Tổn thất từ thiên tai trong nuôi tôm ven biển: Thực trạng và giải pháp ứng phó

Thực trạng và những tác động chính

Các tỉnh ven biển thường xuyên phải đối mặt với nhiều loại hình thiên tai như bão mạnh, mưa lớn gây ngập lụt, và hạn hán kéo dài gây xâm nhập mặn. Hầu hết các mô hình nuôi tôm truyền thống trong ao đất đều có hạ tầng tương đối đơn giản, với bờ bao thấp và hệ thống cống không đủ kiên cố, khiến chúng trở thành đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Thiệt hại do thiên tai gây ra không chỉ dừng lại ở việc tôm bị thất thoát ra ngoài. Về mặt kinh tế, người nông dân phải đối mặt với chi phí lớn để sửa chữa, gia cố lại bờ ao và mua lại con giống để tái sản xuất. Về mặt môi trường, một trận lụt có thể cuốn trôi bùn đáy ô nhiễm ra nguồn nước chung và gây ra các biến động lớn trong ao, tạo điều kiện cho dịch bệnh bùng phát sau đó.

Lồng bè nuôi trồng thủy sản của ngư dân bị phá hủy hoàn toàn khi bão đến. Ảnh: Thủy sản Việt Nam

Giải pháp khắc phục trước mắt

Khi thiên tai đã xảy ra, ưu tiên hàng đầu là các biện pháp khắc phục để giảm thiểu thiệt hại. Công việc đầu tiên là phải kiểm tra và sửa chữa ngay lập tức các đoạn bờ bao bị sạt lở để ổn định lại ao nuôi.

Ngay sau đó, cần tập trung vào việc xử lý môi trường nước. Sử dụng vôi để ổn định lại độ pH, dùng các chế phẩm sinh học để xử lý lượng hữu cơ bị xáo trộn. Đồng thời, phải giảm ngay lượng thức ăn và bổ sung Vitamin C để giúp đàn tôm còn lại tăng sức đề kháng, vượt qua giai đoạn stress.

Chủ động gia cố ao nuôi khi bão. Ảnh: Sưu tầm

Chiến lược thích ứng lâu dài

Tuy nhiên, các giải pháp khắc phục chỉ mang tính tình thế. Về lâu dài, ngành tôm ven biển cần một chiến lược toàn diện để xây dựng khả năng chống chịu thực sự. Điều này đòi hỏi một sự nâng cấp về hạ tầng, với việc kiên cố hóa bờ bao và đầu tư vào các mô hình nuôi có kiểm soát hơn.

Bên cạnh hạ tầng, cần phải có sự thay đổi trong tư duy quy hoạch và ứng dụng công nghệ. Các vùng nuôi cần được quy hoạch ở những khu vực an toàn hơn, tránh các luồng lũ. Việc ứng dụng các công nghệ dự báo thời tiết và các hệ thống cảnh báo sớm sẽ giúp người nuôi có sự chuẩn bị tốt hơn.

Cuối cùng, việc phát triển các mô hình nuôi bền vững như tôm - rừng ngập mặn chính là một giải pháp tự nhiên và hiệu quả. Rừng ngập mặn không chỉ giúp bảo vệ ao nuôi trước sóng gió mà còn giúp điều hòa môi trường nước, tạo ra một hệ thống sản xuất kiên cường hơn.

Ứng dụng AI để nâng cao độ chính xác trong dự báo thời tiết. Ảnh: Vietnanet

Chủ động thích ứng: Chìa khóa cho sự bền vững

Trong bối cảnh thiên tai ngày càng trở nên thường xuyên và khắc nghiệt hơn, việc chủ động thích ứng là con đường duy nhất. Thay vì chỉ bị động khắc phục hậu quả, ngành tôm cần đầu tư một cách chiến lược vào việc xây dựng các mô hình sản xuất có khả năng chống chịu cao.

Sự đầu tư này không chỉ là để bảo vệ một vụ nuôi đơn lẻ. Nó là sự đầu tư vào tương lai, vào sự ổn định và bền vững của cả một ngành kinh tế mũi nhọn và sinh kế của hàng triệu người dân ven biển.