Công ty cổ phần thủy sản Cửu Long là một trong các doanh nghiệp bị cơ quan chức năng Nhật áp dụng chế độ kiểm tra chặt từ ngày 4 -9 do phát hiện trong sản phẩm tôm bóc vỏ đông lạnh nhập khẩu vào nước này có dư lượng chất Ethoxyquin vượt mức cho phép, theo thông tin của Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (Nafiqad).
Ông Nguyễn Văn Bang, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty ngán ngẩm cho hay, hiện nay ông tạm ngưng xuất tôm vào thị trường này.
Cũng như nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tôm khác, Nhật là một trong những thị trường trọng điểm của công ty, giá cả ổn định và quan hệ thương mại thường bền vững. Thế nhưng với việc áp dụng chế độ kiểm tra chặt, theo ông Bang chẳng khác lệnh cấm nhập khẩu vì rủi ro là quá lớn nên hầu như không doanh nghiệp nào dám xuất hàng đi.
“Những lô hàng bị trả về chắc chắn phải bán với mức giá thấp, vả lại cũng chẳng biết bán đi đâu”, ông nói.
Trong khi đó, việc kiểm soát chất lượng đầu vào với chất Ethoxyquin là rất khó khăn với doanh nghiệp. Theo ông Bang là do chất này thực chất là một chất chống oxy hóa xuất phát từ thức ăn thủy sản.
“Trước khi mua nguyên liệu doanh nghiệp chỉ test (kiểm tra nhanh) được ao nào thì hay ao tôm đó thôi chứ cũng không làm cách nào mà kiểm soát hết được”, ông nói thêm.
Cùng với Công ty cổ phần thủy sản Cửu Long, nhiều doanh nghiệp thủy sản khác nằm trong danh sách bị cơ quan thẩm quyền Nhật Bản cảnh báo vi phạm quy định an toàn thực phẩm về dư lượng Ethoxyquin đến ngày 19-9.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Út Xi, một trong những công ty đầu tiên bị cơ quan Nhật kiểm tra 100% lô hàng từ hồi cuối tháng 7, cho biết cũng bất lực rời bỏ thị trường Nhật Bản trong lúc chờ cơ quan chức năng có giải pháp can thiệp.
Trước khó khăn của doanh nghiệp, vấn đề chất này đã trở thành một trong những kiến nghị chính thức của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) lên Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và Bộ Công Thương
Trong đó, biện pháp được kỳ vọng nhiều nhất là thông qua con đường ngoại giao giữa Bộ NN&PTNT và Bộ Y tế Nhật và tìm chất thay thế chất Ethoxyquin.
“Chúng tôi chỉ còn cách ngồi chờ các cơ quan quản lý làm việc với Bộ Y Tế Nhật tìm lối ra cho thị trường truyền thống này”, ông Bang nói.
Theo Vasep, kim ngạch xuất khẩu tôm vào thị trường Nhật Bản trong tháng 8-2012 đạt trên 54 triệu đô la Mỹ, giảm đến 16,6% so với cùng kỳ. Ước giá trị xuất khẩu tôm trong quí 3-2012 đạt khoảng 690 triệu đô la Mỹ, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 19% so với quí 2-2012.
Tổng giá trị xuất khẩu tôm sang Nhật 9 tháng đầu năm 2012 đạt 1,7 tỉ đô la Mỹ.