Gỡ khó cho ngành chăn nuôi

* Người nuôi lâm nợ

Ông Võ Hồng Ngoãn, hộ nuôi tôm chuyên nghiệp ở tỉnh Bạc Liêu cho biết, chưa bao giờ người chăn nuôi lâm vào cảnh khốn đốn như hiện nay. Hàng chục năm làm nghề nuôi tôm, nhưng năm nay là khó khăn nhất. Dù là người dày dạn kinh nghiệm nhưng cũng không tránh khỏi dịch bệnh ập đến. Hồi đầu năm, ông Ngoãn thả 15 ao, khi tôm được 1,5 tháng tuổi thì lăn đùng ra chết đến 13 ao, mất trắng 500 triệu đồng. Đồng cảnh ngộ trên, ông Đặng Văn Chiến, ở xã Hiệp Thạnh, huyện Duyên Hải (tỉnh Trà Vinh), cho biết khu vực này  tôm bị chết la liệt. Ông may mắn giữ được ao tôm rộng 3.000m2, tuy nhiên khi thu hoạch thì thương lái tới mua giá tệ quá, chỉ có 105.000 đồng/kg (tôm loại 30 con/kg). Dù giá rất thấp, thương lái còn chê đủ điều, nào là tôm bị nhiễm bệnh, tôm trong vùng dịch ô nhiễm… để tiếp tục đè giá khiến người nuôi thiệt trăm bề.

Bên cạnh đó, hàng loạt hộ nuôi cá tra ở ĐBSCL cũng chịu chung số phận, bởi từ đầu năm đến nay giá cá giảm xuống còn 20.000-22.500 đồng/kg (tùy loại), trong khi chi phí giá thành là 24.000 đồng/kg. Sở NN&PTNT các tỉnh ĐBSCL nhìn nhận, giá cá rớt thê thảm kéo dài đẩy hàng loạt hộ nuôi vào thế khó, bởi ai nuôi nhiều thì lỗ nhiều. Căng thẳng hơn là đa phần hộ nuôi thiếu vốn trầm trọng, vì vậy không ít hộ phải bỏ nghề.

Tại tỉnh Hậu Giang, diện tích nuôi cá tra của tỉnh cũng mới đạt hơn 84%, với khoảng 160ha ở  huyện Phụng Hiệp, Châu Thành và thị xã Ngã Bảy. Do nguồn vốn tái sản xuất không đảm bảo, nhất là giá cả, đầu ra cá tra không ổn định khiến cho 30 hộ nuôi cá tra tại thị xã Ngã Bảy, với diện tích gần 7ha bỏ nghề với viễn cảnh là phải treo ao chờ vốn và giá cá tăng trở lại. Đợt lỗ cá vào 5 năm trước khiến ông Phan Văn Long, ở ấp Xẻo Vông, xã Hiệp Lợi, thị xã Ngã Bảy đến nay không thể xóa hết nợ trong ngân hàng. Hết vốn, cá cho ăn cầm chừng, nên ông rất lo lắng ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cá khi thu hoạch.

Còn ông Trần Văn Hùng, ở xã Tân Phú Trung, huyện Châu Thành (tỉnh Đồng Tháp), cho biết: Đợt rồi xuất chuồng bán 30 con heo với giá 3,4 triệu đồng/tạ, trừ chi phí lỗ khoảng 15 triệu đồng. Hiện đàn heo 40 con chuẩn bị bán nhưng giá quá thấp chỉ 3,3-3,7 triệu đồng/tạ (tùy heo xấu, tốt), trong khi chi phí đầu tư 4-4,2 triệu đồng/tạ. Theo Chi cục Thú y tỉnh Đồng Tháp, người nuôi heo thịt và nuôi heo giống đều bị lỗ như nhau. Hiện nhiều hộ khó khăn về vốn nên phải thu hẹp sản xuất hoặc tạm nghỉ. Còn theo Chi cục Thú y Hậu Giang, tổng số hộ nuôi heo trên địa bàn tỉnh trong hiện tại trên 16.000 hộ, với tổng đàn khoảng 110.000 con, giảm khoảng 19.000 con so với đầu năm 2012. Nguyên nhân giảm đàn nuôi là do giá thức ăn gia súc tăng cao, giá heo hơi liên tục giảm gây khó khăn và thua lỗ cho người chăn nuôi. Từ đó, người nuôi ngại tái đàn dẫn đến số lượng đàn nuôi giảm đáng kể…

* Cung ứng vốn, vực dậy nghề chăn nuôi

Các ngành chức năng cho biết, khôi phục ngành chăn nuôi đang là vấn đề bức bách đặt ra. Theo Bộ NN&PTNT, cả nước có khoảng 14.500 trang trại, doanh nghiệp và hộ chăn nuôi heo, gia cầm; trong đó hơn 4.500 cơ sở chăn nuôi có nhu cầu hỗ trợ vốn cấp bách. Đối với cá tra để nuôi đạt sản lượng 800.000 tấn với giá thành bình quân 23.000 đồng/kg, tổng nhu cầu vốn cần khoảng 18.000 tỉ đồng; trong đó đề xuất cho hộ nuôi độc lập được vay 60% và doanh nghiệp vay 40% nhu cầu. Bộ NN&PTNT cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét hỗ trợ người nuôi tôm 20 triệu đồng/ha cho những diện tích nuôi thiệt hại từ 70% trở lên. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ giao cho Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại thực hiện việc giãn nợ tối đa 24 tháng và hạ lãi suất các khoản vốn đã vay.

Đồng thời, tiếp tục cho vay mới với lãi suất thấp nhất (11%) cho các hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp nuôi gia cầm, cá tra… Song song đó, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cũng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan nghiên cứu ban hành nghị định về quản lý hoạt động sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá tra; xây dựng cơ chế thu mua tạm trữ, điều tiết cung - cầu mặt hàng cá tra; xem xét triển khai gói hỗ trợ người nuôi cá và doanh nghiệp chế biến… Với những động thái tích cực trên, nhiều người kỳ vọng ngành chăn nuôi sớm vượt qua khó khăn, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống người dân và đảm bảo nguồn cung thực phẩm.

Mới đây, Sở NN&PTNT Hậu Giang đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh tỉnh Hậu Giang tổ chức triển khai các chính sách đối với người nuôi cá tra, chế biến cá tra xuất khẩu tại TX.Ngã Bảy. Theo đó, đối với các cơ sở nuôi, chế biến cá tra xuất khẩu có nợ cũ tạm thời gặp khó khăn chưa trả được nợ đúng hạn sẽ được ngân hàng giãn nợ tối đa 24 tháng và được giảm lãi suất, đồng thời được cho vay mới với lãi suất tối đa 11%/năm mà không phụ thuộc vào các khoản vay cũ. Việc làm lần nay, nhằm tìm ra giải pháp kịp thời giúp tháo gỡ khó khăn về vốn đầu tư sản xuất cho các tổ chức và cá nhân nuôi cá tra, chế biến cá tra xuất khẩu trên địa bàn Hậu Giang, góp phần cho nghề nuôi cá tra của tỉnh phát triển ổn định, bền vững trong những tháng cuối năm 2012 và những năm tiếp theo.

Tại tỉnh Trà Vinh, UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các ngành chức năng thống kê số lượng người nuôi và doanh nghiệp cần hỗ trợ để có hướng giải quyết. Theo ông Nguyễn Văn Đạo, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Gò Đàng, động thái giúp người chăn nuôi là cần thiết, nhưng doanh nghiệp nào không đảm bảo tài sản, hoạt động kinh doanh không ổn định… thì rất khó tiếp cận vốn ngân hàng.

Hiện tại, giá cá tra dao động ở mức thấp, người nuôi còn lỗ 2.000-3.000 đồng/kg. Trong khi giá xuất khẩu cũng thấp và doanh nghiệp đang lỗ. Song, nhu cầu xuất khẩu vào cuối năm sẽ tăng cao, hy vọng giá cải thiện hơn. Vấn đề là cung ứng nguồn vốn cần thiết để các doanh nghiệp tăng tốc. Ông Nguyễn Ngọc Thạch, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh tỉnh Đồng Tháp, cho biết: Đã yêu cầu 26 tổ chức, tín dụng ở tỉnh thực hiện cho vay sản xuất, chăn nuôi... Qua đó, các tổ chức tín dụng đã điều chỉnh giảm lãi suất cho 753 doanh nghiệp và 43.882 hộ cá thể, với số tiền khoảng 13.000 tỉ đồng. Đến nay, dư nợ của tỉnh đạt hơn 25.078 tỉ đồng, trong đó riêng cá tra hơn 4.900 tỉ đồng.

Sở NN&PTNT Long An cho rằng, cùng với nguồn vốn thì vấn đề quan trọng là phải khống chế được dịch bệnh mới mong ngành chăn nuôi phát triển. Hiện dịch bệnh trong chăn nuôi diễn biến khó lường và ngày càng phức tạp, trong khi mô hình chăn nuôi ở nước ta đang lạc hậu, nuôi dạng nhỏ lẻ, manh mún, vừa dễ phát sinh dịch bệnh, khó phòng trị và hiệu quả trong chăn nuôi kém. Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cũng nhìn nhận, việc nuôi kiểu “gà đậu cành cây” thì không thể phát triển được. Vì vậy, ngành chăn nuôi cần mạnh dạn thay đổi, chuyển sang mô hình nuôi công nghiệp, nuôi tập trung, quy mô lớn, có quy hoạch đầu tư rõ ràng. Đây là hướng đi tất yếu để ngành chăn nuôi phát triển bền vững...