Trung đội Dân quân hoạt động trên biển thị trấn Cửa Việt có 3 tiểu đội, biên chế trên 6 tàu cá công suất từ 400 CV đến 825 CV, trong đó có 4 tàu vỏ gỗ, 2 tàu vỏ thép. Các chiến sĩ dân quân biển tuổi đời từ 20 đến 45, không chỉ là những người có phẩm chất đạo đức, sức khỏe tốt mà còn rất nhiệt tình, trách nhiệm với công việc. Quá trình khai thác, đánh bắt hải sản, lực lượng dân quân hoạt động trên biển thường xuyên theo dõi nắm chắc diễn biến tình hình xảy ra trên ngư trường khai thác, sẵn sàng tham gia cứu hộ, cứu nạn.
Trung đội Dân quân hoạt động trên biển thị trấn Cửa Việt ra đời sau khi đội tàu đánh bắt xa bờ của địa phương được hình thành từ Nghị định 67/2014/NĐ-CP. Đội tàu công suất lớn, nhất là những tàu vỏ thép vừa được đóng mới có khả năng vươn khơi xa, trang thiết bị hiện đại cùng với nhân lực trên tàu được huấn luyện nghiệp vụ tự vệ càng tiếp thêm sức mạnh giúp ngư dân vững tâm giữa biển khơi. Có thể khẳng định, chủ quyền lãnh hải luôn gắn với ngư dân. Ngư dân có mạnh thì chủ quyền mới vững. Bởi vậy, việc tham gia Trung đội Dân quân trên biển không chỉ giúp ngư dân yên tâm sản xuất mà còn là cách tập hợp mọi người, mọi tàu cùng tham gia vào nhiệm vụ giữ gìn, bảo vệ chủ quyền vùng biển của Tổ quốc.
Ông Võ Hồng Anh, Trung đội trưởng Trung đội Dân quân hoạt động trên biển thị trấn Cửa Việt chia sẻ: “Đa số anh em trong trung đội hoàn cảnh gia đình còn nhiều khó khăn, nhưng khi được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng lựa chọn vào Trung đội Dân quân biển ai cũng thấy vinh dự, tự hào. Chúng tôi luôn động viên nhau cùng khắc phục khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ. Sau khi thành lập, chúng tôi được phổ biến các kiến thức về pháp luật biển, đảo nên tự tin hơn mỗi lần ra khơi. Trong quá trình đánh bắt xa bờ, chúng tôi luôn theo dõi, nắm bắt những bất thường trên biển để thông tin vào bờ cho cơ quan chức năng.
Đồng thời, thường xuyên giữ mối liên lạc với tàu bạn để tạo mối liên kết bảo vệ nhau trên biển; sẵn sàng đấu tranh với các hành động vi phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam của tàu nước ngoài”. Ông Võ Văn Tuân, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự thị trấn Cửa Việt cho biết thêm: “Trên địa bàn thị trấn Cửa Việt hiện có 4 tổ tự quản tàu thuyền.
Lâu nay các tổ tự quản hoạt động trên cơ sở tự nguyện, cùng một ngư trường và địa bàn cư trú và từ thực tế sản xuất ngư dân tự tập họp nhau lại để tương trợ lẫn nhau. Chúng tôi đang xây dựng quy chế phối hợp giữa Trung đội Dân quân hoạt động trên biển với các tổ tự quản tàu thuyền trên biển của ngư dân trên địa bàn nhằm tăng cường sức mạnh cho ngư dân. Có thể nói đây sẽ là điều kiện tốt để xây dựng và phát triển lực lượng dân quân biển với một mối liên kết lớn hơn, hoạt động có hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, do điều kiện mới thành lập, lực lượng dân quân của Trung đội chủ yếu là ngư dân chưa được tham gia các đợt tập huấn nghiệp vụ chuyên môn quân sự trên biển nên thời gian tới Ban Chỉ huy quân sự huyện cần căn cứ vào hướng dẫn giáo dục chính trị, pháp luật, huấn luyện quân sự dân quân tự vệ của cấp trên và thời vụ đánh bắt của các tàu cá thuộc Trung đội để tổ chức các đợt huấn luyện nghiệp vụ tác chiến và quán triệt một số nội dung về nguyên tắc xử lý các tình huống xảy ra trên biển để lực lượng này hoạt động chuyên nghiệp, bài bản hơn.
Bên cạnh đó, lực lượng Dân quân trên biển cần được ngành chức năng trang bị một số trang thiết bị liên lạc đảm bảo việc cung cấp thông tin trên biển vào bờ kịp thời. Ngoài ra, do đặc thù hoạt động trên biển nên lực lượng này cũng cần được hỗ trợ các công cụ để có thể tự bảo vệ mình trong trường hợp khẩn cấp hoặc xăng dầu trong tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn…”.
Có thể nói việc hình thành Trung đội Dân quân hoạt động trên biển tại một địa phương có đội tàu đánh bắt xa bờ lớn nhất tỉnh như thị trấn Cửa Việt được xem là mô hình điểm của tỉnh trong việc động viên ngư dân vừa đánh bắt khai thác hải sản, vừa làm nhiệm vụ cảnh giới bảo vệ ngư trường, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới. Đây là mô hình nhằm xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, huy động mọi tầng lớp nhân dân tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo Tổ quốc, để mỗi ngư dân là một cột mốc chủ quyền lãnh hải.