Khai thác đi đôi với bảo vệ nguồn lợi thủy sản
Với bờ biển dài hơn 75 km, ngoài khơi có đảo Cồn Cỏ, ngư trường tỉnh Quảng Trị được đánh giá là nơi có nguồn lợi thủy sản dồi dào. Tuy nhiên, do việc đánh bắt quá mức trong thời gian gần đây đang khiến trữ lượng thủy sản có dấu hiệu giảm sút. Trước tình hình đó, các ngành chức năng đã có nhiều giải pháp nhằm khôi phục nguồn lợi thủy sản.
Nhiều chính sách hỗ trợ ngư dân
Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Nguyễn Hoài Nam cho biết, theo thống kê, tổng số tàu thuyền toàn tỉnh tính đến thời điểm này là 2.315 chiếc, với tổng công suất 124.151CV, trong đó tàu cá có công suất trên 90CV là 230 chiếc. Với ngư trường rộng hơn 8.400 km2 nối vịnh Bắc Bộ với Biển Đông, trữ lượng hải sản ước tính khoảng 60.000 tấn/năm. Đặc biệt có đảo Cồn Cỏ được xem là vựa cá cơm của khu vực miền Trung, hằng năm thu hút hàng trăm tàu cá trong và ngoài tỉnh về đánh bắt. Sản lượng khai thác thủy sản toàn tỉnh năm 2018 đạt 24.192 tấn.
Trong những năm qua, để hỗ trợ ngư dân, tỉnh đã tập trung nguồn lực để phát triển kinh tế biển; trong đó chú trọng triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ ngư dân vươn khơi đánh bắt xa bờ, như Quyết định 48/ QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách khuyến khích khai thác hải sản ở vùng biển xa và Nghị định 67/NĐCP, Nghị định 17/NĐ-CP của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản. Cụ thể, tổng mức đầu tư đóng mới, nâng cấp tàu cá theo Nghị định 67/NĐ-CP đạt trên 550 tỷ đồng, trong đó đã giải ngân hơn 430 tỷ đồng. Đã có 25/32 tàu cá đóng mới hoàn thiện gồm 17 tàu vỏ thép, 7 tàu vỏ gỗ và 1 tàu vỏ composite và đưa vào hoạt động có hiệu quả; UBND tỉnh đã phê duyệt cho 118 chủ tàu đủ điều kiện được vay vốn nâng cấp tàu cá công suất lớn, trong đó đã có 93 tàu cá tiến hành nâng cấp và đánh bắt có hiệu quả, góp phần nâng cao đội tàu khai thác xa bờ của tỉnh. Đối với thực hiện Quyết định 48/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ năm 2010 đến nay, tỉnh đã hỗ trợ hàng trăm tỷ đồng tiền nhiên liệu, nâng cấp trang thiết bị… cho các tàu cá công suất lớn khai thác xa bờ.
Chỉ tính riêng trong năm 2018, tỉnh đã hỗ trợ trên 37 tỷ đồng cho 461 chuyến biển khai thác hải sản xa bờ. Ngoài ra, năm 2018 tỉnh còn dành gần 17 tỷ đồng hỗ trợ ngư dân mua các loại bảo hiểm, chi phí vận chuyển hàng hóa cho tàu cá, chi phí đào tạo kỹ thuật vận hành tàu cá đóng bằng vật liệu mới, kỹ thuật khai thác và bảo quản hải sản, chi phí duy tu và sửa chữa tàu cá… Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã hỗ trợ các chủ tàu thành lập trên 110 tổ, đội sản xuất trên biển với trên 2.600 ngư dân tham gia. Mô hình này đã giúp cho các ngư dân vươn khơi bám biển, khai thác hải sản, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau hiệu quả hơn.
Gắn khai thác với bảo vệ nguồn lợi thủy sản
Để ngăn chặn tình trạng khai thác thủy sản bằng các phương pháp có tính hủy diệt, năm 2018 Chi cục Thủy sản đã tiến hành 24 cuộc tuần tra, kiểm tra, kiểm soát với quy mô 3 ngày/cuộc tại các vùng biển quản lý. Qua đó đã tổ chức kiểm tra, kiểm soát hơn 500 lượt tàu cá, phát hiện và lập biên bản xử lý 22 trường hợp vi phạm, xử phạt hành chính 87,25 triệu đồng; tịch thu 17 bộ xung điện và 200 mét ống dẫn khí dùng để lặn, đánh bắt thủy sản. Bộ đội Biên phòng tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát, kiên quyết không cho các phương tiện ra khơi khi chưa đủ các thủ tục giấy tờ, trang thiết bị theo quy định; xử lý 23 tàu cá vi phạm như không có giấy đăng ký, giấy phép khai thác thủy sản quá hạn, tàu lưới kéo hoạt động ven bờ… xử phạt 199 triệu đồng.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật cho ngư dân các xã vùng biển về bảo vệ nguồn lợi thủy sản, gắn khai thác với bảo vệ ngư trường, xây dựng nội dung tuyên truyền về tác hại, nguy hiểm, các hình thức xử lý, trách nhiệm hình sự đối với hoạt động sử dụng trái phép vật liệu nổ, chất độc và xung điện để khai thác thủy sản. Năm 2018, Chi cục Thủy sản tổ chức 8 hội nghị tuyên truyền về chống khai thác bất hợp pháp với trên 500 ngư dân tham gia. Phối hợp với các đơn vị, địa phương cấp phát 1.000 tờ rơi về khai thác bảo vệ nguồn lợi thủy sản cho các ngư dân. Bộ đội Biên phòng thông qua công tác vận động quần chúng, tuần tra, kiểm soát tàu, thuyền ra vào cửa lạch, đã tuyên truyền cho các chủ phương tiện, thuyền trưởng, ngư dân chấp hành tốt việc khai thác đánh bắt hải sản trên biển. Thông qua công tác tuyên truyền, ý thức của ngư dân từng bước được nâng lên trong việc khai thác phải đi đôi với bảo vệ môi trường và nguồn lợi thủy sản; một số ngư dân đã tham gia tố giác, hỗ trợ tích cực các lực lượng chức năng kiểm tra ngăn chặn, xử lý tình trạng mua bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng các loại chất nổ, chất độc và xung điện để khai thác thủy sản trái phép.
Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Nguyễn Hoài Nam cho biết: Một trong những giải pháp trọng tâm của chi cục đó là đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng trong ngư dân về tác hại của việc sử dụng trái phép vật liệu nổ, chất độc và xung điện để khai thác thủy sản, hủy diệt môi trường sinh thái, làm cạn kiệt nguồn lợi thủy sản; các sở, ngành, cơ quan liên quan và chính quyền các địa phương ven biển cần tăng cường phối hợp quản lý, giám sát thường xuyên hoạt động tàu cá khi sản xuất trên biển. Kiên quyết truy quét, bắt giữ, xử lý nghiêm theo quy định hiện hành các trường hợp sử dụng chất nổ, chất độc, xung điện để khai thác thủy sản, kể cả các sản phẩm thủy sản khai thác bằng phương tiện, hình thức này, tạo sự chuyển biến tích cực, ổn định tình hình trên biển. Đối với tình trạng các tàu giã cào ngoại tỉnh lén lút khai thác gần bờ cần tăng cường sự có mặt thường xuyên của các lực lượng chức năng để tuần tra kiểm soát trên biển, nhất là khu vực biển ven bờ khi vào mùa vụ cá nổi xuất hiện... Đồng thời, đề nghị lực lượng Bộ đội Biên phòng tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, kiên quyết không cho các phương tiện ra khơi khi chưa đủ các thủ tục giấy tờ, các trang thiết bị theo đúng quy định; xử lý nghiêm các trường hợp mua bán, vận chuyển, sử dụng vật liệu nổ trái phép, khai thác thủy hải sản trái phép, sai vùng biển quy định...