Lao đao vì giá
Tuy ốc hương đã tới kỳ thu hoạch và chấp nhận xuất ốc với giá thấp nhưng đến nay, gia đình bà Nguyễn Thị Diệu (xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh) vẫn chưa tìm được người mua. “Gia đình tôi thả nuôi 5 đìa ốc hương, ốc đã hao hụt đến 40% trong suốt quá trình nuôi. Hiện nay còn khoảng 3 tấn ốc dưới đìa, đã đạt kích cỡ khoảng 160 - 170 con/kg. Lo ngại ốc sẽ tiếp tục chết trong điều kiện thời tiết nắng mưa thất thường như hiện nay, tôi đã tìm 3 thương lái để xuất bán ốc nhưng họ vẫn không muốn mua, lý do là ốc đang bị dịch bệnh, thị trường xuất khẩu đang chững lại, họ đưa giá rất thấp, chỉ 150.000 đồng/kg. Hàng ngày, gia đình tôi phải tốn thêm hàng triệu đồng mua thức ăn cho ốc mà chưa biết đến bao giờ mới xuất bán được. Nếu tình trạng này kéo dài chắc chắn gia đình tôi sẽ lỗ 400 - 500 triệu đồng cho các đìa ốc này. Khoảng 10ha ốc hương của các hộ nuôi khác cũng lâm vào cảnh tương tự”, bà Diệu nói.
Ông Đặng Tri Thông - chuyên viên Phòng Kinh tế huyện Vạn Ninh cho biết, toàn huyện có 324ha ốc hương thương phẩm; ngoài ra còn có một số diện tích người dân nuôi lồng trên biển. Ốc hương được nuôi nhiều tại Vạn Hưng, Vạn Thạnh, Vạn Khánh, Vạn Thọ, Vạn Long… Vụ nuôi năm nay, nông dân Vạn Ninh phải đối mặt với tình trạng bệnh khiến nhiều diện tích bị thiệt hại nặng, tỷ lệ hao hụt từ 40 đến 70%. Hiện nay, nông dân lại lâm vào cảnh ốc thương phẩm mất giá nên khó khăn càng thêm chồng chất, nhiều hộ rơi vào cảnh thua lỗ.
Các hộ nuôi ốc hương thương phẩm tại thị xã Ninh Hòa cũng lâm vào cảnh ốc hương rớt giá liên tục trong thời gian qua. Theo lãnh đạo Phòng Kinh tế thị xã Ninh Hòa, toàn thị xã hiện có 98ha nuôi ốc hương thương phẩm; người dân trên địa bàn đã thu hoạch sản lượng đạt 95 tấn. Hiện nay, còn hàng chục tấn ốc hương đã tới kỳ thu hoạch nhưng chưa tiêu thụ, còn nằm dưới đìa. Người dân vẫn đang rất bí đầu ra. Tình trạng này khiến cho các hộ nuôi thất thu, hộ ít vài chục triệu đồng, hộ nhiều đến 400 - 500 triệu đồng.
Bấp bênh thị trường
Ốc hương thương phẩm rớt giá đã tác động lớn đến các cơ sở sản xuất ốc hương giống. Ông Ngô Đình Đức - chủ cơ sở sản xuất ốc hương giống tại xã Ninh Phước (thị xã Ninh Hòa) bày tỏ: “Ốc hương rớt giá khiến người nuôi không dám mạo hiểm thả nuôi, do đó hơn 100 cơ sở sản xuất giống tại Ninh Phước cũng không bán được con giống làm ra, giá con giống hiện nay rớt xuống 3,5 đồng/con cũng không có người mua. Cơ sở của tôi tồn 50 vạn con ốc giống, đành phải hợp tác với các hộ có đìa để thả nuôi mạo hiểm trong mùa mưa bão năm nay”.
Bà Nguyễn Thị Hường chuyên mua ốc hương tại khu vực Vạn Ninh, Ninh Hòa cho hay: “Cách đây hơn 1 tháng, ốc hương kích cỡ 150 con/kg được thương lái thu mua với giá gần 300.000 đồng/kg, sau đó 10 ngày, ốc rớt xuống còn khoảng 250.000 đồng/kg, hiện chỉ còn 160.000 đồng và chưa có dấu hiệu dừng lại. Nguyên nhân ốc rớt giá chủ yếu do ốc hương đang được người dân thu hoạch rộ, không riêng ở Khánh Hòa mà nhiều tỉnh khác cũng đang thu hoạch; trong khi thị trường tiêu thụ chủ yếu phụ thuộc vào xuất khẩu theo đường tiểu ngạch sang Trung Quốc nên giá cả rất bấp bênh”.
Cũng theo bà Hường, hiện nay, hàng chục xe chở ốc hương sống từ Khánh Hòa ra phía bắc đang phải dừng lại ở Quảng Bình để thay nước, chờ khi xuất được mới tiếp tục đưa ốc sang Trung Quốc. Có những xe đã ra tận biên giới vẫn phải quay ngược vào Quảng Bình nằm chờ, một số xe dừng ngoài đó gần nửa tháng vẫn chưa đi được. Với tình trạng ốc đang ứ lại như thế này thì không ai dám thu mua ốc, phải chờ thị trường sáng lên đôi chút mới dám mua.
Theo ông Nguyễn Trọng Chánh - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, toàn tỉnh hiện có 493,5ha nuôi ốc hương thương phẩm. Diện tích nuôi chủ yếu tại các địa phương gồm: Vạn Ninh 324ha, Ninh Hòa 98ha, Cam Ranh 69,5ha và Cam Lâm 2ha. Sản lượng ốc hương thương phẩm người dân thu hoạch từ đầu năm đến nay đạt hơn 300 tấn. Năm nay, người nuôi ốc hương thương phẩm trên địa bàn tỉnh đối diện với 2 khó khăn lớn. Đó là tình trạng ốc chết từ rải rác đến hàng loạt, nặng nhất tại Vạn Ninh do một số loại bệnh và ốc rớt giá do nông dân thu hoạch đồng loạt, thị trường xuất khẩu biến động.