Trong tháng 10 và đầu tháng 11, giá cá tra nguyên liệu ở ĐBSCL đã liên tục có những biến động tăng giảm đáng chú ý. Theo Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản VN (VASEP), hồi đầu tháng 10, giá cá tra tăng nhanh lên mức 24.000- 25.500 đ/kg. Nhưng đến nay, giá cá tra nguyên liệu đã lại tụt xuống còn 22.000- 23.000 đ/kg.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Ngọc Hải, Chủ nhiệm HTX Thủy sản Thới An (Ô Môn, Cần Thơ), lượng cá tra được giao dịch 24.000- 25.500 đ/kg là rất ít, chủ yếu từ hợp đồng mua cá thanh toán chậm mà một số DN thực hiện với nông dân. Do chậm trả nên các DN phải chấp nhận mức giá đó để bù đắp phần lãi suất mà nông dân phải chịu. Còn chủ yếu trong tháng 10, giá cá tuy cũng có tăng lên nhưng mức tăng khá chậm.
Trước ngày 20/10, giá cá tra ở mức bình quân 23.000- 23.200 đ/kg. Từ ngày 20/10 trở lại đây, giá cá tăng lên và đứng ở mức bình quân 23.500 đ/kg. Với mức giá hiện nay, nông dân nuôi cá tra đã thoát lỗ và bắt đầu có lời, nhưng mức lời không cao, chỉ khoảng 500- 1.000 đ/kg. Ông Nguyễn Văn Đạo, TGĐ Cty CP Gò Đàng cho biết thêm, nếu so với cách đây 2 tháng, thì giá cá tra nguyên liệu hiện đã tăng 2.000-3.000 đ/kg.
Ông Đạo cho hay, giá cá tăng chủ yếu do sản lượng cá tra hiện nay không có nhiều, trong khi nhu cầu thu mua cá nguyên liệu để chế biến XK lại đang tăng lên, nhất là từ thị trường EU. Theo thông tin từ nhiều DN chế biến cá tra XK, trong thời gian qua, các DN nhận được nhiều đơn đặt hàng từ các nhà NK đến từ EU, Mỹ, Trung Đông, Trung Quốc …
Việc tăng đơn hàng NK là để đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng ở những nước, khu vực nói trên vào các dịp Lễ Giáng sinh, năm mới. Đơn hàng tăng, trong khi nguồn cá tra nguyên liệu lại hạn chế, khiến cho nhiều DN chỉ dám nhận đơn hàng từ những nhà NK đã làm ăn lâu năm, và đành phải từ chối những khách hàng không thường xuyên, khách hàng mới.
Nhờ đơn hàng NK tăng trong khi lượng cá nguyên liệu trong nước sụt giảm, nên giá cá tra XK cũng đã có sự cải thiện so với trước đây. Trong thời gian qua, giá philê cá tra XK sang EU đã tăng thêm 10-20 cent/kg, và hiện đang ở mức bình quân từ xấp xỉ 3 USD/kg.
Theo dự báo của một số DN, giá cá tra XK sang EU vẫn còn có thể tăng lên tiếp trong những tháng cuối năm, khi mà nhu cầu NK cá tra vào thị trường này đang phục hồi trở lại. Bằng chứng là sau nhiều tháng liên tiếp sụt giảm, đến tháng 9 vừa rồi, NK cá tra Việt Nam vào EU đã có sự tăng trưởng trở lại, đạt giá trị 30,6 triệu USD (tăng 3,4% so với tháng 9/2012). Qua đó, EU vượt qua Mỹ để trở thành thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam trong tháng 9.
Trong khi đầu ra XK ở những tháng cuối năm đã được cải thiện, thì chắc chắn, các DN vẫn phải đối mặt với khó khăn lớn về nguồn nguyên liệu. Bởi theo ông Nguyễn Văn Đạo, do thời gian dài vừa qua, người nuôi cá tra thường xuyên thua lỗ nên tỷ lệ treo ao ở các địa phương là khá nhiều.
Kết quả khảo sát mà một số DN vừa thực hiện cũng cho thấy rõ điều này: Trong những tháng cuối năm, nhu cầu nguyên liệu cá tra phục vụ chế biến XK vào khoảng 300 ngàn tấn, nhưng nguồn cá nguyên liệu chỉ vào khoảng 50 ngàn tấn. Do đó, tuy đang vào mùa cao điểm chế biến XK, nhưng nhiều nhà máy chỉ hoạt động được 40-50% công suất.
Ông Nguyễn Ngọc Hải cho rằng, trong tháng 11 và 12, giá cá tra nguyên liệu sẽ còn tăng lên nữa, với mức tăng thêm khoảng 1.000 đ/kg.