Tạo “giấy thông hành” cho thủy sản vươn xa

Tôm và cá tra là hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Kết quả khả quan trong xuất khẩu những năm gần đây cho thấy ngành tôm và cá tra vẫn trên đà tăng tốc phát triển.

thu hoạch cá tra
Cấp mã số vùng nuôi vẫn còn nhiều bất cập. Ảnh Kim Quang

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại hiện nay là việc truy xuất nguồn gốc từ các nước nhập khẩu ngày càng khắt khe, trong khi điều kiện để đáp ứng yêu cầu này là cấp mã số vùng nuôi lại rất khiêm tốn.

Vướng mắc do đâu?

Theo Tổng cục Thủy sản, từ khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, đã có gần 50% số dòng thuế đang có thuế suất cơ sở từ 0 đến 22% được giảm về 0%, trong đó các sản phẩm tôm sú, tôm chân trắng đông lạnh được giảm từ mức đang áp dụng là 4,2% về 0%. Hiệp định là cơ hội tốt để đưa hàng hóa vào thị trường tiềm năng với hơn 500 triệu dân, đặc biệt là các mặt hàng thủy sản của Việt Nam.

Cơ hội mà các hiệp định này mang lại với riêng ngành thủy sản đã được chỉ ra rất nhiều, nhưng để nắm bắt được là điều không dễ. Nếu trước đây các nhà nhập khẩu chỉ yêu cầu chứng minh nguồn gốc sản phẩm sản xuất tại Việt Nam, thì nay còn đòi hỏi chi tiết đến tận vùng nuôi, ao nuôi. Để đáp ứng yêu cầu trên, người nuôi thủy sản phải thực hiện việc đăng ký, đánh mã số ao nuôi, vùng nuôi.

Trên thực tế, việc đăng ký vùng nuôi, đánh mã số ao nuôi đã được triển khai từ lâu. Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 8-3-2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản đã nêu rất rõ vai trò của địa phương về công tác cấp mã số cơ sở nuôi tôm. Nhưng đến nay việc triển khai vẫn tiến hành rất chậm.

Theo thống kê từ Tổng cục Thủy sản, riêng khu vực ĐBSCL có 494.635 cơ sở nuôi tôm nước lợ thuộc đối tượng phải thực hiện đăng ký và cấp giấy xác nhận. Tuy nhiên, đến nay 8 tỉnh ven biển ĐBSCL có nuôi tôm nước lợ mới cấp được 1.790 cơ sở. Đối với cá tra, việc cấp mã số vùng nuôi được thực hiện tốt hơn. Song đến nay cũng mới có 1.206/6.500 ao nuôi trong toàn vùng được cấp mã số cơ sở nuôi.

Được đánh giá là địa phương làm khá tốt công tác này, nhưng Sóc Trăng cũng chỉ mới cấp mã số cơ sở nuôi cho 3.500/39.990 cơ sở thuộc diện cấp mã số cơ sở nuôi; Bạc Liêu cấp 297 cơ sở. Ngoài hai tỉnh điển hình trên, ĐBSCL còn 6 tỉnh khác có nuôi tôm nước lợ đều đạt tỷ lệ cấp mã số cơ sở nuôi rất thấp, thậm chí Long An diện tích thả nuôi tôm nước lợ đến nay là 4.599ha, nhưng chưa cấp được mã số cho cơ sở nào.

Xác định đối tượng thủy sản chủ lực là cá tra, thời gian qua, TP Cần Thơ đã cấp 216/250 cơ sở nuôi cá tra. Chia sẻ những nguyên nhân làm chậm việc cấp mã số vùng nuôi, ông Trần Thanh Hải, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản TP Cần Thơ cho biết: “Phần lớn hộ nuôi cá tra đều nuôi trong diện tích bãi bồi. Việc này phải có hợp đồng thuê của doanh nghiệp hoặc là người nuôi với cơ quan có thẩm quyền nhưng phần lớn là chưa thực hiện. Việc cấp mã số ao nuôi và cấp phép lồng bè còn phụ thuộc vào công tác cấp giấy sở hữu, cho thuê của Sở Tài nguyên và Môi trường nên chưa chủ động về tiến độ”.

Là doanh nghiệp gắn bó nhiều năm với con tôm, theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (Sóc Trăng), việc chậm cấp mã số vùng nuôi có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. “Để cấp mã số cơ sở nuôi đòi hỏi thủ tục cần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chính chủ, có chức năng nuôi trồng thủy sản hoặc có hợp đồng thuê dài hạn.

Giấy tờ về đất của các hộ nuôi tôm đang nằm ở ngân hàng, nhất là giai đoạn tôm bị dịch bệnh nghiêm trọng (2010-2015), cha mẹ chia cho con chưa tách thửa, đất chưa chuyển mục đích sử dụng qua nuôi trồng dù đã có chủ trương chung... là rào cản chủ quan. Ý thức các hộ nuôi dù có đủ điều kiện đăng ký nhưng không tích cực đăng ký vì các chủ hộ nuôi này không thấy quyền lợi của mình và phải làm thủ tục ở trung tâm hành chính công thì quá xa xôi... coi như là lý do khách quan”, ông Lực phân tích.


Phần lớn các hộ nuôi tôm nhỏ lẻ nên khó khăn trong việc cấp mã số vùng nuôi. 

Một trong những khó khăn nữa là do công tác tuyên truyền, hướng dẫn thủ tục đăng ký của chính quyền địa phương đến người dân còn chậm và chưa được quan tâm thực hiện. Số cơ sở nuôi nhỏ lẻ chiếm đa số trong khi một số địa phương có cơ sở nuôi ở địa bàn xa cơ quan tiếp nhận hồ sơ và cấp mã số (cơ quan quản lý nuôi trồng thủy sản cấp tỉnh) nên khó khăn khi thực hiện nộp hồ sơ....

Tháo gỡ khó khăn, tạo đà tăng tốc

Để xử lý các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ việc đăng ký, cấp mã số cơ sở nuôi tôm nước lợ, ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, đơn vị đã và đang nỗ lực triển khai một số nội dung như: Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các quy định về đăng ký, cấp giấy xác nhận mã số trên các phương tiện thông tin đại chúng để người nuôi nắm được các quy định và tự giác thực hiện. Giới thiệu các địa phương có mô hình hay, kinh nghiệm tốt như Sóc Trăng, Quảng Ninh... để các địa phương khác học tập, nhân rộng.

Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm trong đăng ký nuôi trồng thủy sản. Đối với các vướng mắc liên quan đến quy định về hồ sơ, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đồng thời rà soát, đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung quy định tại Nghị định số 26/2019/NĐ-CP cho phù hợp.

Ở góc độ địa phương, bà Quách Thị Thanh Bình, Phó chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Đơn vị sẽ phối hợp với UBND các cấp tiến hành hướng dẫn thủ tục đăng ký và cấp mã số cơ sở vùng nuôi ngay tại xã cho các hộ nuôi tôm. Hình thức giống như cấp căn cước công dân nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các hộ nuôi đến và đăng ký”.

thu hoạch tôm
Thu hoạch tôm tại huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Ảnh Phương Nghi

Bàn giải pháp tháo gỡ vướng mắc giúp đẩy nhanh việc cấp mã số vùng nuôi, ông Hồ Quốc Lực cho rằng, địa phương có thể cho các chủ cơ sở nuôi tôm “nợ” một số thủ tục về giấy tờ đất, đồng thời các cơ quan chức năng liên quan sẽ hỗ trợ tích cực để hoàn thiện bổ sung thủ tục đó. “Ý thức hộ nuôi về trách nhiệm của mình không chỉ qua tuyên truyền suông. Khi cấp mã số thành công, doanh nghiệp cũng hưởng lợi không nhỏ.

Vì thế các doanh nghiệp chế biến nên chung tay với ngành để tháo gỡ khó khăn bằng cách khi thu mua tôm doanh nghiệp có thể thưởng thêm trong giá mua tại các cơ sở nuôi đã được cấp mã số, còn các hộ nuôi chưa có mã số thì bán vào các thị trường nhỏ lẻ sẽ được mua với giá thấp hơn”, ông Lực đề xuất.

Con tôm và cá tra - sản phẩm chủ lực của vùng ĐBSCL đang đứng trước thời cơ tăng tốc. Tuy nhiên, để bảo đảm sự phát triển bền vững, cần có sự chuẩn bị đồng bộ, trong đó, một yếu tố quan trọng là truy xuất nguồn gốc. Việc này gắn liền với công tác cấp mã số cơ sở nuôi. Tất cả đang trông chờ ở cơ quan chức năng. Rõ ràng là chuyện quá khó, nhưng không thể chậm trễ.

Quân đội nhân dân
Đăng ngày 20/03/2022
Kinh tế

Hợp tác gia công xuất khẩu thủy sản thế mạnh xuất khẩu thủy sản của Việt Nam

Việt Nam có thế mạnh về chế biến thuỷ hải sản, do đó các doanh nghiệp thuỷ sản Nhật Bản mong muốn tăng cường hợp tác, đặt hàng gia công sản phẩm xuất khẩu đi các thị trường khác.

Tôm thẻ
• 12:50 21/03/2024

Hội nghị thượng đỉnh đổi mới thực phẩm xanh trở lại London

Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới Thực phẩm Xanh (Blue Food Innovation Summit) quy tụ ngành nuôi trồng thủy sản để khám phá những cơ hội và thách thức trong việc mở rộng quy mô sản xuất thực phẩm xanh đồng thời bảo vệ và khôi phục hệ sinh thái đại dương.

Hải sản
• 10:32 13/03/2024

Bệnh Tilv và vấn đề Brazil không nhập khẩu cá rô phi Việt Nam

Theo thông báo của Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường- NAFIQPM (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) kể từ ngày 14/2 Brazil tạm dừng nhập khẩu cá rô phi Việt Nam cho đến khi có kết luận rà soát bệnh do virus TiLV gây bệnh trên cá rô phi, vì đất nước này lo ngại việc nhập khuẩn làm lây lan dịch bệnh.

Cá rô phi
• 11:05 01/03/2024

Bình Định thực hiện nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả

Trong năm 2023 Trung tâm Khuyến nông tập trung triển khai các mô hình nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa các đối tượng nuôi, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất để nâng cao giá trị sản phẩm, gắn với liên kết tiêu thụ theo chuỗi giá trị đã góp phần hạn chế rủi ro bệnh dịch, cải thiện môi trường sinh thái vùng nuôi, tạo ra các sản phẩm an toàn sinh học, nâng cao giá trị kinh tế, đem lại thu nhập ổn định và bền vững cho người nuôi.

Các mô hình nuôi trồng thủy sản
• 09:59 29/02/2024

Bạc Liêu: Tiến độ xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm

Tép Bạc đã phản ánh, năm 2023, tỉnh Bạc Liêu đứng đầu cả nước về sản lượng tôm nước lợ và kim ngạch xuất khẩu nhờ phát triển nuôi siêu thâm canh ứng dụng công nghệ cao. Bạn đọc muốn biết thêm tiến độ đầu tư xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm nổi tiếng ở Bạc Liêu nên xin cung cấp thêm thông tin.

Khu nuôi tôm công nghệ cao
• 19:23 28/03/2024

Tập huấn ứng dụng công nghệ trong bảo quản cá ngừ đại dương

Chiều ngày 27.3, Hiệp hội Thủy sản Bình Định phối hợp với Liên hiệp các hội KHKT Bình Định và Chi cục Thủy sản ( Sở NN&PTNT) tổ chức tập huấn quy trình công nghệ khí nitơ nano trong bảo quản cá ngừ đại dương cho 50 ngư dân làm nghề câu cá ngừ trên địa bàn phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn.

Cá ngừ
• 19:23 28/03/2024

Như thế nào để tôm được vận chuyển đúng cách?

Tôm cũng giống như các hàng hóa khác, phân loại theo nhu cầu của khách hàng mà được vận chuyển đến các nơi khác nhau, với hai giai đoạn cơ bản như tôm giống được vận chuyển từ các trại giống đến ao nuôi và tôm thương phẩm được vận chuyển đến các chợ đầu mối, nhà máy chế biến. Vậy cách nào để có thể vận chuyển chúng một cách an toàn, tiết kiệm mà vẫn hiệu quả nhất? Hãy cùng tìm hiểu dưới đây nhé!

Tôm đông lạnh
• 19:23 28/03/2024

Biện pháp hạ phèn hiệu quả nhanh chóng

Chắc chắn rằng việc ao nuôi bị nhiễm phèn không còn là điều quá xa lạ đối với những người nuôi trồng thủy sản. Phèn xuất hiện trong ao nuôi tôm sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất và sản lượng của vụ nuôi.

Ao nuôi tôm bị nhiễm phèn
• 19:23 28/03/2024

Tôm đang trong ao bị thối đuôi: Nguyên nhân và cách điều trị

Tôm bị thối đuôi là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp ở tôm, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Bệnh có thể gây ra tỷ lệ tử vong cao, ảnh hưởng đến năng suất và lợi nhuận của người nuôi.

Tôm thẻ thương phẩm
• 19:23 28/03/2024