Biện pháp phòng chống bệnh vi bào tử trùng trên tôm nuôi

Nghề nuôi tôm trong những năm gần đây chịu thiệt hại nặng nề do bệnh vi bào tử trùng trên tôm, bệnh gây ra do chất lượng con giống kém, môi trường ô nhiễm... gây những thiệt hại kinh tế đáng kể cho người nuôi tôm.

Biện pháp phòng chống bệnh vi bào tử trùng trên tôm nuôi
Tôm sú. Ảnh minh họa

Tại Hà Tĩnh, Theo phát hiện của Chi cục Chăn nuôi Thú y tỉnh bệnh vi bào tử trùng trên tôm nuôi đã xuất hiện tại 01 hộ nuôi ở xã Hộ Độ, huyện Lộc Hà. Để phòng ngừa thiệt hại về bệnh do vi bào tử trùng trên tôm nuôi, trên cơ sở các tài liệu và hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn, xin lưu ý đến các hộ/cơ sở nuôi tôm trong tỉnh một số thông tin, đặc điểm về bệnh và các biện pháp phòng chống, cụ thể:

I. Bệnh do vi bào tử trùng trên tôm nuôi

Theo khuyến cáo của Cục Thú y và các kết quả nghiên cứu: Bệnh do Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) nội ký sinh, thường làm cho tôm còi cọc, càng nuôi càng lỗ gây thiệt hại về kinh tế. Bệnh có thể gây chết tôm nhất là trong các trường hợp tôm vừa nhiễm EHP vừa gặp các tác động bất lợi từ môi trường, xâm nhập trực tiếp vào tôm nuôi ngay sau khi lột xác.

Bệnh EHP mới phát hiện ở nước ta trong thời gian gầy đây, bệnh chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu. Tác nhân gây bệnh có thể tồn tại lâu ngày trong bùn dưới dạng bào tử, nếu không phát hiện và thực hiện kịp thời các các biện pháp phòng chống nguy cơ bệnh tiềm tàng, bùng phát gây hại cho ngành nuôi tôm, cần phải giám sát chặt chẽ và tổ chức thực hiện các biện pháp phòng chống kịp thời.

Khi tôm bị nhiễm bệnh, chúng không gây chết tôm nhưng lại khiến tôm chậm lớn do EHP ký sinh trong hệ thống ống gan tụy và làm cho tôm không hấp thụ được chất dinh dưỡng. Để loại bỏ EHP ra khỏi hệ thống nuôi là việc làm khó trong thời điểm hiện tại. Cách tốt nhất là các giải pháp phòng ngừa hoặc có thể giảm thiểu mật độ EHP có thể nhiễm vào trong hệ thống ao nuôi và kiểm soát mức độ phát triển của chúng.

Tôm nhiễm vi bào tử trùng thường mềm vỏ, toàn thân bị trắng đục, tôm chậm lớn sẽ chết dần vì cơ quan gan tụy, dạ dày và cơ lưng bụng bị hư tổn nghiêm trọng làm suy giảm chức năng sinh lý bình thường của tôm.

EHP có thể được "ngụy trang" bằng sự hiểu lầm là tôm bị bệnh EMS/ AHPND vì tôm tăng trưởng chậm, sức khỏe kém và có thể dẫn đến chết sớm. Do vậy EHP là một bệnh rất nguy cấp và cần được nhanh chóng kiểm soát.


Lấy mẫu xét nghiệm tôm bệnh. Ảnh:responsibleaqua.org

Biểu hiện cụ thể bệnh vi bào tử trùng trên tôm qua dấu hiệu biến đổi màu sắc cơ thịt sang dạng trắng sữa hoặc mờ đục, khi tôm lớn dấu hiệu này dễ dàng quan sát hơn, đặc biệt ở phần lưng từ gan tụy đến phần giữa thân hoặc bị đục cơ ở phần đốt cuối cơ thể.

B. Biện pháp phòng chống bệnh Vi bào tử trùng trên tôm (EHP)

I. Các biện pháp phòng bệnh

- Cơ sở nuôi, cơ sở sản xuất giống phải bảo đảm có đường cấp thoát nước riêng biệt; có ao lắng, ao xử lý nước thải; mức nước ao nuôi tối thiểu từ 1,2 mét trở lên.

- Vệ sinh làm sạch khu vực nuôi, sản xuất ương dưỡng giống, xử lý, khử trùng đáy ao, bể, nguồn nước, dụng cụ sử dụng trong quá trình nuôi đảm bảo.

- Con giống: Cơ sở sản xuất ương dưỡng giống phải xét nghiệm tôm bố mẹ, tôm giống, thức ăn tươi sống đảm bảo không mang mầm bệnh EHP.

Cơ sở nuôi sử dụng con giống có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận kiểm dịch theo quy định, ngoài ra cần có kết quả xét nghiệm giống không mang mầm bệnh EHP.

- Bổ sung thêm Vitamin C, khoáng chất và men tiêu hóa tăng cường sức đề kháng cho tôm nuôi. Định kỳ sử dụng các chế phẩm sinh học để cải thiện môi trường nước, kiểm soát mật độ tảo, ổn định pH, độ kiềm, giảm hàm lượng các khí độc để không biến động mạnh gây ảnh hưởng đến sức khỏe, làm giảm sức đề kháng của tôm nuôi

- Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh để phòng bệnh.

- Không sử dụng chung dụng cụ giữa các ao nuôi. Dụng cụ phải được tiêu độc khử trùng sau mỗi lần sử dụng; định kỳ thực hiện tiêu độc khử trùng khu vực nuôi, sản xuất ương dưỡng giống.

- Kiểm soát người và phương tiện đi vào cơ sở; người chăm sóc, quản lý cơ sở nuôi không qua lại các cơ sở nuôi tôm bị bệnh hoặc tôm chết chưa rõ nguyên nhân.

- Khi phát hiện tôm còi cọc báo với chính quyền địa phương và cơ quan thú y để được kiểm tra hướng dẫn các biện pháp phòng chống kịp thời.

II. Xử lý khi phát hiện Vi bào tử trùng trên tôm (EHP)

1. Đối với sản xuất ương dưỡng giống

Khi phát hiện tôm giống có kết quả xét nghiệm khảng định nhiễm EHP phải được thực hiện xử lý, khủ trùng loại bỏ đàn giống đã nhiễm EHP và khử trùng khu vực sản xuất ương dưỡng giống, dụng cụ; điều tra xác định nguồn bệnh để xử lý kịp thời cắt đứt con đường xâm nhập, lây truyền bệnh.

2. Đối với cơ sở nuôi thương phẩm

- Khi tôm nuôi bị bệnh EHP, nếu phát hiện tôm chết phải thu gom, chôn lấp tiêu hủy đúng quy định, thực hiện các bước nêu tại mục 2.1.

- Nếu không phát hiện tôm chết khuyến cáo người nuôi thu hoạch kịp thời hoặc dừng nuôi khi tôm đang còn nhỏ; tùy vào trường hợp cụ thể như sau:

2.1 Trường hợp tôm đạt kích cỡ có thể thu hoạch: Thực hiện tuần tự các bước a, b, c nêu dưới đây

a. Thực hiện thu hoạch tôm trong ổ dịch theo quy định tại Điều 16, Thông tư 04/TT-BNNPTNT ngày 10/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

b. Thực hiện khử trùng tiêu hủy ổ dịch tho quy định tại Điều 19, Thông tư 04/TT-BNNPTNT ngày 10/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, lưu ý: tôm bị bệnh, chất thải ở đáy ao, bể, các loại vật chủ trung gian phải được thu gom tiêu hủy đúng quy định tại Phụ lục VI, Thông tư 04/TT-BNNPTNT ngày 10/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

c. Thực hiện vệ sinh, chuẩn bị lại ao, bể nuôi theo quy trình trước khi thả nuôi lại, lưu ý nạo vét chất thải, cặn bả ra khỏi ao, bể chôn lấp theo quy định, kết hợp làm khô ao nuôi sau đó phủ vôi bề mặt ao nuôi.

2.2 Trường hợp tôm nuôi chưa đạt kích cở, quá nhỏ không thể thu hoạch được, tiếp tục nuôi sẽ bị lỗ càng nặng.

Thực hiện các bước b, c nêu tại mục 2.1.

2.3 Trường hợp tôm nuôi nhỏ nhưng có thể kéo dài nuôi một thời gian ngắn để thu hoạch vớt vát nhằm giảm thiểu thiệt hại: Thực hiện tuần tự các bước a, b, c, d đưới đây:

a. Thực hiện các biện pháp tránh phát tán tôm bị bệnh, nước, bùn đáy ao, tôm nuôi ra ngoài hoặc sang các ao nuôi khác. Dụng cụ sử dụng phải cho từng ao riêng biệt.

b. Bổ sung thêm Vitamin C, các loại khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng cho tôm nuôi. Quản lý chặt chẽ lượng thức ăn tránh ô nhiễm đáy ao.

c. Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh.

d. Theo dõi sự phát triển của tôm nuôi, khi tôm đạt kích cỡ, thực hiện ngay các bước a, b, c nêu tại mục 2.1.

Chi Cục Thủy Sản Hà Tĩnh
Đăng ngày 04/09/2019
Sỹ Công
Kỹ thuật

Tổng quan về công nghệ MBBR trong nuôi trồng thủy sản

MBBR là Moving Bed Biofilm Reactor, hứa hẹn là công nghệ xử lý nước thải ưu việt trong nuôi trồng thủy sản.

công nghệ MBBR
• 18:17 25/09/2021

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP

Xử lý nước thải chế biến thủy sản bằng công nghệ SNAP không chỉ loại bỏ hiệu quả nồng độ Ammonium mà còn xử lý đến 90% chất hữu cơ.

Chế biến cá tra
• 07:00 22/04/2020

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản bằng cảm biến nano

Sử dụng được cả trên bờ, dưới nước để quan trắc chất lượng nước, hệ thống cảm biến nano do Viện Công nghệ nano (INT) thuộc Đại học Quốc gia TPHCM nghiên cứu giúp người nuôi trồng thủy sản yên tâm khi chất lượng nước nuôi được cảnh báo tự động kịp thời khi có sự cố.

Quan trắc nước nuôi trồng thủy sản
• 14:35 05/02/2020

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ

Quản lý môi trường ao nuôi tôm nước lợ là khâu quan trọng, đòi hỏi người nuôi có sự hiểu biết cần thiết về mối quan hệ giữa các yếu tố môi trường và biến động của chúng.Từ đó, có biện pháp điều chỉnh phù hợp, giảm nguy cơ thiệt hại, góp phần vào thành công của vụ nuôi.

Lưu ý về môi trường trong ao nuôi tôm nước lợ
• 08:46 30/10/2019

Cung cấp gì cho tôm để hỗ trợ hấp thu tốt?

Hiệu quả hấp thu dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc tối ưu hóa tốc độ tăng trưởng, giảm hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR), nâng cao sức khỏe tôm và từ đó gia tăng lợi nhuận cho người nuôi. Tuy nhiên, hệ tiêu hóa của tôm rất nhạy cảm với biến động môi trường, khẩu phần ăn và mầm bệnh. Do đó, việc hỗ trợ khả năng hấp thu dưỡng chất là một yếu tố quan trọng mà người nuôi cần đặc biệt quan tâm.

Tôm thẻ chân trắng
• 10:27 12/06/2025

Tôm giống và tôm trưởng thành: Nhu cầu dinh dưỡng khác nhau thế nào?

Trong nuôi tôm, việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng ở từng giai đoạn phát triển là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả tăng trưởng, tỷ lệ sống và năng suất cuối vụ. Tôm giống và tôm trưởng thành có hệ tiêu hóa, khả năng hấp thu và yêu cầu dưỡng chất hoàn toàn khác nhau. Vậy cụ thể sự khác biệt đó là gì? Hãy cùng Tepbac phân tích chi tiết.

Tôm thẻ chân trắng
• 11:54 09/06/2025

Bảo vệ gan ruột tôm ngày mưa dài: Giải pháp then chốt cho vụ nuôi bền vững

Vào mùa mưa kéo dài – đặc biệt là trong giai đoạn chuyển mùa – hệ gan ruột của tôm thường bị tổn thương, gây ra hàng loạt vấn đề như chậm lớn, tiêu hóa kém, phát sinh bệnh đường ruột hoặc bùng phát các bệnh nguy hiểm như phân trắng, EMS, hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND)... Do đó, bảo vệ gan ruột tôm trong những ngày mưa dài là bài toán sống còn cho người nuôi tôm muốn đảm bảo thành công vụ nuôi.

Gan ruột tôm
• 10:15 06/06/2025

Cần làm gì để phòng ngừa bệnh TPD lúc này?

Mùa hè năm nay ở nhiều vùng nuôi tôm trên cả nước đang bước vào cao điểm của thời tiết mưa giông, độ mặn dao động thất thường, nhiệt độ thay đổi liên tục, là điều kiện lý tưởng để bệnh TPD (mờ đục hậu ấu trùng) xuất hiện và lan rộng tại các trại giống.

Tôm giống
• 11:03 05/06/2025

Đà Nẵng: Người nuôi mất trắng sau một đêm

Đợt mưa lũ trái mùa từ ngày 11 đến 13 tháng 6 năm 2025, do ảnh hưởng của cơn bão số 1 (WUTIP), đã gây ra những thiệt hại nặng nề cho người dân các tỉnh miền Trung, đặc biệt là các hộ nuôi trồng thủy sản tại Đà Nẵng. Lũ lên nhanh và bất ngờ trong đêm đã khiến nhiều gia đình mất trắng tài sản, với ước tính thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng.

Bão
• 14:37 13/06/2025

Vắc-xin uống từ vi tảo

Trong bối cảnh ngành nuôi trồng thủy sản toàn cầu đang chịu áp lực bởi các đợt bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng, vắc-xin được xem là giải pháp hiệu quả để nâng cao miễn dịch và giảm sự phụ thuộc vào hóa chất. Một xu hướng nổi bật gần đây là ứng dụng vi tảo làm nền tảng sản xuất vắc-xin, mở ra triển vọng phát triển các loại vắc-xin uống bền vững, hiệu quả và ít tốn kém.

Vi tảo
• 14:37 13/06/2025

Tháo gỡ 'nút thắt' trong cấp phép nuôi biển tại Quảng Ninh

Quảng Ninh nổi bật với hơn 45.100 ha vùng biển quy hoạch cho nuôi trồng thủy sản, mở ra tiềm năng lớn cho ngành nuôi biển. Tuy nhiên, thủ tục hành chính rườm rà, thiếu hướng dẫn cụ thể và nhận thức hạn chế của ngư dân đang kìm hãm sự phát triển. Bài viết phân tích những khó khăn, giải pháp thực tiễn tại Quảng Ninh và định hướng thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững, hướng tới xuất khẩu.

Nuôi biển
• 14:37 13/06/2025

Doanh nghiệp thủy sản bị ép giá: Người nuôi và người lao động chịu thiệt

Trong chuỗi cung ứng thủy sản, doanh nghiệp đóng vai trò cầu nối giữa người nuôi và thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam đang đối mặt với sự chên ép giá từ các chuỗi bán lẻ lớn quốc tế. Và hậu quả không chỉ dừng lại ở mức doanh thu doanh nghiệp bị suy giảm, mà gánh nặng còn trực tiếp chuyển về người nuôi.

Tôm thẻ
• 14:37 13/06/2025

VASEP nhiệm kỳ mới (2025-2030): Chủ động thích ứng – Đổi mới sáng tạo – Phát triển bền vững

Trước bối cảnh thị trường đầy biến động và những yêu cầu ngày càng khắt khe, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) vừa tổ chức thành công Đại hội tàn thể lần thứ 7, bầu ra ban lãnh đạo mới và đặt ra phương châm hành động cho 5 năm tới. Đây là thông điệp quan trọng, định hướng cho toàn ngành, từ doanh nghiệp lớn đến từng hộ nuôi trồng.

Vasep
• 14:37 13/06/2025
Some text some message..