Hiện nay, Trung Quốc đang là thị trường nhập khẩu nhiều nông lâm thủy sản của Việt Nam. Nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu thủy sản của thị trường Trung Quốc ngày càng gia tăng. Dự kiến Trung Quốc sẽ là thị trường lớn cho sản phẩm thủy sản của Việt Nam trong những năm tới.
Từ năm 2008, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Tổng cục Giám sát chất lượng, Thanh tra và Kiểm dịch của Trung Quốc đã có thỏa thuận hợp tác về kiểm soát an toàn thực phẩm đối với thủy sản XNK.
Theo đó, tất cả các lô hàng xuất khẩu thủy sản giữa hai nước đều phải kèm theo Chứng thư vệ sinh (Chứng thư) do cơ quan thẩm quyền của nước xuất khẩu cấp. Tuy nhiên, hiện nay do phía Trung Quốc hầu như không kiểm soát Chứng thư đối với hàng thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bằng đường bộ qua biên giới, nên các lô hàng xuất khẩu dạng này hầu như không có chứng thư vệ sinh.
Do đó, chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm của các mặt hàng thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc không được kiểm soát một cách đầy đầy đủ, tiềm ẩn nhiều rủi ro có thể ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu hàng thủy sản Việt Nam.
Với mục tiêu đẩy mạnh việc xuất khẩu ổn định thủy sản sang thị trường Trung Quốc và tránh những tác động tiêu cực, VASEP đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét và áp dụng việc cấp và kiểm tra Chứng thư trước thông quan theo quy định bắt buộc đối với tất cả các lô hàng thủy sản xuất khẩu sang Trung Quốc.
Trong 10 năm trở lại đây, nhu cầu nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc tăng mạnh, trong đó, tôm và cá tra là hai sản phẩm có giá trị nhập khẩu từ Việt Nam cao nhất.
Hiện nay, có gần 40 doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc thông qua cửa khẩu cảng Cát Lái (TP.HCM), cửa khẩu Bắc Phong Sinh (Móng Cái- Quảng Ninh); cửa khẩu Chi Ma (Lạng Sơn); cửa khẩu Nà Lạn và Tà Lùng (Cao Bằng).
Tuy nhiên, những năm gần đây, sức tăng trưởng nhập khẩu cá tra tại thị trường trường Trung Quốc tăng rất nhanh, cá tra đã dần trở thành món ăn ưa thích bên cạnh các mặt hàng hải sản, cá thịt trắng hay cạnh tranh cả với sản phẩm thế mạnh cá rô phi Trung Quốc. Chỉ tính riêng trong 2 năm (2015 – 2016), giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc tăng gần 2 lần.