Người nuôi cần làm gì để kiểm soát bệnh EHP hiệu quả?

Bệnh EHP là gì và dấu hiệu nhận biết

EHP là bệnh do ký sinh trùng Enterocytozoon hepatopenaei gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng ký sinh trực tiếp trong các tế bào gan tụy của tôm, hấp thụ dinh dưỡng và nhân lên, khiến các tế bào này bị phá vỡ. Quá trình này làm tổn thương nghiêm trọng chức năng tiêu hóa, khiến tôm không thể hấp thụ thức ăn hiệu quả.

Biểu hiện rõ rệt nhất của EHP là sau 20-30 ngày thả nuôi, người nuôi sẽ thấy tôm chậm lớn rõ rệt, kích cỡ không đồng đều, có thể đạt trọng lượng từ 3-4g thì ngừng lớn hẳn. Các dấu hiệu đi kèm bao gồm tôm mềm vỏ, giảm ăn, rỗng ruột và chết rải rác. Trong những ao nuôi có hiện tượng bệnh phân trắng, tỷ lệ nhiễm EHP có thể lên tới 96%.

Tại sao bệnh EHP không có thuốc đặc trị?

Hiện tại, vẫn chưa có một loại thuốc nào có thể điều trị dứt điểm EHP. Lý do nằm ở bản chất của vi bào tử trùng. Bào tử của EHP có một lớp vỏ cực kỳ dày và kiên cố, khiến hầu hết các loại hóa chất diệt khuẩn và kháng sinh thông thường không thể xuyên thủng và tiêu diệt chúng.

Việc sử dụng kháng sinh không những không có tác dụng mà còn có thể gây hại thêm. Kháng sinh sẽ tiêu diệt hệ vi sinh vật có lợi trong đường ruột, làm suy giảm hệ miễn dịch và khiến tôm càng yếu hơn, dễ bị tấn công bởi các mầm bệnh thứ cấp khác.

Chưa có một loại thuốc nào có thể điều trị dứt điểm EHP

Giải pháp phòng ngừa và kiểm soát EHP hiệu quả

Vì không thể "chữa", chiến lược duy nhất và hiệu quả nhất là phòng ngừa và kiểm soát mật độ bào tử EHP ở mức thấp nhất. Quá trình này phải được thực hiện một cách toàn diện, từ khâu chuẩn bị ao đến suốt vụ nuôi.

Phòng bệnh từ gốc: Cải tạo ao và sàng lọc con giống

Đây là bước sống còn để ngăn EHP xâm nhập vào ao nuôi.

Cải tạo ao triệt để: Đối với ao đất, cần phơi đáy ao ít nhất 2-3 tuần và xử lý kỹ bằng vôi nóng (CaO) để nâng pH, tiêu diệt các bào tử còn sót lại. Đối với ao bạt, cần chà rửa sạch, phơi khô và khử trùng bằng Chlorine liều cao (ít nhất 30 ppm).

Xét nghiệm PCR con giống: Đây là yêu cầu bắt buộc. Người nuôi phải yêu cầu trại giống cung cấp giấy xét nghiệm PCR chứng minh lô giống âm tính với EHP, hoặc tự gửi mẫu đi kiểm tra độc lập để đảm bảo an toàn tuyệt đối.

Quản lý ao nuôi và tăng cường sức đề kháng cho tôm

Khi EHP đã hiện diện trong ao, mục tiêu là kiểm soát chúng ở mật số thấp và tăng cường sức khỏe cho tôm.

- Thường xuyên xi-phông để loại bỏ phân tôm và thức ăn thừa, là nơi bào tử EHP tồn tại và tái lây nhiễm.

- Định kỳ sử dụng các chế phẩm sinh học chất lượng cao để phân hủy chất hữu cơ và ức chế sự phát triển của mầm bệnh.

- Bổ sung các loại vitamin, acid hữu cơ, và men tiêu hóa vào thức ăn để giúp tôm khỏe mạnh, đủ sức chống chọi EHP.

Trong trường hợp tôm đã nhiễm bệnh, nếu tỷ lệ nhiễm dưới 30%, có thể xem xét sử dụng các loại kháng sinh chống ký sinh trùng theo khuyến cáo. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ nhiễm quá cao, việc thu hoạch sớm để giảm thiểu thiệt hại kinh tế thường là giải pháp được ưu tiên.