Tại Kỳ họp thứ 5, HĐND tỉnh Gia Lai khóa XII (nhiệm kỳ 2021–2026), tỉnh đã thông qua 65 nghị quyết quan trọng. Trong đó, nghị quyết về giải bản tàu cá và hỗ trợ chuyển đổi sinh kế được đánh giá là giải pháp căn cơ để cơ cấu lại đội tàu, giảm cường lực khai thác và tiến tới gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC).
Mục tiêu của chính sách là loại bỏ những tàu cá không đủ tiêu chuẩn ra khỏi hệ thống quản lý, qua đó xóa bỏ triệt để phương tiện tiềm ẩn nguy cơ cao phát sinh vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), góp phần đáp ứng yêu cầu cấp bách trong việc gỡ bỏ “thẻ vàng” thủy sản của Ủy ban châu Âu.
Đồng thời, chính sách tạo nền tảng để tái cơ cấu đội tàu theo hướng giảm cường lực khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Cung cấp cơ chế tài chính (hỗ trợ phá dỡ vỏ tàu, máy tàu) và chính sách hỗ trợ chuyển đổi sinh kế cho chủ tàu, thuyền viên bị ảnh hưởng nhằm giúp ngư dân chuyển đổi nghề, đảm bảo an sinh xã hội, tạo sự đồng thuận trong việc thực thi pháp luật và tái cơ cấu ngành thủy sản.
Nghị quyết quy định mức hỗ trợ giải bản tàu cá được tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị đóng mới vỏ tàu, tùy theo thời gian hoạt động.
Cụ thể, tàu cá có thời gian hoạt động dưới 5 năm được hỗ trợ 80% giá đóng mới vỏ tàu, mức hỗ trợ 21,795 triệu đồng/tấn đăng ký; tàu cá hoạt động từ 5 năm đến dưới 10 năm được hỗ trợ 70% giá đóng mới vỏ tàu, mức hỗ trợ 19,075 triệu đồng/tấn đăng ký; tàu cá hoạt động từ 10 năm đến dưới 20 năm được hỗ trợ 60% giá trị đóng mới vỏ tàu, mức hỗ trợ 16,35 triệu đồng/tấn đăng ký; tàu cá hoạt động từ 20 năm trở lên được hỗ trợ 50% giá trị đóng mới vỏ tàu, mức hỗ trợ 13,625 triệu đồng/tấn đăng ký; hỗ trợ 70% giá máy chính đối với tàu cá đã qua sử dụng, mức hỗ trợ 591,5 ngàn đồng/CV.
Giải bản tàu cá và hỗ trợ chuyển đổi sinh kế được đánh giá là giải pháp căn cơ để cơ cấu lại đội tàu
Mức hỗ trợ này chỉ chi trả một lần, chưa bao gồm chi phí thực tế cho việc tháo dỡ và tiêu hủy tàu. Thời gian áp dụng các chính sách nêu trên kéo dài đến hết ngày 31-12-2026.
Đối với hỗ trợ đào tạo nghề, chủ tàu và các thành viên trong cùng hộ gia đình đang sinh sống thực tế, thuộc diện có tàu cá giải bản, được hỗ trợ một lần bằng tiền nếu tham gia học nghề. Chính sách bao gồm hỗ trợ chi phí đào tạo mức tối đa 3 triệu đồng/người/tháng/khóa học; hỗ trợ tiền ăn 900 nghìn đồng/người/tháng/khóa học; hỗ trợ tiền đi lại 200 nghìn đồng/người/khóa học. Thời gian hỗ trợ học nghề tối đa không quá 3 tháng.
Trong nhóm hỗ trợ giải quyết việc làm, ngư dân được ưu tiên tiếp cận các chương trình tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh; hỗ trợ vay vốn ưu đãi để tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm hoặc đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, từ Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn tín dụng ưu đãi khác theo quy định của pháp luật; được ưu tiên tham gia các chương trình, dự án hỗ trợ chuyển đổi sinh kế, khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản và dịch vụ ven biển do tỉnh triển khai.
Tổng kinh phí dự kiến dành cho chính sách này là gần 138 tỷ đồng. Đây là khoản đầu tư quan trọng nhằm bảo đảm sinh kế bền vững cho người dân, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược của tỉnh trong giai đoạn chống vi phạm IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản.