tàu cá một số tỉnh khai thác vi phạm ngư trường của các nước lân cận và nhiều tàu đã bị bắt giữ gây thiệt hại lớn về kinh tế và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác quản lí nguồn lợi thuỷ sản phát triển bền vững. Chính vì vậy, ngày 23/10/2017, EC đã áp dụng biện pháp cảnh báo đối với thủy sản khai thác của Việt Nam xuất khẩu vào châu Âu (thẻ vàng) đã gây khó khăn rất lớn đối với hoạt động xuất khẩu hàng thủy sản khai thác của nước ta vào châu Âu và một số thị trường khác. Riêng tỉnh Quảng Trị hiện có 2.315 tàu, thuyền khai thác thủy sản với tổng công suất 125.924 CV. Trong đó, tàu cá dưới 20 CV chiếm số lượng nhiều nhất với 1.780 chiếc; 269 chiếc từ 20 CV đến dưới 50 CV; 34 chiếc từ 50 CV đến dưới 90 CV; 232 tàu cá xa bờ từ 90 CV trở lên. Việc lắp đặt thiết bị MOVIMAR cũng là một trong những nỗ lực của tỉnh Quảng Trị trong việc cùng với cả nước nhanh chóng xoá “thẻ vàng” của EC. Dự kiến trước ngày 1/7/2019, Chi cục Thủy sản tỉnh sẽ phối hợp với các địa phương, đơn vị cùng với ngư dân tiến hành lắp đặt thiết bị hành trình MOVIMAR trên 18 tàu cá (có chiều dài 24 m trở lên). Theo lộ trình, đến năm 2020 sẽ thực hiện việc gắn thiết bị hành trình MOVIMAR trên tàu cá (có chiều dài 15 m trở lên) trên địa bàn toàn tỉnh. Chi cục Thủy sản sẽ cùng với các địa phương tuyên truyền hướng dẫn ngư dân tuân thủ đúng quy định… Chi cục Thủy sản hiện đang tiếp tục rà soát lại số lượng tàu, thuyền để lắp đặt đúng đối tượng; hướng dẫn chi tiết cho ngư dân và bổ sung các tính năng như dự báo ngư trường, thông tin gắn với lợi ích của ngư dân… để ngư dân được hưởng lợi và yên tâm sản xuất.

Được biết, MOVIMAR có đầy đủ các tiêu chí để đáp ứng các khuyến nghị của Liên minh châu Âu về tình trạng đánh bắt bất hợp pháp, từ đó hỗ trợ Việt Nam phát triển nghề cá một cách bền vững và có trách nhiệm. MOVIMAR là hệ thống quan sát hiện đại trên thế giới. Ngoài việc giúp cơ quan quản lí nhà nước giám sát được hoạt động tàu cá trên biển, MOVIMAR còn hỗ trợ ngư dân về các bản tin dự báo thời tiết, cảnh báo bão... Hệ thống MOVIMAR quản lí qua vệ tinh nên việc giám sát các tàu cá rất hiệu quả; có thể biết được tàu cá đánh bắt ở đâu, di chuyển như thế nào... Bên cạnh đó, ngư dân sẽ được cung cấp các bản tin dự báo thời tiết cũng như cảnh báo sớm về bão trên biển, để có thể tránh, trú bão. Hiện nay, Tổng cục Thuỷ sản đã cung cấp các bản tin dự báo ngư trường giúp ngư dân khai thác hiệu quả trên các vùng biển Việt Nam, giảm thiểu hành trình, nhiên liệu và đánh bắt hiệu quả hơn. Ngoài ra, đối với việc tìm kiếm cứu nạn, hiện nay MOVIMAR là hệ thống thông tin, liên lạc cho các đơn vị chức năng trên biển (hải quân, kiểm ngư, biên phòng) khi có sự cố xảy ra. Hệ thống MOVIMAR cho thấy sẽ phát huy hiệu quả với việc quản lí tàu cá được mở rộng và sát sao hơn với sự tham gia của địa phương trực tiếp có đội tàu lắp đặt thiết bị MOVIMAR. Qua hệ thống, ngư dân có thể thông báo thông tin tàu cá nước ngoài xâm nhập trái phép vùng biển Việt Nam để đánh bắt hải sản... Từ đó, cho phép cơ quan quản lí của Việt Nam chủ động kiểm tra và giám sát được hành trình của các tàu cá trên biển thông qua thiết bị kết nối vệ tinh VMS; đồng thời quản lí được nhật trình khai thác của các tàu cá.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Nguyễn Hoài Nam cho biết thêm, khi lắp đặt thiết bị MOVIMAR, ngư dân không nên tắt thiết bị giám sát hành trình, bởi nó mang lại lợi ích nhiều hơn cho ngư dân, đảm bảo an toàn hoạt động khai thác trên biển... Các chủ tàu, thuyền trưởng được lắp đặt thiết bị MOVIMAR phải bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ khi đi khai thác hải sản trên các vùng biển. Trường hợp chủ tàu, thuyền trưởng cố tình vi phạm không bật thiết bị kết nối về bờ thì sẽ bị các cơ quan chức năng xử lí nghiêm theo quy định. Đây là một trong những giải pháp nhằm tăng cường quản lí tàu cá hoạt động khai thác trên biển và khắc phục “thẻ vàng” của EC. Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã có Công văn số 4903/BNN-TCTS về việc tăng cường chỉ đạo, thực hiện chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), trong đó có việc thu hồi các thiết bị MOVIMAR đã được lắp đặt trên các tàu cá có chiều dài nhỏ hơn 24m; lắp đặt các thiết bị đã được thu hồi cho các tàu cá có chiều dài từ 24m trở lên do địa phương quản lí. Đồng thời, tiến hành nâng cấp trạm bờ tại các Chi cục Thủy sản và thiết bị đầu cuối lắp đặt trên tàu cá để đồng bộ và tương thích với trạm bờ đáp ứng yêu cầu cập nhật vị trí tự động từ tàu cá về trạm bờ với tần suất 2 giờ/lần…