Tháng 3-2018, Mỹ sẽ quyết định “số phận” cá tra Việt Nam

Trao đổi với TBKTSG Online bên lề hội thảo “Quy chuẩn Việt Nam về nước thải chế biến thủy sản - nỗ lực tuân thủ của các nhà máy chế biến thủy sản và các khó khăn, bất cập” được tổ chức hôm 23-10, tại TPHCM, ông Hòe cho biết, tháng 3-2018 tới sẽ biết được Mỹ có cấm hay không đối với việc nhập khẩu cá tra Việt Nam. Bởi, đó có thể là thời hạn cuối để Cục thanh tra an toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đưa ra quyết định công nhận tương đương cho ngành cá tra Việt Nam.

“Nếu họ công nhận tương đương, mọi chuyện vẫn diễn ra bình thường, còn không công nhận, thì coi như không đủ điều kiện để xuất khẩu nữa”, ông Hòe nói.

Tuy nhiên, theo ông Hòe, phía Mỹ có thể đưa ra quyết định xét công nhận tương đương cho ngành cá tra sớm hơn, nhưng cũng có thể muộn hơn thời điểm tháng 3-2018. Bởi, thời hạn trên do doanh nghiệp đưa ra dựa trên phân tích nhiều nguồn thông tin khác nhau, chứ chưa phải là thông báo chính thức của Mỹ.

Trước đó, thông tin từ Cục quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, thực hiện chương trình thanh tra cá da trơn của Mỹ, ngày 18-8-2017, Nafiqad đã gửi cho FSIS bộ hồ sơ phục vụ quá trình đánh giá tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam do FSIS thực hiện. “Hồ sơ bao gồm bản trả lời câu hỏi (SRT- Self-Reporting Tool) và trên 1.500 trang tài liệu kèm theo”, thông tin của Nafiqad viết.

Trao đổi với TBKTSG Online ngay sau khi Nafiqad gửi hồ sơ cho FSIS, ông Hòe cho biết, theo yêu cầu của Mỹ, trước ngày 1-9-2017, tức trong thời gian chuyển tiếp 18 tháng (từ ngày 1-3-2016 đến 31-8-2017), các nước xuất khẩu sản phẩm cá da trơn vào Mỹ, bao gồm Việt Nam phải hoàn thành bước số 2 trong quy trình 6 bước để được công nhận tương đương.

Theo đó, 6 bước của quy trình công nhận tương tương gồm bước 1, nước xuất khẩu yêu cầu FSIS đánh giá tương đương; bước 2, nước xuất khẩu hoàn thiện bản trả lời câu hỏi (SRT) và các hồ sơ kèm theo; bước 3, FSIS yêu cầu bổ sung thông tin, FSIS khẳng định SRT đã hoàn thiện, xem xét đánh giá trên hồ sơ; bước 4, thanh tra thực tế tại nước xuất khẩu; bước 5, thông báo dự thảo đánh giá để lấy ý kiến góp ý; bước 6 là công nhận tương đương (bằng một quy định chính thức).

Với việc Nafiqad hoàn tất nộp hồ sơ yêu cầu công nhận tương đương trước thời hạn 1-9-2017, việc xuất khẩu cá tra Việt Nam nói riêng và cá da trơn nói chung sang Mỹ không vẫn tiếp tục diễn ra bình thường.

Tuy nhiên, như nêu ở trên, nếu đến tháng 3-2018, có thể là thời hạn cuối cùng để phía Mỹ đưa ra quyết định công nhận tương đương và nếu bị đánh giá “rớt”, thì đồng nghĩa xuất khẩu loại thủy sản này của Việt Nam vào Mỹ sẽ bị đóng lại.

Liên quan đến chương trình thanh tra cá da trơn, phía Mỹ cũng đã có quyết định kiểm tra 100% lô cá da trơn nhập khẩu, tức 100% lô cá da trơn phải vào I-house (cơ quan kiểm tra do USDA chỉ định), sớm hơn quy định ban đầu một tháng, tức áp dụng từ ngày 2-8-2017, thay vì là 1-9-2017.

Về tình hình xuất khẩu, theo VASEP, lũy kế xuất khẩu cá tra sang Mỹ 8 tháng đầu năm 2017 đạt 241 triệu đô la Mỹ, giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái.