Chợ Bình Điền và cung cầu không co giãn

Tôm Việt Nam mình đi Trung Quốc với số lượng lớn. Thương lái Trung Quốc vào Việt Nam thuê người lập công ty, đi thu mua thông qua thương lái bản xứ, đặt hàng nhà máy luộc lên rồi đông lạnh, xuất tiểu ngạch, để trốn thuế đi Trung Quốc. 

Giá tôm bị nâng lên hạ xuống theo nhu cầu thị trường Trung Quốc. Các nhà máy làm hàng xuất khẩu chính ngạch, chạy theo giá thị trường bở hơi tai. Cứ mùa cuối năm, noel, tết, rằm tháng giêng, giá cao hơn hè 20-30%.

Đại dịch đã kéo dài gần 2 năm, thị trường Trung Quốc đóng biên, hầu như không còn nữa. Dân nuôi treo ao gần hết, sau tết 2021 thấy tình hình ổn ổn bà con thả tôm lại, mùa thu hoạch, trúng thời điểm đợt 4 bùng phát, giá tôm xuống tận đáy.

Hoạt động mua bán tôm sôi nổi hàng đêm ở chợ Bình Điền trước chỉ thị 16. Ảnh: Tepbac.

Chợ Bình điền có một số đặc điểm để mình hiểu quy luật giá. Hiểu tại sao nó lên, tại sao nó xuống nhưng không có nghĩa là đoán trước được, giống như dự báo thời tiết vậy, lý thuyết hỗn độn chi phối. Giá tham chiếu ở đây là giá thu mua của các nhà máy, nhà máy đang cần hàng size nào cho hợp đồng thì đẩy cao lên vài giá để hút hàng, nhưng tại chợ giá còn trồi lên sụt xuống là do các yếu tố tại hiện trường.

Đêm thứ sáu, đêm thứ bảy, chợ thường sôi động hơn hẳn, với lượng tôm về nhiều gấp đôi, gấp ba bình thường (chắc cỡ 1.000 tấn), giá 2 ngày này trong tuần cao hơn ngày thường khoảng 10%, nếu thứ sáu, thứ bảy mà tôm về ít, giá có thể vút lên thêm 10-20%. Nhưng được hưởng phần tăng giá, là số tôm size lớn, đỏ đẹp, búng nhảy. Còn tôm xấu, chết đơ thì vẫn bị ép giá, không được tăng tí nào. Tôm đẹp có quyền đi chợ bất kỳ giờ nào, nhưng đi chợ sớm 19-20g, chợ còn vắng, dễ bán hơn. Đến 21-22g, ùn ùn hàng nhiều trăm xe tải miền tây đổ vô chợ náo nhiệt. Tôm nhỏ, xấu mà đi chợ giờ đó chỉ có ngồi khóc tiếng Pháp tới sáng. 

Đến nửa đêm, các lái lớn bắt đầu đưa hàng về sạp mình, cũng trong chợ Bình điền, phân loại tôm, tái sục oxy, để tôm về đến các nhà hàng, vựa hải sản vẫn còn sống. Do đó, tôm đẹp khỏe để sống đến được đích là tiêu chí rất quan trọng về giá. Tài xế chở tôm kinh nghiệm, ngoài nước đá muối đã bỏ vào thùng sục oxy sống cho tôm, phải trữ muối, nước đá riêng trên xe, cứ nửa tiếng một lần, phải dừng xe, tiếp muối, nước đá vào thùng tôm. Đứng chờ bán, mà thấy thùng nào nổi bọt tràn ra ngoài là hết nước đá, tôm bắt đầu tỉnh lại, phải châm nước đá tiếp.

Ở chợ Bình Điền, tôm đẹp khỏe để sống đến được đích là tiêu chí rất quan trọng về giá. Ảnh: Tepbac.

Lái tôm cà rem, hoặc là người bán số lượng ít, hoặc là người mua, chở thùng lạnh, đi mua bán tôm chợ ngày, thường các mẻ tôm ít. Mỗi lái mua một vài chục kg, về bán tại các chợ khắp thành phố

Đêm chủ nhật, đêm ngày thường, chợ vắng vẻ, thường tôm xấu thu hoạch chạy đột quỵ mới ra chợ những ngày này. Cá biệt sau cơn mưa lớn, ghe thuyền Cần giờ tấp nập chở tôm đột quỵ.

Đi ghe tôm đột quỵ ở Cần giờ, thường tôm size nhỏ, đi chợ Nhà Bè lợi hơn, ghe cập thẳng vào chợ. Lái ở chợ này mua tôm nhỏ, dập nước đá vảy, cung cấp cho các bếp ăn khu chế xuất, giá ổn định hơn, lái còn được lợi 7-8% khối lượng, do tôm hút nước đá vào thân.