Cá chép cúng ông Công ông Táo: hiểu và chọn sao cho đúng

Theo truyền thuyết dân gian, ông táo là vị thần cai quản mọi hoạt động của gia chủ, ông là vị thần quyết định sự may, rủi, phúc họa của cả gia chủ, bên cạnh đó ông còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ, giữ bình yên cho gia đình gia chủ. Vì vậy tục cúng ông Táo mang ý nghĩa cầu mong cho sự ấm no, đầy đủ, sau đó mới đến ý nghĩa thờ "thần Bếp" chuyên cai quản việc bếp núc.

Hàng năm các gia đình thường làm lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp để tiễn ông về trời. Lễ vật cúng ngày ông Công ông Táo thường được các gia đình chuẩn bị rất chu toàn, từ đồ hương hoa, vàng mã, hoa tươi, mâm cơm mặn đủ món đến một thứ không thể thiếu được là ba chú cá chép đỏ.

Trong quan niệm của người Việt Nam, cá chép là phương tiện để ông Táo cưỡi về trời. Mâm cỗ cúng ông Táo không thể thiếu được. Tuy nhiên, do cuộc sống bận bịu, nhiều gia đình ngày nay thắp hương bằng cá giấy hoặc rán chín con cá lên.

Tuy nhiên, theo nhiều người, nếu có điều kiện, các gia đình vẫn nên chọn cá chép sống để cúng ông Táo. Việc làm này không chỉ thể hiện sự chỉn chu của gia chủ mà việc phóng sinh những chú cá sau khi thắp hương cũng là một việc làm đẹp. Hơn nữa, niềm tin gia đình năm mới thuận lợi, phương trưởng hơn cũng được giấu nhiều gia đình kỳ vọng, vì sự tích "cá chép hóa rồng".

Cá chép được chọn để thắp hương thường là cá chép đỏ. Gia chủ nên chọn những chú cá bơi khỏe. Sau khi mang về nhà, nên thả vào một bát nước sạch, thả thêm 1 cọng rêu nhỏ vào bát nếu mua cá trước thời gian cúng lâu.

Sau khi gia chủ làm lễ xong xuôi, nên mang cả bát đựng cá đi ra nơi định thả, không nên dùng tay vớt cá nhiều lần từ chỗ này qua chỗ khác. Lúc thả cá xuống ao, hồ, sông, suối phải xuống tận mép nước, nghiêng nhẹ miệng bát xuống để cá bơi ra, tuyệt đối tránh đứng cao, xa, ném hay hất cá xuống; cũng cần tránh buộc cá trong túi rồi ném cả túi xuống. Làm như thế, cá dễ bị chết, vừa mang tính hình thức mất đi ý nghĩa của một phong tục đẹp, vừa xả rác xuống môi trường.