Thủy sản Việt Nam theo xu hướng tiêu dùng thế giới

Để nắm bắt tốt cơ hội từ sự thay đổi xu hướng tiêu dùng, thủy sản Việt Nam phải tập trung giải quyết vấn đề căn bản từ sản xuất, chế biến cho tới tiếp thị và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Thủy sản Việt Nam theo xu hướng tiêu dùng thế giới
Chế biến cá tra xuất khẩu. Ảnh: Công Hân/AGO

Xu hướng tiêu dùng thủy sản của thế giới đang thay đổi cả về nguồn gốc, chủng loại và đặc tính sản phẩm. Điều đó đòi hỏi ngành nuôi trồng và chế biến thủy sản của Việt Nam có sự linh hoạt trong tìm kiếm thị trường, đa dạng hóa sản phẩm cũng như có chiến lược tiếp thị hiệu quả để phát triển bền vững.

*Xu hướng tiêu dùng thay đổi

Nguồn cung thủy sản được cung ứng bởi hai hoạt động đánh bắt thủy sản tự nhiên và nuôi trồng thủy sản. Tiến sĩ Paul Steinar Valle, chuyên gia quản lý ngành cá tại Kontali, Na Uy cho biết, sự gia tăng dân số toàn cầu dẫn đến nhu cầu về thủy sản tăng lên trong khi sản lượng đánh bắt được duy trì theo chiều ngang để đảm bảo khả năng tái sinh nguồn lợi tự nhiên, do đó nuôi trồng thủy sản được trông đợi sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi sống thế giới từ nay về sau.

Thêm vào đó, ngày càng nhiều người tiêu dùng lựa chọn mua thủy sản ở các siêu thị, do đó các hệ thống phân phối hiện đại cần nguồn cung ổn định và nuôi trồng thủy sản có vai trò chính để đảm bảo điều đó.

Một xu hướng mới trong thương mại tác động tới sự phát triển của ngành thủy sản đó là giao dịch thủy sản online đang phát triển khá nhanh, dẫn đầu là Trung Quốc.

Người tiêu dùng ở các nước phát triển cũng sẵn sàng trả thêm tiền cho sản phẩm có nhãn phát triển bền vững và các yêu cầu về sức khỏe, dinh dưỡng. Đây là vấn đề mà các doanh nghiệp thủy sản cần đầu tư để tiếp cận người tiêu dùng tốt hơn.

Theo Tiến sĩ Paul Steinar Valle, tăng trưởng trong cả nuôi trồng và đánh bắt thủy sản thời gian tới chủ yếu diễn ra tại Châu Á, trong đó 90% thủy sản được nuôi trồng ở châu Á.

Các loài nuôi trồng đóng góp chủ lực vào tăng trưởng nguồn cung thủy sản dự kiến sẽ bao gồm cá hồi, cá rô phi, cá tra, cá chép và tôm. Trong số đó, Việt Nam có lợi thế về tôm và cá tra.

Đến năm 2050, nhu cầu thực phẩm của châu Phi sẽ tăng thêm 54%, nhu cầu thực phẩm ở Châu Á cũng tăng thêm 36%. Trung Quốc và phần còn lại của châu Á được cho là thị trường tiêu thụ thủy sản tăng trưởng nhanh nhất.

Khảo sát của đại học Parma, Ý cũng cho thấy 40% người tiêu dùng cho biết tăng tiêu thụ cá trong 3 năm gần đây. Thị trường chính cho các sản phẩm cá tra ở khu vực EU là Tây Ban Nha, Đức và Ý.

Bên cạnh đó, dòng chảy tiêu dùng sản phẩm cá tra được cho sẽ chuyển hướng về phía Trung Quốc và các nước châu Á. Ngoài EU, Mỹ và Nhật Bản tiếp tục là những thị trường có nhu cầu lớn về thủy sản, đặc biệt là tôm.

Trung bình mỗi năm Mỹ nhập khẩu khoảng 600.000 tấn tôm, trị giá lên tới 6,5 tỷ USD. Trong khi đó, tôm cũng là sản phẩm được ưa chuộng nhất trong các bữa ăn của người Nhật, năm 2017, Nhật Bản nhập khẩu tôm trị giá 2,5 tỷ USD. Ước tính đến năm 2025, nhu cầu tôm của thế giới sẽ tăng lên 6.525.000 tấn.

Theo các chuyên gia, lý do người tiêu dùng thế giới gia tăng lựa chọn cá và các loại thủy sản nói chung vì đây là thực phẩm dễ chế biến, dễ nấu, giá trị dinh dưỡng cao.

Về chủng loại, người tiêu dùng có xu hướng tìm kiếm thủy sản tươi và các sản phẩm tiện lợi, dễ chuẩn bị và ăn được ngay. Nhu cầu thủy sản thế giới tăng cả về tổng lượng và bình quân đầu người chính là dư địa lớn cho ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam phát triển.

* Cơ hội với thủy sản Việt Nam

Để nắm bắt tốt cơ hội từ sự thay đổi xu hướng tiêu dùng, thủy sản Việt Nam phải tập trung giải quyết vấn đề căn bản từ sản xuất, chế biến cho tới tiếp thị và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Tiến sĩ Hà Việt Hùng, Trường Đại học Nha Trang cho biết, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc trong gần 20 năm qua, tăng trưởng bình quân đạt 15,6%/năm và trở thành một trong 5 nước xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới. Trước đây, Việt Nam gia tăng xuất khẩu thủy sản bằng cách tăng sản lượng đánh bắt.

Tuy nhiên, với xu hướng hiện nay, Việt Nam cần tập trung phát triển nuôi trồng thủy sản; đồng thời tăng cường khâu chế biến, tạo sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đặc biệt là với sản phẩm tôm, cá tra là những mặt hàng Việt Nam có thế mạnh.

Với mặt hàng tôm, ông Hồ Quốc Lực, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Sao Ta cho rằng, nhu cầu tôm thế giới ngày càng tăng; trong khi đó, Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng để phát triển ngành nuôi, chế biến tôm xuất khẩu nhưng thị phần tôm của Việt Nam tại các thị trường lớn rất khiêm tốn.

Nguyên nhân là do ngành nuôi tôm ở nước ta hiện nay chủ yếu phát triển tự phát, quy mô nhỏ lẻ, chưa có sự kiểm soát chất lượng đầu vào lẫn đầu ra của sản phẩm.

Điển hình nhất là sản phẩm tôm thường xuyên gặp vấn đề dư lượng kháng sinh khi xuất khẩu vào các thị trường khó tính, làm ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu cũng như xây dựng thương hiệu cho tôm Việt Nam.

Cùng quan điểm, Tiến sĩ Hoàng Tùng, chuyên gia của Cơ quan nghiên cứu khoa học công nghệ Australia (CSIRO) cho rằng, sản lượng nuôi tôm của Việt Nam tăng trưởng tích cực nhưng Việt Nam chưa thuộc tốp những nước nuôi tôm hàng đầu thế giới bởi giá trị xuất khẩu và hiệu quả sản xuất chưa tương xứng với tiềm năng. Sự khác biệt giữa ngành nuôi tôm ở Việt Nam và các nước xuất khẩu tôm hàng đầu thế giới là ở công nghệ sản xuất.

Theo Tiến sĩ Hoàng Tùng, muốn đạt được mục tiêu xuất khẩu tôm ở mức 10 tỷ USD trước năm 2030, Việt Nam phải có chiến lược phát triển toàn diện hướng đến tất cả các khâu trong chuỗi giá trị.

Theo đó, Việt Nam nên hướng tới mô hình nuôi tôm tập trung theo tiêu chuẩn hữu cơ và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao để sản xuất sản phẩm chất lượng; tích tụ diện tích đất để cắt giảm chi phí đầu tư nhằm tối đa hóa lợi nhuận thu được nhưng vẫn phải đảm bảo tính bền vững.

Một sản phẩm thủy sản xuất khẩu chủ lực khác của Việt Nam là cá tra được khuyến nghị phải làm tốt khâu phát triển sản phẩm và tăng cường tiếp cận thị trường mới.

Trước năm 2014, Châu Âu là thị trường lớn nhất của cá tra Việt Nam, tuy nhiên vài năm trở lại đây, kim ngạch xuất khẩu cá tra Việt Nam vào châu Âu có xu hướng giảm dần do chịu sự cạnh tranh của các loại cá tương tự.

Bên cạnh đó, phải nhìn nhận là lợi thế về giá cả của cá tra Việt Nam ngày càng giảm khi hiệu quả sản xuất của các doanh nghiệp chế biến cá tra Việt Nam còn thấp.

Tiến sĩ Nguyễn Tiến Thông, trường Đại học Nha Trang cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh thương mại toàn cầu, Việt Nam phải tích cực tìm kiếm thị trường mới để giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc vào một số thị trường nhất định.

Bên cạnh đó, phải kịp thời nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới, đa dạng hóa sản phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Một điểm yếu khác cần được khắc phục của ngành chế biến, xuất khẩu cá tra Việt Nam đó là phương thức tiếp thị sản phẩm và xây dựng thương hiệu.

Quan trọng nhất, muốn duy trì sự phát triển bền vững, sản xuất, chế biến cá tra nói riêng, thủy sản nói chung phải đáp ứng các tiêu chuẩn về mặt chất lượng và môi trường.

Các chuyên gia nước ngoài cho rằng, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển nuôi trồng, xuất khẩu thủy sản. Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành giá trị xuất khẩu, trước tiên Việt Nam phải kiểm soát tốt môi trường và quy trình nuôi trồng thủy sản, cụ thể là chất lượng nguồn nước, chất lượng con giống, dư lượng kháng sinh, dịch bệnh nhằm đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Với việc phát triển thị trường, Việt Nam phải xác định rõ khách hàng và phân khúc mục tiêu, tận dụng tốt thị trường ngách "đối thủ" bỏ qua.

Thêm và đó đầu tư xây dựng và tối đa hóa hiệu quả thương mại cho các thương hiệu thủy sản nhằm gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

TTXVN
Đăng ngày 15/09/2018
Xuân Anh
Kinh tế

Tôm thẻ Việt Nam trên thị trường quốc tế

Tôm thẻ chân trắng đã trở thành một trong những sản phẩm chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu và khẳng định vị thế của nước ta trên thị trường quốc tế. Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, kỹ thuật nuôi trồng ngày càng cải tiến, và chiến lược phát triển bền vững, tôm thẻ Việt Nam đang từng bước chinh phục thị trường toàn cầu, đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các quốc gia nhập khẩu.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:03 15/01/2025

Nuôi cá chẽm: Lợi nhuận cao nhờ giá bán ổn định

Cá chẽm, một trong những loài thủy sản có giá trị kinh tế cao, đang trở thành lựa chọn hấp dẫn cho nhiều người nuôi trồng thủy sản. Loài cá này không chỉ nổi tiếng vì chất lượng thịt thơm ngon mà còn nhờ vào giá bán ổn định, mang lại lợi nhuận bền vững cho người nuôi.

Cá chẽm
• 09:56 14/01/2025

Xuất khẩu tôm 2024: Hành trình giữ vững vị thế ngành tôm Việt Nam

Năm 2024, ngành tôm Việt Nam vẫn kiên cường duy trì vị thế xuất khẩu mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức. Từ việc phục hồi nhu cầu tại các thị trường lớn đến những chiến lược phát triển bền vững, cùng khám phá hành trình đầy thách thức nhưng cũng đầy tiềm năng của ngành tôm Việt Nam.

Tôm
• 10:37 13/01/2025

Xuất khẩu tôm Ecuador gặp khó khăn: Dự báo đầy thách thức cho năm 2025

Ngành xuất khẩu tôm đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Ecuador, không chỉ cung cấp nguồn thu ngoại tệ lớn mà còn tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động.

Tôm
• 08:00 11/01/2025

5 yếu tố "vàng" bà con cần lưu ý khi lựa chọn máy cho tôm ăn

Thức ăn chiếm tới 70% chi phí trong nuôi tôm – và đó cũng là lý do khiến nhiều hộ nuôi đau đầu với bài toán lợi nhuận. Bà con có biết, chỉ cần một chiếc máy cho tôm ăn tự động phù hợp, bạn có thể tiết kiệm hàng chục triệu đồng mỗi vụ, giảm lãng phí, tăng năng suất vượt trội?

Máy cho tôm ăn
• 20:32 15/01/2025

Các biện pháp xử lý nước trước khi thả tôm

Đối với người nuôi tôm, việc xử lý nước nuôi tôm là rất quan trọng. Khi nguồn nước trong ao luôn sạch, sẽ giúp cho tôm khỏe mạnh, mau lớn và phòng tránh được rất nhiều loại bệnh. Sau đây là biện pháp xử lý nước trước khi thả tôm vào ao nuôi.

Xử lý nước
• 20:32 15/01/2025

Giá cá tra xuất khẩu đầu năm 2025: Tín hiệu tăng trưởng lạc quan

Bước vào đầu năm 2025, thị trường cá tra xuất khẩu đang chứng kiến những tín hiệu tích cực. Sau giai đoạn suy giảm trong năm ngoái do ảnh hưởng của kinh tế toàn cầu, giá cá tra hiện đang phục hồi ổn định và có xu hướng tăng.

Cá tra
• 20:32 15/01/2025

Rong biển: Người dọn dẹp tiềm năng cho môi trường thủy sản

Rong biển, một loài thực vật biển đa năng, không chỉ đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái mà còn mang lại nhiều lợi ích cho ngành thủy sản. Với khả năng làm sạch môi trường nước và hỗ trợ nuôi trồng thủy sản bền vững, rong biển đang trở thành một giải pháp tự nhiên được nhiều quốc gia quan tâm và áp dụng.

Rong biển
• 20:32 15/01/2025

Vẹm xanh: Nhiều công dụng tuyệt vời với sức khức khỏe con người

Vẹm xanh – loài nhuyễn thể hai mảnh từ đại dương – không chỉ là món ăn giàu dinh dưỡng mà còn mang lại nhiều giá trị tuyệt vời cho sức khỏe. Với hàm lượng dinh dưỡng vượt trội, vẹm xanh thực sự xứng đáng được gọi là “siêu thực phẩm” cho sức khỏe.

Vẹm xanh
• 20:32 15/01/2025
Some text some message..