Cá tầm ở Vĩnh Sơn

Trên mặt nước phẳng lặng trong xanh, hai dãy lồng nuôi được bố trí song song, ở giữa là lối đi. Tính ra có đến 120 lồng, thả nuôi 42.000 con cá tầm. Mỗi lồng bè có kết cấu bằng khung sắt và lưới, nổi trên mặt nước nhờ hệ thống phao là thùng phuy nhựa, bề mặt vuông 6 x 6m, chiều sâu 5 m, như vậy khối lượng nuôi là 180 m3 nước, trung bình thả nuôi 350 con.

Cá thả nuôi trong hệ thống lồng bè có nhiều cỡ khác nhau. Hiện tại cao nhất gần 5 kg/con, thấp nhất 2,5 kg. Tuy mật độ khá lớn như vậy nhưng nhìn bên ngoài, mặt nước lồng yên ắng không thấy bóng dáng của cá. Khi thử kéo gom lưới lồng lên, đàn cá dày đặc xuất hiện, quẫy đạp tung nước, con nào con ấy to bằng bắp chân, cùng cỡ, mình màu nâu đen, có sọc trắng pha màu vàng nhạt.

Ông Nguyễn Trọng Tiến, cán bộ phụ trách kỹ thuật cho biết: Đây là loại cá tầm ôn đới, có nguồn gốc từ nước Nga, được di nhập về Việt Nam thuần hóa, cho sinh sản nhân tạo ở Đà Lạt (Lâm Đồng) và một số tỉnh miền núi phía Bắc.

Cá tầm nuôi ở hồ này lấy giống từ Đà Lạt, nên tính thích nghi rất cao, phát triển tốt. Hiện hồ thả nuôi 5 giống cá tầm: Russian 2/11, Russian 4/11, Russian 5/11, Sterbel 5/11 và Useluga 09. Con giống cỡ 30 - 50 g/con, sau khi thả nuôi ở đây 1,5 năm đạt trong lượng trung bình 2,5 - 2,8 kg/con. Sau 2 năm đạt 4 kg/con, cá biệt có con đạt 5 kg. Sau khoảng 4 năm thì cá mới bắt đầu cho trứng. Mức độ tăng trưởng như vậy là đạt yêu cầu, nếu so với một số tỉnh Tây Nguyên thì tương đương nhau. Hiện tại Cty đạt sản lượng cá thịt thương phẩm trên 100 tấn.

Hồ Vĩnh Sơn ở độ cao khoảng 700 m so với mặt nước biển. Nguồn nước tích trong hồ chủ yếu từ các cánh rừng nguyên sinh, lâu đời, được chắt lọc qua hệ thống suối đá nên rất trong lành. Theo ông Tiến, lượng ô xy từ 5 - 6 ppm/lít, độ pH từ 7 - 7,5, nhiệt độ trung bình hàng năm từ 25 - 26 độ C. Bên cạnh đó, nước trong hồ thường xuyên lưu chuyển, xung quanh, đầu nguồn không có nguồn ô nhiễm nên chất lượng nước trong hồ rất tốt. Từ một số điều kiện cơ bản vậy nên hồ này thích hợp với con cá tầm.

Cá tầm thuộc loại cá vùng ôn đới, có nguồn gốc từ tự nhiên. Ở Nga chúng nuôi ở nhiệt độ 15 - 20 độ C. Sau nhiều năm có thể đạt trọng lượng hàng chục kg. Cá di nhập về Việt Nam mấy năm nay, được nuôi một số tỉnh miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, nơi có nhiệt độ thấp, sau khi con giống đã được thuần hóa. Nhiều nơi trong nước như Đà Lạt đã nuôi cho sinh sản thành công cá tầm.

Cá nuôi cho ăn thức ăn hoàn toàn công nghiệp chế biến sẵn. Đặc tính của cá là ăn ngầm dưới đáy không nổi lên mặt nước như một số loài cá khác. Nên thức ăn chế biến cũng cho chìm và đáy lồng kết cấu lưới dày để tránh thất thoát thức ăn.

Cá tầm, ngoài thịt, giá trị trứng rất cao, có khi đến cả ngàn USD/kg. Ăn cá tầm rất có lợi cho sức khỏe, còn tránh được một số bệnh. Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, PGĐ Cty MTV cá tầm Việt Nam - Bình Định: Giá bán cá tầm Vĩnh Sơn từ 250.000 - 300.000 đ/kg. Thị trường tiêu thụ chủ yếu ở TP.HCM, Hà Nội và một số thành phố lớn khác.

Một thực tế đáng quan ngại là cá tầm Trung Quốc bán qua Việt Nam giá rất rẻ, có khi chỉ 100.000 - 150.000 đ/kg, cạnh tranh rất mạnh trên thị trường nước ta. Để đối phó với tình trạng bán phá giá này, vừa qua Tập đoàn Cá tầm Việt Nam thành lập Hiệp hội Cá nước lạnh Việt Nam để cùng hợp lực, có giải pháp bảo hộ cá tầm trong nước

Ở hồ Vĩnh Sơn qua thực tế nuôi 2 năm nay, với điều kiện tự nhiên phù hợp, có khả năng phát trển bền vững loài cá vùng ôn đới này, nên Cty có kế hoạch tiếp tục đầu tư. Dự kiến năm 2013 sẽ nâng số lượng lồng nuôi lên khoảng 240 lồng, gấp 2 lần hiện nay. Những năm tiếp theo sẽ nâng dần lên 1.000 lồng. Lúc này mỗi năm cho thu hoạch 1.000 tấn cá thương phẩm, nên buộc phải có nhà máy chế biến tại chỗ.

Đáp ứng nhu cầu này, Cty đã lập thủ tục xin cấp đất để lập nhà máy chế biến cá, trứng cá, để cho ra sản phẩm cá thịt dạng phi lê, trứng cá tầm muối…; lập trại cho sinh sản nhân tạo cá tầm. Trong đó, theo ông Nguyễn Hữu Tuấn, có thiết lập hệ thống bể cho cá ngủ đông để lấy trứng, cho nở ra con giống. Có nơi ương con giống để cung cấp nuôi tại chỗ còn bán ra cho khu vực tương cận. Tự túc được giống khỏi phụ thuộc vào nguồn giống nước ngoài hoặc các nơi.

Một xã vùng cao như Vĩnh Sơn có được nhà máy chế biến, công nghệ cho sinh sản giống cá tầm là một sự kiện đáng chú ý. Sẽ giải quyết dược công ăn việc làm cho người dân sở tại, góp phần lớn tăng thu ngân sách địa phương.

Hiện tại Cty đã giải quyết được khoảng 30 lao động trong đó có nhiều người Bana. Thấy được lợi ích này, huyện Vĩnh Thạnh hết sức ưu ái, tạo mọi điều kiện về đất đai, thủ tục pháp lý để Cty TNHH MTV Cá tầm Việt Nam - Bình Định sớm xây dựng nhà máy chế biến ở Vĩnh Sơn.