Tép hòa vị Tết 2025: Giá trị văn hóa của nghề làm tôm khô
Tết đến, xuân về không chỉ mang theo sắc mai vàng rực rỡ mà còn mang đến không khí nhộn nhịp, tấp nập của những làng nghề truyền thống. Trong số đó, làng nghề làm tôm khô, một đặc sản nổi tiếng của các vùng ven biển Việt Nam lại càng thêm rộn ràng.
Tôm khô - Hương vị Tết đặc biệt
Tôm khô từ lâu đã trở thành một món ăn quen thuộc trong mâm cỗ ngày Tết của người Việt. Vị ngọt tự nhiên của tôm, hòa quyện với sự mặn mà vừa phải, không chỉ là món ăn vặt lý tưởng mà còn là nguyên liệu chính để chế biến nhiều món ăn truyền thống như canh khổ qua nhồi thịt, bánh tét, hoặc gỏi xoài tôm khô. Đây cũng là món quà biếu tặng đầy ý nghĩa, thể hiện sự tinh tế và trân quý dành cho người nhận.
Những ngày cuối năm, các làng nghề ven biển chuyên làm tôm khô như ở Cà Mau, Bạc Liêu, hay Sóc Trăng lại rộn ràng hơn bao giờ hết. Người dân tất bật với từng công đoạn: từ chọn tôm tươi ngon, luộc chín, phơi nắng đến bóc vỏ, sàng lọc và đóng gói.
Trên các bãi phơi, hàng nghìn con tôm đỏ au được xếp đều tăm tắp, phản chiếu dưới ánh nắng vàng rực rỡ của mùa Xuân. Hình ảnh những người phụ nữ khéo léo dùng tay bóc vỏ tôm hay các cô chú cần mẫn kiểm tra từng mẻ tôm đã trở thành một nét đẹp lao động truyền thống.
Tinh thần Tết trong từng sợi tôm khô
Không chỉ là công việc, làm tôm khô vào dịp Tết còn mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng. Các gia đình quây quần bên nhau để hoàn thiện sản phẩm, vừa làm vừa kể nhau nghe những câu chuyện về một năm đã qua, cùng hy vọng vào một năm mới no đủ, an lành.
Người làm nghề chia sẻ rằng để có được những mẻ tôm khô đạt chuẩn, tôm phải được chọn lựa kỹ càng và phơi đúng số giờ dưới nắng để giữ được độ dai và ngọt tự nhiên. Mỗi con tôm khô không chỉ là sản phẩm của sự chăm chỉ mà còn chứa đựng cả tâm huyết và sự yêu nghề của người dân.
Cách làm tôm khô truyền thống
Tôm khô là một món ăn phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, đặc biệt được ưa chuộng vào dịp Tết. Dưới đây là quy trình làm tôm khô truyền thống:
Nguyên liệu
Tôm đất (tôm bạc, tôm thẻ cũng có thể sử dụng)
Muối
Quy trình thực hiện
Chọn tôm tươi, kích cỡ đồng đều. Tôm đất thường được ưu tiên vì thịt chắc, ngọt.
Rửa sạch tôm với nước để loại bỏ bùn đất và tạp chất. Có thể ngâm tôm qua nước muối pha loãng để tôm được sạch hơn.
Đun sôi nước với một ít muối, sau đó cho tôm vào luộc. Khuấy đều và luộc cho đến khi vỏ tôm chuyển sang màu đỏ cam đẹp mắt, khoảng 3–5 phút.
Nếu muốn làm tôm khô lột vỏ, bóc bỏ vỏ sau khi luộc, giữ lại phần thịt. Nếu giữ vỏ, bước tiếp theo sẽ giúp vỏ giòn hơn.
Trải đều tôm lên nia hoặc khay lưới, phơi dưới nắng to khoảng 2–3 ngày. Đảm bảo tôm khô đều, không bị ẩm mốc.
Nếu không có nắng, có thể sấy khô bằng lò ở nhiệt độ 60–70°C, nhưng cách này sẽ không thơm bằng phơi nắng.
Sau khi tôm khô hoàn toàn, bảo quản trong hũ thủy tinh hoặc túi kín, để nơi khô ráo, thoáng mát. Có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh để giữ độ tươi ngon lâu hơn.
Thành phẩm
Tôm khô đạt chuẩn có màu đỏ cam tự nhiên, thịt tôm săn chắc, khô ráo, khi ăn có vị ngọt đậm và mùi thơm đặc trưng.
Lưu ý khi làm tôm khô
Không luộc tôm quá lâu để tránh mất vị ngọt tự nhiên.
Sử dụng tôm tươi sẽ cho thành phẩm ngon hơn.
Đảm bảo tôm khô hoàn toàn trước khi bảo quản để tránh bị mốc hoặc hỏng.
Tôm khô – Gắn kết hương vị quê hương
Dù ở bất kỳ đâu, chỉ cần thưởng thức món tôm khô cũng có thể cảm nhận được hương vị quê hương nồng nàn. Với những người con xa xứ, tôm khô không chỉ là món ăn mà còn là kỷ niệm, là Tết, là hình ảnh về quê hương qua từng sợi nắng.
Tết này, nếu có dịp ghé qua những làng nghề làm tôm khô, đừng quên mang về một ít để thưởng thức và cảm nhận sự kỳ diệu từ những món quà của biển cả, hòa quyện cùng tinh thần lao động cần mẫn của người Việt. Tôm khô không chỉ là đặc sản mà còn là một phần của truyền thống, một chút hương Xuân đong đầy yêu thương trong ngày Tết.