Thủy sản Việt Nam - Cùng nhìn lại chặng đường xuất khẩu
Chỉ còn vài ngày nữa, chúng ta sẽ bước sang một năm mới 2024. Hãy cùng nhìn lại ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam 2023 đã làm được gì trong năm 2023 đầy rẫy những khó khăn và thử thách nhé!.
Tổng quan về ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2023
Trong nửa đầu năm 2023, Ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam liên tục ghi nhận những con số thấp kỷ lục so với cùng kỳ năm trước. Ngay từ tháng 1/2023, kim ngạch chỉ đạt khoảng 70% so với tổng lượng xuất khẩu cùng kỳ của những năm trước. Đến 09/2023, mặc dù con số này đã tăng gần 10% so với 08/2023, những đây vẫn là tháng thứ 10 liên tiếp, chúng ta ghi nhận sụt giảm của giá trị xuất khẩu so với cùng kỳ năm 2022.
Lũy kế giá trị xuất khẩu của thủy sản Việt Nam tính đến hết tháng 09/2023 đạt 6.64 tỷ USD, tức đã giảm 21,7% so với 9 tháng đầu của năm 2022.
Giá trị xuất khẩu tại các thị trường lớn bị sụt giảm
9/10 thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam đều ghi nhận sự sụt giảm ở mức 2 chữ số trong 8 tháng đầu năm 2023. Trong đó, thị trường Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc là những thị trường có mức sụt giảm lớn nhất.
- Thị trường Mỹ: Thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong 8 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Mỹ của Việt Nam đạt 1,16 tỷ USD, giảm 37,2% so với cùng kỳ năm 2022. Sự sụt giảm này chủ yếu do tác động của lạm phát và đồng USD mất giá. Lạm phát cao khiến sức mua của người tiêu dùng Mỹ giảm, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản giảm. Đồng USD mất giá cũng khiến giá thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam tăng cao, khiến doanh nghiệp Mỹ khó cạnh tranh với các nhà cung cấp khác.
- Thị trường Nhật Bản: Chiếm khoảng 20% tổng kim ngạch xuất khẩu, trở thành thị trường lớn thứ 2 của nước ta. Tính trong 8 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản của Việt Nam đạt 820 triệu USD, giảm 13,4% so với cùng kỳ năm 2022.
- Thị trường Trung Quốc: Trung Quốc là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn thứ 3 của Việt Nam, chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong 8 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc của Việt Nam đạt 650 triệu USD, giảm 17,7% so với cùng kỳ năm 2022. Do tác động của cuộc chiến thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ, khiến thị trường thủy sản Trung Quốc bị thu hẹp, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ thủy sản giảm.
Cạnh tranh về giá tại thị trường quốc tế
Bên cạnh sự sụt giảm của các thị trường lớn, ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam còn chịu ảnh hưởng bởi cạnh tranh về giá xuất khẩu.
Giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất thủy sản, như cá nguyên liệu, giá thức ăn, thậm chí là giá xăng dầu,... đều tăng cao trong suốt thời gian vừa qua. Điều này khiến chi phí sản xuất tăng, làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp và giá thành sản phẩm.
Ngoài ra, tại một số quốc gia, như Ấn Độ và Ecuador, đang đẩy mạnh sản xuất và xuất khẩu thủy sản. Khiến nguồn cung thủy sản trên thị trường thế giới tăng lên, dẫn đến giá giảm.
Điểm sáng xuất khẩu thủy sản Việt Nam 2023
Mặc dù xuất khẩu thủy sản Việt Nam vẫn tiếp tục giảm trong 8 tháng đầu năm 2023, nhưng đà giảm đã chậm lại đáng kể. Trong tháng 11/2023, xuất khẩu thủy sản tăng 6% so với tháng 11/2022, đạt gần 840 triệu USD. Đây là mức tăng trưởng dương đầu tiên kể từ tháng 4/2023.
VASEP dự báo, xuất khẩu thủy sản cả năm 2023 ước tính sẽ đạt khoảng 9 tỷ USD, giảm 18% so với năm 2022. Tuy nhiên, xuất khẩu thủy sản có thể sẽ phục hồi trong những tháng cuối năm, đạt khoảng 2,5 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước.
Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), đến cuối tháng 10/2023, xuất khẩu thủy sản của nước ta sang ba thị trường lớn nhất là: Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản đã vượt qua cột mốc 1 tỷ USD. Trong số đó, Mỹ vẫn đứng đầu với khoảng 1,3 tỷ USD, giảm 32% so với cùng kỳ năm 2022. Thị trường Trung Quốc đã mang về cho thủy sản Việt Nam con số khoảng 1.3 tỷ USD trong ba quý đầu năm, giảm 15%. Trong khi đó, Nhật Bản nhập khẩu với giá trị gần 1.2 tỷ USD, giảm 14% so với cùng kỳ năm trước.
Đà giảm giá trị xuất khẩu thủy sản tại các thị trường lớn đã có dấu hiệu chững lại. Thêm vào đó, giá trị xuất khẩu trong tháng tăng so với cùng kỳ năm trước. Đây được xem là những tín hiệu tích cực cho thấy thị trường xuất khẩu thủy sản đang từng bước quay trở lại.
Chuẩn bị hành trang viết tiếp chặng đường 2024
Để tiếp tục phát triển xuất khẩu thủy sản trong năm 2024, các doanh nghiệp thủy sản cần chuẩn bị hành trang cho mình, bao gồm:
Giảm giá thành sản xuất: Đây là giải pháp căn cơ để tăng lợi nhuận và cạnh tranh của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần có các giải pháp để giảm giá thành sản xuất, như phát triển nguồn nguyên liệu trong nước, ứng dụng công nghệ mới,...
Đẩy mạnh xúc tiến thương mại: Cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường tiềm năng như Trung Đông, châu Phi,...
Nâng cao chất lượng sản phẩm: Cần nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu.
Phát triển sản phẩm thủy sản bền vững: Cần phát triển sản phẩm thủy sản bền vững, thân thiện với môi trường, đáp ứng xu hướng tiêu dùng của người tiêu dùng trên thế giới.
Ngoài ra, các doanh nghiệp thủy sản cũng cần chú trọng đến việc đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất lao động, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm,... để nâng cao sức cạnh tranh.
Với những nỗ lực của các doanh nghiệp thủy sản và sự hỗ trợ của Chính phủ, ngành thủy sản Việt Nam có thể tiếp tục phát triển và đóng góp tích cực cho nền kinh tế quốc gia.