Tăng cường hợp tác và ứng dụng khoa học công nghệ để phát triển ngành tôm bền vững
Vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ NN&PTNT) tổ chức tọa đàm với chủ đề: "Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ phát triển nuôi tôm nước lợ bền vững, giảm chi phí sản xuất, giảm phát thải, nâng cao hiệu quả".
Theo ông Nguyễn Văn Buội, Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bến Tre, tỉnh này hiện đứng thứ 5 cả nước về phát triển nuôi tôm nước lợ với hơn 36.000ha. Ngành nuôi tôm nước lợ tại Bến Tre phát triển mạnh từ năm 2000, đặc biệt trong các mô hình nuôi thâm canh, bán thâm canh và gần đây là nuôi tôm công nghệ cao.
Mặc dù trải qua nhiều thăng trầm, nghề nuôi tôm tại tỉnh Bến Tre vẫn phát triển ổn định và bền vững. Các mô hình nuôi tôm công nghệ cao đã mang lại hiệu quả cao, trong khi đó các mô hình tôm quảng canh, sinh thái, tôm lúa hữu cơ cũng góp phần nâng cao chất lượng và giá trị con tôm, giúp sản xuất nguyên liệu sạch đáp ứng nhu cầu thị trường.
Ước tính đến cuối năm 2024, sản lượng nuôi thủy sản của tỉnh Bến Tre đạt 329.000 tấn. Năng suất trong các mô hình nuôi tôm cũng được cải thiện đáng kể, trong đó, tôm thẻ chân trắng thâm canh đạt 10-12 tấn/ha/vụ, tôm sú thâm canh đạt 6-8 tấn/ha/vụ, tôm công nghệ cao đạt 60-80 tấn/ha, còn tôm quảng canh và tôm lúa đạt 150-200kg/ha/năm.
Cũng theo báo cáo từ Cục Thủy sản, Bộ NN&PTNT, tính đến tháng 11/2024, tổng diện tích nuôi tôm nước lợ cả nước đạt khoảng 730.000 ha, với tổng sản lượng đạt 1,103 triệu tấn, trong đó tôm sú chiếm 234.200 tấn, tôm thẻ chân trắng đạt 795.800 tấn.
Mặc dù vậy, năm 2024 vẫn là một năm khó khăn đối với ngành tôm Việt Nam do điều kiện thời tiết bất lợi, dịch bệnh diễn biến phức tạp, giá vật tư đầu vào tăng cao, và thị trường tiêu thụ gặp nhiều rào cản, giá bán không ổn định. Theo ông Đặng Xuân Trường, Trưởng phòng Khuyến ngư, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, thời tiết nắng nóng kéo dài đã gây biến động lớn đối với môi trường nuôi tôm, ảnh hưởng đến sức khỏe của vật nuôi. Trong 10 tháng năm 2024, diện tích nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại 22.269 ha, chủ yếu là tôm nước lợ.
Trong năm 2025, ngành tôm sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức. Tôm sú được nuôi mạnh ở các quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam, Indonesia, và Ấn Độ sẽ tạo ra sự cạnh tranh gay gắt. Đồng thời, một số quốc gia tiêu thụ tôm đang tăng cường ưu tiên phát triển thủy sản nội địa, tạo ra các rào cản đối với tôm nhập khẩu.
Ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, nhận định rằng ngành tôm Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, nhưng vẫn gặp phải nhiều khó khăn, trong đó có việc sản xuất nhỏ lẻ, chưa tổ chức bài bản, dẫn đến môi trường nuôi không tối ưu và chi phí đầu vào cao.
Bên cạnh những thách thức, ngành tôm Việt Nam cũng có nhiều yếu tố thuận lợi, đặc biệt là nhu cầu tôm trên thế giới tăng, với Mỹ có kế hoạch áp thuế tôm Việt Nam thấp hơn, trong khi Trung Quốc thắt chặt nhập khẩu tôm từ Ecuador.
Để tận dụng cơ hội này và vượt qua khó khăn, các đại biểu cho rằng ngành tôm cần có sự chung tay hành động của tất cả các bên liên quan, bao gồm cơ quan nhà nước, các địa phương, tổ chức nghiên cứu, doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Điều quan trọng là phải có các giải pháp căn cơ và bài bản cho cả chuỗi sản xuất tôm, đặc biệt trong việc quy hoạch vùng nuôi, áp dụng kỹ thuật mới, tiên tiến trong sản xuất giống, nuôi thương phẩm và các khâu trong chuỗi sản xuất tôm theo hướng an toàn sinh học, giảm chất thải rắn và bảo vệ môi trường.
Trung tâm Khuyến nông Quốc gia nhấn mạnh, việc "chuyển đổi xanh" toàn bộ các khâu trong chuỗi sản xuất tôm là yêu cầu cần thiết, nhằm phát triển ngành tôm ở ĐBSCL một cách bền vững. Thêm vào đó, cần tăng cường hợp tác giữa các hệ thống khuyến nông các địa phương, tổ chức, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế theo hình thức hợp tác công tư (PPP) để phát triển nghề nuôi tôm một cách hiệu quả và bền vững.