Kỹ thuật nuôi cá chình thương phẩm - TT KN & NCƯDKTTS Bình Định

1. Nuôi trong bể xi măng.

   1.1. Lựa chọn địa điểm nuôi
Nguồn nước sạch, dồi dào, vị trí xây nơi yên tĩnh, chủ động việc cấp và thoát nước, thuận tiện giao thông. Nhiệt độ của nước 25 – 27 0C, hàm lượng oxy hòa tan 5mg/l và độ pH  7,5 – 8,5.

  1.2. Xây dựng bể nuôi
- Bể xi măng có diện tích từ 10 m2 trở lên, bên trong láng nhẵn, sâu 1,5 m.
- Thành bể cao hơn mức nước cao nhất 0,5 m, có gờ ngang 10 cm. Ống cấp nước cách mặt bể 50 cm, có nước chảy ra vào thường xuyên.
- Để tránh tạp chất gây ô nhiễm, cho qua một bể lọc (có cát, than, sỏi...) chiếm 20 – 30 % diện tích bể.
- Nên có một bể nhỏ khoảng 5 m2 để lựa chọn giống, phân cỡ, phòng trị bệnh
- Đối với bể mới xây, ngâm phèn chua 100 g/m2, ngâm 2 lần, 2 ngày/lần, sau đó chà bằng bẹ chuối, cấp và xả nước 3 – 4 lần kết hợp phơi nắng trong 30 ngày.
- Tạo nơi trú ẩn bằng ống nhựa hoặc tre, miếng đanh hoặc đổ một lớp cát dày 20 cm và thả bèo chiếm ¼ diện tích bể.
- Trên bể có mái che, lưới để giảm bức xạ, xung quanh có che chắn không cho ánh nắng rọi vào nhiều.
- Phải có dòng nước chảy trong ao; nước bể nuôi ở dạng tĩnh nên phải lắp thêm giàn phun mưa để tạo thêm oxy mỗi buổi sáng.

  1.3. Thả cá
- Trước khi thả cá nên tắm cá bằng thuốc tím với nồng độ 5- 10 mg/lít hay nước muối 15 - 30 %o , thời gian tắm 5- 10 phút.
- Trước khi thả giống phải ngâm bao nilon chứa cá xuống ao từ 10 – 20 phút.
- Vị trí thả nơi đầu nguồn nước vào, cách thành bể 2 m.
-  Mật độ nuôi từ  6 con/m2, cỡ cá khoảng 100 gam/con.

  1.4. Cho ăn.
Thức ăn là cá tạp, cá biển, trùn, ốc, nhái cộng thêm muối khoáng, vi lượng, vitamin thích hợp. Cho ăn ngày 2 lần, chủ yếu vào ban đêm, lượng thức ăn bằng 5% trọng lượng chình nuôi.

1.5. Chăm sóc quản lý
- Quản lý tốt nguồn nước, chất lượng nước và các yếu tố môi trường: hàm lượng oxy hòa tan, nhiệt độ nước, pH... 
- Tăng cường sức khỏe cho ăn thức ăn tự chế biến hấp, để nguội, phối hợp trộn 1% vitamin C, khoáng, 3 – 5% dầu gan cá.
- Vệ sinh bể hàng tuần.
- Hàng ngày có một vài lần bơm phun mưa tạo oxy từ chính bể nuôi bơm tuần hoàn đối với bể nước dạng tĩnh.
- Mỗi ngày dùng bàn cào gom phân thải, thức ăn thừa lắng ở đáy lại và xả ra ngoài.
- Kiểm tra nhá ăn hàng ngày để điều chỉnh lượng thức ăn. Giặt nhá sau khi kiểm tra.
- Cứ sau mỗi tháng phân cỡ một lần, tách con lớn, con nhỏ nuôi riêng để cá đồng đều và chóng lớn.
- Trước khi phân cỡ để cá nhịn từ 1 ngày, để cá bài tiết hết thức ăn trong bụng, dùng sàng nhẵn để phân loại cá, dùng vợt không dùng tay bắt cá. Nuôi riêng để cá đồng đều và chóng lớn. 
1.6. Thu hoạch : Cá nuôi khoảng 18 tháng nuôi sẽ đạt kích cỡ từ 1 kg /con ta tiến hành thu hoạch 
- Trước khi thu cho cá nhịn ăn một ngày. 
- Thu ban đêm thắp đèn sáng tập trung cá lại rồi dùng vợt vớt. Hoặc cũng có thể dùng lưới điện để thu.
- Cá thu được nhốt trong bể nước sạch có sục khí, hoặc giai để cho cá khỏe, chịu đựng được mật độ cao thuận tiện cho việc vận chuyển sống đến thị trường tiêu thụ.

2. Nuôi trong ao đất.

  2.1. Chọn địa điểm xây dựng ao nuôi
- Ao nuôi nên chọn ở vùng có nguồn nước trong sạch, dồi dào. Nguồn nước ngọt sạch, không bị nhiễm bẩn do chất thải của các ngành sản xuất và sinh hoạt. Đảm bảo lượng nước cung cấp cho ao nuôi kể cả trong mùa khô hạn. Tốt nhất là nước sông hoặc suối.
- Bờ ao cao hơn mặt nước lúc cao nhất 60 cm trở lên,  trơn để tránh xây xát, trên đỉnh bờ cần có gờ nhỏ vào trong 5 – 6 cm, xây gạch hoặc có gờ lưới không cho cá vượt ra khỏi ao.
- Đáy ao là cát hoặc cát bùn, bờ và đáy ao không thẩm lậu, rò rỉ, tháo và lấy nước thuận tiện, gần nguồn điện để chạy máy sục khí hoặc chế biến thức ăn cho cá.
- Cống cấp cách mặt nước 60 – 80 cm và hướng vào phía trong 30 – 40 cm để nước chảy góp phần tăng oxy.
- Ở cửa thoát nước tạo 3 loại tấm chắn để thuận tiện cho quản lý:
+ Tấm chắn bằng gỗ để khống chế nước ở tầng mặt và tầng đáy.
+ Tấm chắn bằng lưới để phòng cá chình thoát ra ngoài.
+ Tấm chắn bằng gỗ để khống chế lượng nước trong ao, gọi là tấm tràn.
- Nơi cho cá ăn nên đặt ở đầu ao theo chiều gió.
- Bãi ăn đặt cách xa bờ, có cầu đi lại, có giàn che.

  2.2 Chuẩn bị ao nuôi:
+  Cải tạo ao:
- Sên vét bùn đáy, lấp kín hang hốc, lỗ mọi đáy ao còn lớp bùn loãng nhiều nhất là 0,1m. Vì Cá Bống tượng có tập tính chúi sâu xuống bùn khi có tiếng động mạnh
- Rào lưới xung quanh bờ ao, phòng tránh cá thoát ra ngoài.
- Bón vôi bung CaO từ 7-15kg/100m2 để nâng pH đất, diệt tạp và mầm bệnh.
            - Phơi nền đáy ao được 3-7 ngày càng tốt .
+ Gây màu nước:
  - Sau khi cải tạo ao xong tiến hành lấy nước vào qua túi lọc bằng vải KT.
-  Kiểm tra pH, khi pH đạt 7-8 thì tiến hành bón phân gây màu bằng:
+ Phân vô cơ: DAP + Urê (tỉ lệ 1:1) với liều lượng 2-3 kg/1.000m2
+ Phân hữu cơ: phân chuồng đã ủ hoai (với 2-3% vôi CaO) liều lượng 20-30 kg/100m2
Sau khi bón phân khoảng 5-7 ngày thấy nước có màu xanh đọt chuối non (độ trong 40-50cm) thì tiến hành thả giống.

2.3.Thả cá:
- Mật độ 1.5 con/m2 (100 -150g/con ). Có thể nuôi ghép cá mè, chép, trôi hoặc rô phi  với cá chình, mật độ  là 1 – 2 con/ m2.
- Giống đều cỡ khoẻ mạnh, không dùng giống cá loại của năm trước để lại.
- Phương thức thả tương tự như nuôi trong bể xi măng.

2.4. Cho ăn:  Lượng thức ăn hằng ngày bằng 5- 10% trọng lượng cá.
- Thức ăn là các loại cá tạp, thức ăn tự chế biến.
     + 7 – 10% trọng lượng thân cá chình trong ao (đối với cá, tép tươi)
     + 5 – 7 % trọng lượng thân cá chình trong ao (thức ăn tự chế biến).
- Hàng ngày cho ăn 2 lần vào 6 – 7 giờ và 17 – 18 giờ. 

2.5. Quản lý các yếu tố môi trường
- Sau khi cho ăn phải vớt thức ăn thừa,  cọ rửa dàn ăn, phơi khô.
- Định kỳ 7 -10 ngày nên thay nước với liều lượng 1/3 trong ao, duy trì mực nước trong ao, ổn định pH  bón vôi.
- Kiểm tra tốc độ sinh trưởng của cá: Định kỳ hàng tháng bắt ngẫu nhiên 30 cá, cân khối lượng, đo chiều dài từng cá và khối lượng chung

2.6. Thu hoạch:
- Tháo  nước ao còn 40 - 60 cm, dùng luới kéo 2- 3 lần trước khi xả cạn ao bắt toàn bộ. Trước khi vận chuyển luyện cá trong giai 1 ngày.
- Nếu nuôi ghép: Thu hoạch cá mè, cá chép, trôi, rô phi trước bằng lưới sau đó tháo cạn nước 10 - 20 cm. Lợi dụng đặc điểm hướng quang của cá, ban đêm thắp đèn sáng tập trung cá lại rồi dùng vợt xúc.