Diễn biến và xử lý ao tôm trong và sau những cơn mưa lớn

Chất lượng nước trong ao tôm sẽ như thế nào khi mưa lớn

• Nhiệt độ nước, oxy hòa tan, pH, độ kiềm và độ mặn giảm.
• Thực vật phù du tàn.
• Vật chất hữu cơ tích tụ ở đáy ao.
• Gió mạnh khuấy động bùn đáy.
• Hydrogen sulfide (H₂S) được phóng thích.
• Vi khuẩn gây bệnh thay thế vi khuẩn có lợi.
• Tiếng ồn do va đập của hạt mưa trên bề mặt ao làm tôm bị stress.
• Tôm lột xác vì pH thấp và thực vật phù du thay đổi.

Hậu quả là

• Sẽ có tôm chết do có sự thay đổi chất lượng nước, stress và các tác nhân gây bệnh.
• Tôm giảm ăn.
• Tôm di chuyển xuống đáy ao, nơi có nhiệt độ ấm hơn nhưng mức độ nguy hiểm của bùn cao hơn.
• Tôm tránh tiếng ồn do mưa gây ra bằng cách trốn xuống đáy ao.
• Các điều kiện ở đáy ao bị xấu đi vì bùn bị khuấy lên.
• Cạnh tranh oxy và môi trường sống làm gia tăng mức độ stress của tôm.
• Tôm bị mềm vỏ do khoáng chất giảm thấp.
• Khi nhiệt độ giảm 1°C, tiêu thụ thức ăn của tôm thường giảm 5 - 10%. Giảm xuống 3°C có thể giảm 30% lượng ăn.
• Tôm dễ bị nhiễm bệnh và ăn lẫn nhau.
• Khi nhiệt độ tăng lên lại, một số lượng lớn vi khuẩn sẽ bùng phát do có quá nhiều vật chất hữu cơ để chúng sử dụng. Điều này cũng sẽ làm tiêu hao nhiều oxy trong khi oxy trong ao đã thấp.

Xử lý trong và sau cơn mưa

• Bật tất cả các thiết bị sục khí/quạt nước khi trời mưa.
• Giữ nồng độ oxy cao hơn bình thường 20%.
• Rút nước tầng mặt để nước mưa chảy ra.
• Kiểm tra pH nước ao trong suốt cơn mưa. Nếu thấp thì rãi vôi trên bờ ao.
• Ngưng cho ăn trong cơn mưa.
• Thêm vitamin C, muối (muối biển) và kali vào thức ăn sau cơn mưa. Ở Malaysia, người nuôi tôm sú cho 5 g muối/kg thức ăn, 03 kg kali/ao 0,5 ha.
   

Kiểm tra sàng ăn (Ảnh: Đào Minh)

Các dấu hiệu để nhận biết sắp có tôm chết là rất ít, trừ khi người nuôi theo dõi tình hình một cách cẩn thận. Tập tính ăn thịt đồng loại cũng làm cho người nuôi khó khăn trong việc nhận biết có tôm chết. Tôm có thể bị cong thân (chuột rút), giảm ăn.

Những thay đổi về màu nước, độ pH thấp hơn, giảm ăn và tốc độ tăng trưởng thấp hơn cho thấy hiện tượng tảo tàn đang xảy ra, ngay cả khi nước vẫn còn màu xanh. Nước đục, bọt trên mặt ao, có nhiều bong bóng và tảo kết thành từng cục cũng cho biết có hiện tượng tảo tàn.

Người nuôi tôm có xu hướng cho ăn quá nhiều trong thời kỳ mưa vì khay ăn có thể cho thấy thức ăn đang được tiêu thụ nhiều hơn. Trong thời gian mưa, tôm lớn hơn có cơ hội để ăn hết tất cả những thức ăn trong khay. Điều này dẫn đến nhận định sai lầm về sức ăn của tôm trong ao và người nuôi nghĩ rằng họ cần phải tăng lượng thức ăn trong khi cần phải làm ngược mới đúng.

Tôm lớn hơn có xu hướng ăn nhiều hơn và nhanh hơn vì mùi của thức ăn trong khay, nhưng lượng thức ăn được rải ra trong ao sẽ không còn mùi mạnh và có thể không hấp dẫn đối với tôm. Điều này dẫn đến sự tích tụ của các chất hữu cơ dư thừa trong ao nhiều hơn.